BUU QK turaqty emes músheligine Qazaqstan­nyń ıadro­lyq qarýsyzdaný jolyndaǵy tyń bastamalary sebepker bol­dy - sarapshylar

ASTANA. QazAqparat - Nıý-Iorkte Birik­ken Ult­tar Uıymynyń Bas Assambleıasynda ótken daýys berýdiń nátıjesinde Qazaq­stan osy bedeldi halyqaralyq uıym­nyń Qaýipsizdik Ke­ńesine eki jylǵa turaqty emes mú­shelikke saılandy. Óńirdegi sarapshylar Qaýipsiz­dik Keńesine múshesi mártebesin alý jáne halyqaralyq uıymnyń múshesi retinde Qazaqstannyń atqaratyn jumystary jaıly pikirlerin bildirdi. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» gazeti jazdy.

Beıbit saıasatymyz  tanylǵan shaq

Muhıttyń arǵy betinen qýa­nyshty habar estip otyrmyz. Nıý-Iorkte BUU Bas Assambleıasynda ótken daýys berýdiń nátıjesinde  Qazaq­tan osy bedeldi ha­lyqaralyq uıym­nyń Qaýipsizdik Ke­ńesine eki jylǵa mú­shelikke saılandy. Muny táýelsizdigin alǵanyna 25 jyl ǵa­na bolǵan jas el úshin bıik mártebe dep bilemiz. Daýys berýshi mem­leketterdiń basym kópshiligi Qazaqstan úshin qol kótergen. Bul Qazaqstannyń beıbitshilikti pir tutatyn syrtqy saıasatyn búkil álemniń moıyndaǵanynyń taǵy bir dáleli ekeni anyq.

Qaýipsizdik Keńeske Qazaq­stannyń Ortalyq Azııadan múshe bolyp saılanǵan birinshi el ekeni, eldiń de, Elbasynyń da tul­ǵasynyń álem jurty aldynda jotalana túskeni kóńilge maq­tanysh uıalatady. Aqparat tasqyndaǵan búgingideı kúrdeli ýaqytta dúnıejúzindegi alpaýyt elderdiń Qazaq­standy bulaı moıyn­daýy olar bizde beıbitshilik úshin jasal­ǵan ulan-ǵaıyr jumystardan habar­­dar degen sóz. Osy oraıda El­ba­sy Nursultan Nazarbaevtyń qarý­syzdaný, ıadrolyq qarýdy taratpaý baǵytynda talmaı júr­gi­zip kele jatqan jigerli jumys­taryn álemniń tynyshtyqty jaqtaǵan jurty tarapynan da moıyn­dala bastady desek, artyq aıt­qany­myz emes. Aldymen, táýel­siz­digin endi alyp, saıası sahnaǵa kóterilgen el ıadrolyq qarýdan óz erkimen bas tartyp, Semeı polıgo­nyn japty. Mundaı qadamǵa bar­ǵan eldi álemnen tabý qıyn. So­ny­men qatar, Elbasy memleketter basshylarynyń, iri qoǵam qaı­rat­kerleriniń, ǵalymdardyń halyqaralyq bas qosýynda álemdi ıadrolyq qarýdan tazartý jóninde aıtyp keledi. Arysyn aıtpaǵanda, osy kóktemde Qazaq­stan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Vashıngtonda ótken ıAdrolyq qarýsyzdaný jónindegi ІV sammıtte Amerıkanyń saıası jáne qoǵam qaıratkerleri, áskerı uıymdar basshylary aldynda sóz sóılep, óziniń «Álem. HHІ ǵasyr» at­ty manıfesin málim etti. ıAdrolyq qarýdyń zardabyn álem jurty túsinetindeı ýaqyt jetti. Ótken ǵasyr­dyń 40-jyldarynyń ishin­de Japonııaǵa tas­talǵan atom bombasynan, ózimizdegi Se­meı polıgonyndaǵy jeras­ty ıadrolyq sy­naq­­­tary­nan bolǵan qasirettiń izi áli bilinedi. Qazir álemniń          bir­sy­pyra elderindegi terrorlyq jary­l­ystardan qanshama beıbit tur­ǵyndar zardap shegip otyr. Ter­rorshylar adamdardy baýdaı túsirip, qyryp-joıýda. Eshqandaı kinásiz adamdar ómirge osyndaı sodyrlyqtyń qurbany bolýy úshin kelmeıdi. Ár adam Jaratqannyń ıgiligimen ómir súrip, urpaq ósi­rip, órkenıet jasaýdy maqsat tuta­dy. Tek beıbit ýaqytta ǵana adam alań­syz ómir súredi. Birik­ken Ult­tar Uıymynyń Qaýipsiz­dik Keńesine múshe retinde aldaǵy ýaqytta Qazaqstan beıbitshilikke halyqaralyq deńgeıde atsaly­satyn bolady. ıAdrolyq qarý­syzdaný jónindegi ІV sammıtte sóılegen sózinde ıadrolyq qarý­dyń qazir álemdi alańdatyp otyr­ǵandyǵyn, sondyqtan onyń sodyr­lar qolyna túsip qalmaýyn es­kertken bolatyn.

