Bıýdjet ashyq bola túsedi: Qazaqstanda azamattyq bıýdjetti ázirleý erejeleri jarııalandy

ASTANA. KAZINFORM — 2025 jylǵy 21 mamyrda QR Qarjy mınıstriniń buıryǵymen bıýdjetti josparlaý jáne atqarý kezeńderinde azamattyq bıýdjetti ázirleý, usyný jáne jarııalaý qaǵıdalary bekitildi.

Qujat 2025 jylǵy 6 maýsymnan bastap kúshine enedi. Bekitilgen erejelerge sáıkes, azamattyq bıýdjet — respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjetterdiń negizgi kórsetkishterin túsinikti ári kórneki túrde kórsetetin aqparat. Onyń negizgi maqsaty — azamattarǵa memlekettik qarajattyń qalyptasýy men jumsalýy týraly qoljetimdi málimet berý.

Jarııalaý formattary men arnalary

Azamattyq bıýdjet myna resýrstarda jarııalanady:

• ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdardyń resmı ınternet-resýrstarynda;
• kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń saıttarynda;
• mindetti túrde — «Ashyq bıýdjetter» ınternet-portalyndaǵy arnaıy «Azamattyq bıýdjet» bóliminde.

Ázirleý kezeńderi

Azamattyq bıýdjet memlekettik qarjyny basqarý úrdisi kelesi kezeńderinde ázirlenip, jarııalanady:

• josparlaý kezeńinde (bıýdjetti qalyptastyrý, bekitý jáne naqtylaý);
• bıýdjetti atqarý kezeńinde.

Jaýapty organdar

Azamattyq bıýdjetti ázirleý jáne jarııalaýdy myna organdar qamtamasyz etedi:

Respýblıkalyq deńgeıde:

• josparlaý satysynda — bıýdjet josparlaýǵa ýákiletti ortalyq organ;
• atqarý satysynda — bıýdjetti atqarýǵa ýákiletti ortalyq organ.

Jergilikti deńgeıde:

• josparlaý kezinde — oblys, qala jáne aýdan ákimdikteri men memlekettik josparlaý jónindegi jergilikti organdar;
• atqarý barysynda — tıisti ákimdikter jáne bıýdjetti atqarýǵa ýákiletti jergilikti organdar;
• bıýdjettik baǵdarlamalar ákimshileri — shyǵyn baǵyttary boıynsha;
• kvazımemlekettik sektor sýbektileri — bólingen bıýdjet qarajaty boıynsha.

Rásimdeýge qoıylatyn talaptar

Azamattyq bıýdjettiń mazmuny qysqa, naqty ári kópshilikke túsinikti túrde usynylýy tıis. Aqparatty kórneki jetkizý úshin ınfografıka, dıagrammalar, kesteler, syzbalar men ıllıýstratsııalar paıdalanylady.

Aýqymdy materıaldar elektrondy óńdeýge qolaıly formatta jarııalanady:

• kesteler — Excel formatynda;
• mátindik aqparat — Word formatynda.

Azamattyq bıýdjettiń bólimderi ákimshilik-aýmaqtyq erekshelikterdi eskeretin óńirlik derektermen tolyqtyrylýy múmkin.

Bıýdjet protsesiniń sıpattamasy

Josparlaý kezeńinde mynadaı málimetter kórsetiledi:

• bıýdjetti ázirleýge jaýapty sýbektiler;
• bıýdjetti qaraý jáne bekitý tártibi, oǵan qatysty normatıvtik quqyqtyq aktilerge siltemeler.

Atqarý kezeńinde mynadaı aqparat jarııalanady:

• bıýdjetti atqarýdy qamtamasyz etetin organdar;
• kirister men shyǵystar boıynsha bıýdjetti atqarýdyń negizgi kezeńderi;
• ulttyq resýrstardyń kózderi men jumsalý baǵyttary;
• bıýdjettik synyptama boıynsha egjeı-tegjeıli derekter;
• Bıýdjet kodeksine engizilgen ózgerister men tolyqtyrýlar týraly qysqasha aqparat (sebepteri men merzimin kórsete otyryp);
• esepti qarjy jylyna arnalǵan bıýdjetti atqarý týraly jyldyq esepti ázirleý, qaraý jáne bekitý protsesi.

Qosymsha erejeler

Erejelerde sondaı-aq myna tártipter aıqyndalady:

• josparlaý kezeńinde azamattyq bıýdjetti ázirleý (qalyptastyrý, bekitý, naqtylaý);
• atqarý kezeńinde ázirleý;
• azamattyq bıýdjetti jarııalaý.

Atalǵan erejelerdi qabyldaý bıýdjet protsesiniń ashyqtyǵyn arttyrýǵa, memlekettik qarajatty paıdalanýǵa qoǵamdyq baqylaýdy kúsheıtýge jáne ashyq memlekettik basqarýdy damytýǵa baǵyttalǵan.

Aıta keteıik, buǵan deıin Joǵary aýdıtorlyq palata múshesi Nurlan Nurjanov byltyr Qazaqstannyń bıýdjet tapshylyǵy 10 jylda bolmaǵan absolıýttik mánge jetkenin aıtqan bolatyn. 

Sonymen qatar byltyr bıýdjet qarajatyn tıimsiz paıdalaný somasy 371 mlrd teńgeni quraǵanyn jazǵanbyz.