BUUDB qoldaýymen Katonqaraǵaı ulttyq parkine týrıstik marshrýt ashyldy
«Orman joldary» – árbir kelýshi orman qonaǵy bolatyn kontseptýaldy marshrýt. Orman óz tarıhy, erejeleri men bolmys fılosofııasy bar kóp qyrly tiri mehanızm retinde usynylǵan, ol adam ómirine qoldanylatyn ómirdiń úılesimdi formýlasymen bólisýge daıyn.
Sońǵy jyldary Qazaqstanda ishki týrızmge úlken qyzyǵýshylyq bar. Ásirese týrıster arasynda ulttyq saıabaqtar tanymal, olar da ekologııalyq týrızmdi damytýda basty ról atqarady. Qazaqstanda 14 ulttyq saıabaq bar. Máselen, QR Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń (QR ETRM) málimetteri boıynsha 2022 jyly elimizdiń ulttyq parkterine 2 mıllıonǵa jýyq týrıst keldi, bul 2021 jylmen salystyrǵanda 25 paıyzǵa joǵary.
Katonqaraǵaı ulttyq parkiniń aýmaǵy 643 477 gektardy quraıdy. 2017 jyldan bastap Katonqaraǵaı ulttyq parki Qazaqstan-Reseı transshekaralyq bıosferalyq rezervat retinde ıÝNESKO-nyń Dúnıejúzilik bıosferalyq rezervattar jelisine engizilgen. Ulttyq park aýmaǵynda jalpy uzyndyǵy 680 shaqyrymnan asatyn 10 týrıstik marshrýt pen tórt soqpaq bar. 2022 jyly Katonqaraǵaı ulttyq parkine 7 061 adam kelgen.
«Shyǵys Qazaqstan oblysy – elimizdiń ormandy aımaqtarynyń biri. Oblystyń orman qorynyń aýdany 2.9 mıllıon gektardy quraıdy, onyń 1.6 mıllıon gektary ormandar. Bizdiń oblys klımatty, sýdy retteýde mańyzdy ról atqaratyn, ósimdikter men janýarlardyń myńdaǵan túrleriniń mekeni bolyp tabylatyn baǵaly qylqan japyraqty jáne japyraqty ormandarǵa baı. Sondyqtan, klımattyń jyldan-jylǵa qurǵap bara jatqanyn eskersek, Altaıdyń taýly ormandaryn qorǵaý – bizdiń basty mindetimiz. Ekologııalyq marshrýttardyń damýy ulttyq parkke kelýshiler úshin janýarlar men ósimdikter álemine zııan keltirmeı, qaýipsizdik pen tabıǵattyń biregeı buryshtaryna qoljetimdilikti qamtamasyz etedi», - deıdi Shyǵys Qazaqstan oblystyq orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi aýmaqtyq ınspektsııasynyń basshysy Qaırat Meırembekov.
«Orman joldary» baǵytynda ulttyq parktiń bıologııalyq ártúrliligi týraly aqparattan turatyn kireberis top, óner nysandary, bes anshlag, navıgatsııalyq belgiler men aqparattyq stendter ornatyldy. Marshrýttyń uzyndyǵy 20 shaqyrymnan asady jáne ony jaıaý jáne at soqpaqtarymen eńserý úshin shamamen bir-eki kún qajet.
BUU Damý baǵdarlamasy kóptegen jyldar boıy Qazaqstanǵa bıologııalyq ártúrlilikti saqtaý jáne eldegi aımaqtardyń turaqty damýyn qamtamasyz etý sharalarynyń biri retinde ekologııalyq týrızmdi damytýda qoldaý kórsetip keledi. Tabıǵı aımaqtardaǵy týrıstik marshrýttar men soqpaqtardy jaqsartý saıahat áýesqoılarynyń qaýipsizdigin arttyrady, sonymen qatar rekreatsııalyq júktemeni birkelki bólýge múmkindik beredi.
«Bolashaq urpaq úshin tabıǵat pen adamnyń tepe-teńdigin saqtaý árbir eldiń Turaqty damý maqsattaryna qol jetkizýdegi eń mańyzdy quramdas bóligi bolyp tabylady. BUUDB el ekonomıkasy úshin ekologııalyq týrızmniń mańyzdylyǵy men áleýetin túsine otyryp, osy salany damytýǵa júıeli qoldaý kórsetýde. Mundaı qoldaýdyń ártúrli nysandarynyń qatarynda ozyq tájirıbeler men jalpyǵa tanylǵan halyqaralyq standarttardy eskere otyryp, ekologııalyq týrızmniń zańnamalyq bazasyn jetildirý, saraptamalyq jáne ádistemelik kómek kórsetý, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar (EQTA) úshin ekotýrızmdi damytý strategııasyn ázirleý, týrıstik marshrýttar men jaıaý júrginshiler joldaryn uıymdastyrý, EQTA qyzmetkerlerin oqytý jáne EQTA-ǵa shekaralas aımaqtarda «jasyl» bıznesti damytý», - dedi Qazaqstandaǵy BUU Damý baǵdarlamasy turaqty ókiliniń orynbasary Sýhrob Hodjımatov.
Sońǵy 14 jylda BUUDB qoldaýymen segiz jańa erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtar qurylyp, úsheýiniń aýmaqtary keńeıtildi. Bul jumysta materıaldyq-tehnıkalyq jaraqtandyrýdy nyǵaıtýǵa jáne qyzmetkerlerdiń biliktiligin arttyrýǵa erekshe kóńil bólinedi. Qazaqstan Úkimetimen seriktestikte júzege asyrylyp jatqan BUUDB jobasy aıasynda Ǵalamdyq ekologııalyq qordyń (ǴEQ) qarjylyq qoldaýymen Katonqaraǵaı ulttyq parkine jol talǵamaıtyn kólikter, radıotehnıka, orman órtterine qarsy shaǵyn keshender, kvadrokopter, fotoapparat jáne kameralar, qar barysyn jáne t.b. baqylaýǵa qajetti qural-jabdyqtar berildi.
Sonymen qatar, joba aıasynda qýattylyǵy 2 kVt jel-kún batareıalarynyń úsh jıyntyǵy ornatylyp, saıabaqtyń shalǵaı qorshaýlaryn elektr qýatymen, baılanyspen qamtamasyz etip, ınspektorlardyń turmystyq jaǵdaıyn jaqsartýǵa múmkindik berdi. Katonqaraǵaı ulttyq parkiniń qyzmetkerleri erekshe qorǵalatyn tabıǵı aýmaqtardy turaqty basqarý, bıoártúrlilik monıtorıngi, orman órtteri, SMM jáne t.b. boıynsha semınarlarǵa turaqty túrde qatysady.