ıAdrolyq qarýdan, atom jarylysynan kelgen zardapty álem tarıhy biledi. Birikken Ulttar Uıymynyń Qaýipsizdik Keńesine 2017-2018 jyldar úshin múshelikke qabyldanýy - Elbasynyń beı­bitshilik úshin júrgizip kele jatqan jumysynyń qaıtarymy dese de bolady.

Tilegen AHMETOV, Qostanaı memlekettik pedagogıkalyq ınstıtýtynyń tárbıe jáne áleýmettik-ekonomıkalyq máseleler jónindegi prorektory, professor

 

Bedel bekı tústi

Qazaqstan táýel­siz­dik alǵan jyldarynda beı­bit­shi­lik pen ty­nyshtyqtyń tuǵyryn bekit­ken el retinde álem­ge tanylyp keledi. Bul Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń egemen­diktiń eleń-alańynda ustanǵan sarabdal saıa­satynyń jemisi eke­ni sózsiz. Beıbit ómir sú­rýdiń qazaqstandyq jolyn aı­qyndaǵan Memleket basshysy memleketaralyq mámi­legerliktiń ulaǵatty usta­ny­myn qalyp­tas­tyryp, álemdik arenada ıgilikti isterge uıytqy bola bildi. Ómirsheń bastamalardyń bastaýynda bolyp, dúnıejúzilik qaýipsizdiktiń qabyrǵaly    másele­lerinde ózindik tyń ıdeıalary­men kórindi. Qashan­da beıbit ómir men tynysh qoǵam­dyq damýdyń bastamashysy bolyp kele    jat­qan Qazaqstan­nyń Azııa toby mem­le­ketteriniń atynan Birikken Ulttar Uıymy Qaýip­­sizdik Keńesiniń 2017-2018 jyl­­darǵa ýaqytsha múshesi bolyp saılanǵany týraly habar­dy qýa­na qarsy aldyq. Bul týraly ús­ti­mizdegi jylǵy 28 maýsymda Nıý-Iorkte BUU Bas Assambleıasyn­da ótken daýys berý­diń qo­­­ry­­tyndysyn­da má­­lim boldy. Qara­ńyz, táýel­sizdigin alǵany­na nebári 25 jyl tolǵaly otyr­ǵan Qazaqstannyń kan­dıdatýrasyn daýys ber­ýge qatysqandardyń ara­synan 138 memle­ket­­tiń qoldaýy bizdiń eli­mizdiń álem aldyndaǵy bıik bedeli men bederin kórsetedi. BUU Qaýip­sizdik Keńesiniń 15 memleketten quralatynyn, al onyń beseýiniń - Reseı, AQSh, Qytaı, Ulybrıtanııa jáne Fran­tsııanyń turaqty múshelik mártebesi bar ekenin, onyń eki jyldyq merzimge bes óńirlik toptardyń atynan saılanatynyn eskersek, Qazaqstannyń álemdik qo­ǵam­dastyqtaǵy be­de­li­niń joǵary ekenin aı­qyn ań­ǵa­­rý­­ǵa ábden bolady. Qazaq­stan 2017 jyl­­­dyń basynan Azııa memleketteri ara­­synan Malaızııany almastyrady. Qazaq­­­stan Respýblıkasynyń Syrt­qy is­ter mı­nıstri Erlan Ydy­rysovtyń «Bul Qa­zaq­­­stan­nyń jáne Elbasymyz Nursultan Nazarbaevtyń halyqaralyq deń­geı­degi bıik bedeliniń, onyń jahandyq jáne óńirlik máse­le­lerdi retteýge, ıadro­lyq qarý­syz­daný jáne taratpaý másele­le­rin ilge­ri­letýge qosqan biregeı úlesi­niń jar­qyn kórinisi», dep baǵalaýy da sondyqtan.

Qazir álem tynyshsyz bola bastady. Jer-jerde lańkestik oqıǵalar oryn alýda, álemdik soǵys órtiniń tutanyp ketý qaýpi baıqalady. Bul árkimdi, sonyń ishinde búkil bir eldiń tizgi­nin ustaǵan, halyqtyń jaýap­ker­shiligin moınyna alǵan ­memleket basshylarynyń qaperinde bolýy kerektigin Qazaqstan Prezıdenti N.Nazarbaev udaıy eske salyp keledi. Nursultan Ábishulynyń ıadrolyq qarýdan bas tartý, ony beıbit maqsatqa paıdalaný týraly oılary ómirsheń ıdeıa, adam­zat úshin qaýipsizdiktiń kepili ekeni sózsiz.

Kúlli álem jurtshylyǵy bu­ryn-soń­dy qulaq estip, kóz kór­megen sumdyq oqıǵalardyń kýási bolýda. Eýropaǵa tolassyz aǵyl­ǵan bosqyndar legi, Sırııa­daǵy júzdegen myń adamdar qur­ban­dyǵyna soq­tyrǵan surapyl soǵys, Túrkııada, Belgııada, Pákistan jáne basqa mem­leket­terde bolyp jatqan lań­kes­tik áre­ket­ter oı­landyrary sózsiz. Osyndaı kúr­deli kezeń­de Qazaqstan, onyń tizginin   táýel­sizdik alǵannan beri myǵym ustap kele jatqan Elbasy N.Nazar­baev beıbit qatar ómir súrý­­diń joldaryn usynyp, álem­di uda­ıy beıbitshilikke shaqyryp keledi.

Qazaqstannyń BUU Qaýip­sizdik Keńe­sine saılanýy biz­diń memleketimizdiń beıbitshilik súıgish syrtqy jáne ishki saıa­satynyń halyqaralyq qoǵam­­dastyqta joǵary baǵala­naty­nynyń naqty dáleli boldy deý oryndy. BUU Jarǵysy boıynsha jahandyq qaýipsizdik pen beıbitshilikti saqtaýǵa ókilet­tengen eń mańyzdy saıası organ­nyń quramyna Ortalyq Azııa memleketteri arasynda tarıhta birinshi bolyp Qazaqstannyń saılanýy bizdiń kókiregimizge maqtanysh sezimin uıalatady. Bul barsha qazaqstandyqtar úshin mańyzdy tarıhı oqıǵa, este qalar sát degim keledi.

Keldibaı ESPAǴAMBETOV, Qazaqstan Respýblıkasy Beıbitshilik  jáne kelisim keńesi Aqtóbe oblystyq fılıalynyń tóraǵasy

 

Úlgi

Qazaqstannyń alystaǵy alyp shahar - Nıý-Iork tórinde, BUU sheńberinde top jarýy - týǵan elimizdiń tól tarıhynda qalatyn sát. BUU Bas Assambleıasynda ótken jıyn sońynda Qazaqstan­nyń atalmysh uıymnyń Qaýipsizdik Keńesine 2017-2018 jyldarǵa ýaqytsha múshe bolyp saılanǵanyn jarııalady. Ortalyq Azııa mem­leketteri arasynan eń birinshi bolyp bıik orynnan kóriný - elimiz úshin óz aldyna bólek bedel. Al, ol mártebe jaıdan-jaı kele salǵan joq. Álem memleketteriniń bizdi qoldap daýys berý nátıjesinde jeńiske jetip, básekelesterden basym tústik. Daýys berý quqyǵyna ıe 140-qa jýyq memlekettiń Qazaqstandy laıyq kórgen­digi, shyndyǵynda qýanarlyq jaıt. Al elimizdiń básekelesi Taıland Koroldiginiń enshi­sine bar bolǵany 50 daýys tıgen eken.

Bul jeńiske Qazaqstan­daǵy beıbit ómir, san ulttardyń óz­ara birlikte taǵdyr keshýi, ıadro­lyq qarýsyzdaný jolyndaǵy tyń bastamalary men jer-jahanda beıbit­shilik máselesin basty orynǵa qoıýǵa úles qosýǵa talpynysy sebepker bol­dy deı alamyn. Men Qazaqstanda ómir súrýshi jáne osy eldiń azamaty retinde elimizdegi mamyrajaı tur­mysty joǵary baǵalaımyn, ári ony eshqashan kóleńke shalmaýyna múd­delimin. Sol sebepti bizdiń elimizdegi beıbitshilik baǵytyndaǵy ustanym men úlgi ózgelerge sabaq bolar jóni bar dep oılaımyn.

Aqmaral ZEIІLOVA, Mańǵystaý oblystyq ǵylymı-ádistemelik jáne mádenı qyzmet kórsetý ortalyǵynyń dırektory Mańǵystaý oblysy

 

Ulttyq rýhtyń kúshi

Qazaqstan Respýblıkasynyń Birikken Ulttar Uıymy Qaýipsizdik Keńesine ýaqytsha múshe bolyp saılanǵanyn el gazeti «Egemenen» oqyp qatty qýandyq.

Shyny kerek, biz sport­shylar álemdik deńgeıde el me­reıin kóterý, kók baıraq­ty jelbiretý sekildi qundy­lyq­tardy jaqsy túsinemiz. Sporttyń qandaı da bir túri­nen oblystyq jarysta top jar­ǵan jan respýblıkalyq báse­kede juldyzy janyp qurlyq­aralyq, tipti álemdik jarys­­ta chempıon bolýdy arman­­­daı­dy. Sol armanynyń ýaqy­­tyn bel­gilep aldyna maq­sat etip qoıady. Nátıjesinde ult­­tyq rýhtan boıyna alapat kúsh alyp, mań­daıy jarqyrap turady.

Elimizdiń saıası arenada bıik­ke kóterilgenin qazaqy jalpaq tilmen osylaı da túsinýge bola­tyn shyǵar. Qudaıǵa shúkir, Nıý-Iorkte BUU Bas Assambleıasynda elimizdiń mereıi artty. Qaýip­sizdik Keńesine ýaqytsha múshe­likke úmitker bolǵan Qazaqstan úshin 28 maýsym kúni 138 memle­kettiń jaq­tap daýys bergenin qalaı maq­tanyp aıtsaq ta art­yq bolmaıdy. Sebebi, BUU Jar­ǵysy boıynsha jahandyq qaýipsizdik pen beıbitshilikti saqtaýǵa ókilettengen eń ma­ńyzdy saıası organnyń qura­myna ený ońaı emes. Bile bilsek, bizdiń elimiz Orta­lyq Azııa tarıhynda birinshi bo­lyp osyndaı úlken senimge ıe bolyp otyr. Dál osy sát­te meniń oıyma Elbasynyń Qazaqstandy Azııa barysyna teńegeni túsedi. Son­dyqtan biz jetisýlyqtar muny da jaq­sylyqtyń belgisi dep sa­naı­myz. Óıtkeni, Mem­leket bas­shysy Nursultan Nazarbaev­tyń álemdik saıasat­taǵy bede­li­niń bıik te myǵym ekenin my­na qýanysh rastap otyr. Táýel­­sizdigimizdiń 25         jyl­dy­ǵyn­da el qýanyshyna qýanysh qos­ylyp, eń bastysy aırandaı uıyp otyrǵan elimizdiń qaýip­sizdigi berik saqtalǵan ústine saqtala túskenine taǵy bir márte kózimiz jete tústi.

Turatbek ShARAPIEV, Almaty oblystyq dene shynyqtyrý  jáne sport basqarmasynyń basshysy

 

Іrgeli jurt ekenimizdi taǵy bir dáleldedik

Jandar KÁRІBAEV, Jambyl oblystyq qoǵamdyq keńestiń tóraǵasy

 Qazaqstan alǵash ret BUU Qaýipsizdik Keńesiniń 2017-2018 jyldarǵa turaqty emes múshesi bolyp saılanǵanyn, Bas Assambleıada ótken daýys berý kezinde Qazaqstan 138 memlekettiń qoldaýyna ıe bolǵanyn estip, qýanyshtan mereıimiz tasyp, mártebemiz artyp otyr. Muny syndarly saıasatta dańǵyl jol sala bilgen Elbasymyzdyń eren eńbegimen kelgen barsha elimizdiń jeńisi, jetistigi dep uqqanymyz abzal. Kóshbasshymyz Nursultan Ábishuly bastaǵan otandyq dıplomatııanyń jemisti jumysynyń nátıjesinde osyndaı bıikti baǵyndyryp otyrmyz. Bul tarıhı oqıǵa búkil álem tanyǵan syrtqy saıasaty syndarly el ekenimizdi taǵy bir dáleldep berdi. Bul jetistikke jetý jolynda qazaqstandyq dıplomattar korpýsy, qoǵam qaıratkerleri aıanbaı eńbek etip, ólsheýsiz úlesterin qosa bildi. Sondyqtan da, el bolyp aıtýly oqıǵanyń baǵasyn bilip, mereıli jaýapkershiligin sezingenimiz lázim.

Iá, san zulmattan aman shyqqan ultymyz búgingi kúni araılap atqan azat tańyn kórip otyr. El bolyp, keregemizdi keńge jaıyp, kórshi memlekettermen terezemizdi teńestirdik. Aınalasy shırek ǵa­syrdyń ishinde memleketimizdiń jańa astanasyn álemge pash ettik.    EQYU-ǵa tóraǵa bolyp saılandyq, Saryarqa tósinde sammıt ótkizip, álemdegi bedelimizdiń qandaı ekenin anyqtadyq.

Elbasymyz Nursultan Nazarbaevtyń kóre­gen saıasatynyń arqasynda Qazaqstan Eýropa men Azııa arasyndaǵy kópir retinde mańyz­dy ról atqara otyryp, Ortalyq Azııa­daǵy damý men turaqtylyqqa óz úlesin qosty. Halyqaralyq qoǵamdastyq ıadrolyq qarýdy taratpaý jáne turaqty damý isine qosqan elimizdiń úlesin moıyndady.

Búginde álemde damýdyń balamaly ıdeıalaryna degen zor suranys bar. Osy turǵydan alǵanda Nursultan Nazarbaev álemdik máni bar bastamalardyń qýatty generatoryna aınalyp qana qoımaı, táýelsiz Qazaqstandy álemge tanytyp, bedelin ósirip keledi.

«Qazaqstannyń búgingi joǵary halyq­aralyq bedeli - bul ishki jetistikterimizdiń, dáıekti beıbitsúıgish saıasatymyzdyń, sondaı-aq ıadrolyq qarýdan bas tartý, Azııadaǵy ózara yqpaldastyq jáne senim sharalary jónin­­degi keńes, Álemdik dinder lıderleriniń sezderin ótkizý, Tájikstandaǵy, Aýǵanstandaǵy, Irak­­taǵy antıterrorlyq kúreske jáne bitim­­ger­shilik mıssııalarǵa qatysý sekildi iri halyq­aralyq bastamalardyń tikeleı nátı­jesi» dep Elbasymyz aıtqandaı, BUU Qaýip­sizdik Keńesiniń 2017-2018 jyldarǵa turaqty emes múshesi bolyp saılanǵanymyz erkindiksúıgish egemen elimizdiń tarıhyndaǵy kóńil marqaıar tolaıym tabystarymyzdyń jarqyn kórinisi ekendigi daýsyz.

Bárimiz úshin tarıhı jeńis

Keıingi jyldary jer shary asa mazasyzda­nyp ketti. Terrorıstik akti­ler kútpegen jerler­den burq ete qalady. Ja­qyn­da ǵana Ystanbul áýe­jaıynda bolǵan jarylys lań­kesterde adamdyq qasıet, Otan degen uǵym joqtyǵyn kórsetti.

Planetamyzdyń izgi oıly adamdaryna myńdaǵan halyqty qaıǵynyń kóz jasyna sýaratyn qanquıly soǵys emes, beıbit ómir kerek.

Bizdiń Qazaqstanymyz osy maqsatqa qyzmet etip keledi. Óz basym BUU-nyń Qaýipsizdik keńesine turaqty emes múshe bolý jolynda 138 memlekettiń Qazaqstan paıdasyna daýys berýin beıbitshilikti saqtaýǵa berilgen daýys dep qabyldaımyn.

Qazaqstannyń BUU-nyń Qaýip­sizdik Keńe­siniń quramyna turaq­ty emes múshe bolýy - tarıhı jeńis. Elimizdiń, Elbasynyń jeńisi. Bizdiń elimiz - Ortalyq Azııadaǵy BUU Qaýipsizdik Keńesiniń quramyna saı­lanǵan tuńǵysh memleket. Bul jeńiske jetý jolynda Qazaq eli kóp eńbektendi. Jaǵymdy jańalyq­ty óńirdegi túrli ulttar men ulys ókil­deri de qýana qabyldady.

Qazaqstan - ıadrolyq qarýdan sanaly túrde bas tartqan birden-bir memleket. Qyryp-joıýǵa baǵyt­talǵan qarjy soǵys órtin tutatýǵa emes, beıbit maqsatqa jumsalýy kerek. Bizdiń Memleket basshymyz Nursultan Ábishuly Nazarbaev álemdik saıasat arenasynda osyndaı izgi nıet, bıik parasatymen aıdyndanyp tur. Bul - elimizdiń de, Elbasymyzdyń da jeńisi.

Ol beıbitshilik jolynda qyrýar jumystar jasap jatyr.

Hasan BATsIEV, Ońtústik Qazaqstan oblysyndaǵy «Vaınah» cheshen-ıngýsh etnomádenı birlestiginiń tóraǵasy

 

Qýanyshpen qabyldadyq

Qazaqstandyqtar eli­­mizdiń BUU Qaýip­siz­dik Keńesiniń turaq­ty emes múshesi bolyp saılanýyn úlken qýanysh­pen qabyldady. Bul - barshamyzdyń júre­gi­mizdi jylytqan ja­ǵymdy jańalyq bol­dy. BUU Bas Assamb­leıa­syn­da Qazaq eli 138 daýys jınap, Taıland­tyń aldyna shyqty.

Jalpy, BUU Qaýipsizdik Keńe­siniń turaqty emes múshesi bolyp saılaný - tarıhı oqıǵa. Atalǵan Qaýipsizdik Keńesi álemdik beı­bit­shilik pen qaýipsizdikke qaýip tóndiretin, halyqaralyq qaq­ty­­ǵys­tarǵa soqtyrýy yqtımal kez kelgen daý-shardy zertteýge óki­letti uıym. Qaýipsizdik pen beı­bit­­shilikti qoldaý boıynsha Qaýip­­sizdik Keńesiniń qyzmeti quqyq buzýshy memleketterge qarsy sanktsııalardy    anyqtaý­men de aınalysady. Sondyqtan Qazaq­stan­nyń keńeske turaqty emes múshe bolyp enýi tarıhı jetistik.

Bul - ertedegi Tóle bı, Qazybek bı, hakim Abaılardyń túıindi sózderi men tolǵaqty oılarynan bastap, Alash qaıratkerleriniń saıası qyzmetterimen jalǵasqan, tamyryn tereńnen alatyn elimiz­diń dıplomatııalyq qyzmetine berilgen bıik baǵa. 2017-2018 jyl­­darǵa Qazaq­stan­nyń Qaýipsizdik Ke­ńesine turaqty emes múshe­likke saılanýyn eli­mizdiń Prezı­den­ti Nursultan Nazarbaevtyń búkil álemge beıbitshilikti nası­hattaǵan aýqymdy jumysynyń nátıjesi dep bilemin. ıAǵnı, táýelsiz memleket retin­de qa­lyp­tasqan 25 jyl ishin­degi saıası sheshimderdiń álem­dik qaýymdastyq al­dyn­daǵy bir qor­ytyn­dysy. Sondaı-aq, Elba­sy­nyń adamzat qasire­ti­niń osha­ǵy­na aınalǵan Semeı po­lı­­go­nyn jabý jáne Qazaq­stan­­nyń ıadrolyq qarýdan óz erki­men bas tartý jónindegi tarıhı sheshiminiń nátıjesi deýge de bolady. Memleket basshysy elimizdiń atalǵan mıssııa aıasynda byltyr BUU sessııasynda ja­rııa­laǵan «Álem.HHІ ǵasyr» manıfesin ilgeriletýge ilkimdi jumys júrgiziletinin jetkizdi. Bul da shyn máninde ult bolyp tolysqandyǵymyzdyń belgisi.

Qazaqstannyń qarapaıym azamaty retinde tarıh úshin osyndaı qysqa, qas-qaǵym ýaqytta elimizdiń álemniń damyǵan alyp memleketterimen bir satyda turýǵa qol jetkizgenine maqtanamyn.

Murat HAMZIN, ardager kenshi, semeılik zeınetker

 

Álemdik qoǵamdastyqtyń selkeýsiz senimi

Qazaqstannyń álemdik qoǵamdastyq arasyndaǵy ár qadamy úlken isterden úmittendiredi. Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń Amerıkaǵa sapary kezinde jarııa etilgen «Álem. HHІ ǵasyr» manıfesin jarııalaǵany da kúni keshe sııaqty edi. Sol manıfestegi beıbitshilik pen qarýsyzdanýǵa baǵyttalǵan baıandy bastamalarynyń jalǵa­syndaı Qazaqstan Respýblıkasynyń Azııa toby memleketteriniń atynan Birikken Ulttar Uıymy Qaýipsizdik Keńesine 2017-2018 jyldarǵa turaqty emes múshe bolyp saılanýy egemen elimizdiń eńsesin  kóterip tastady.

Bul barsha qazaq­standyqtar úshin qýa­nyshty da tarıhı oqı­ǵa boldy. BUU-daǵy daýys berýge qatys­qan­­­dar­dyń arasynan 138 mem­lekettiń Qazaq­­s­tan­nyń kandıdatý­ra­syn qoldaýy eli­miz­diń álem­dik saıası arena­da­ǵy salmaǵyn art­ty­ra túsedi. Munyń ózi beı­bit­­qatar ómir súrý saıasatyn ustana otyryp, tynysh­tyq­tyń tuǵyryn bekitetin baıandy bastamalar jasap kele jatqan El­ba­synyń salıqaly  saıa­satynyń arqasy.

Elimiz egemendik alǵannan bergi ýaqytta aldyna úlken maq­sattar qoıyp keledi. Elbasy N.Nazarbaevtyń álemdegi otyz damy­­­­­ǵan memlekettiń qatarynan kóri­nýge talpynýy qur aıtyla sal­ǵan sóz emes. Memleket bas­shy­sy «Bes ınstıtýttyq reforma» 100 naqty qadam» Ult Jos­pa­ryn­­da buǵan qalaı jetýdiń jol­daryn aıqyndap, naqtylap berdi. Álem­dik qarjy daǵdarysy jaǵ­da­ıynda da damýǵa baǵyt ustap otyr­ǵan elimizde oǵan berik negiz bar.

Dúnıe júzindegi eń salıqaly saıası organǵa kirýi, 15 memleket­ten quralǵan BUU Qaýipsizdik Keńe­sine erkin enýi Qazaqstannyń álem­­dik saıasattaǵy orny aıryqsha ekenin kórsetse kerek. Janymyz­ǵa jaǵymdy jaqsylyq habarmen ile-shala Qazaqstannyń BUU Qaýip­sizdik Keńesiniń 2017-2018 jyl­dar­daǵy turaqty emes músheligi­ne saı­la­nýyna baılanys­ty Qa­zaqstan Respýb­lı­ka­­synyń Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń Ún­­­deýi jarııalandy. Mem­­leket basshysynyń Ún­deýde «BUU Qaýip­siz­dik Keńesine saılaný - búkil Qazaqstan hal­qynyń eńbek sińi­rgen tabysy. Bul - ult to­lys­qandyǵynyń kór­set­kishi. Biz beıbitshilik pen yn­ty­­maq­tastyqtyń ortaq qun­dy­lyq­­taryn ilgeriletýge qabi­letti jaýap­kershilikti memleket retinde ózderiniń daýys­taryn Qazaq­stan­nyń kandıdatý­rasyna bergen bar­lyq elge                    rıza­shy­lyǵymyzdy bil­diremiz. Biz­diń respýblıkamyz BUU Qaýip­siz­dik Keńesindegi óki­let­tili­gin qam­tamasyz etý jónin­degi qur­­metti mıssııasyn  la­ıyqty oryn­daı­tynyna senim­di­min» deýi de sondyqtan. Qazaq­stannyń ıadro­lyq qarýdan bas tartqan, beıbit                 bas­tamalarǵa uda­ıy uıytqy bolyp kele jatqanyn álem tanydy. Bul aqıqattan eshkim de at­taı almaıdy. Munyń bári El­basy Nursultan Nazarbaevtyń beı­bitshilik­ti nyǵaıtýǵa baǵyttal­­­ǵan sarab­dal saıasaty men ulaǵatty us­ta­­­nym­darynyń arqasy deý oryndy.

Qasymjan BAISADAQOV, Qazaqstan Jýrnalıster odaǵy

Aqtóbe oblystyq fılıalynyń tóraǵasy

 

Shattyq kernegen sát

Árıne, BUU Qaýipsizdik Keńesi qyzmetine qatysý - elimizdiń  halyqara­lyq dárejedegi bedeli. Jalpy, buǵan deıin Ortalyq Azııadaǵy eshbir el BUU Qaýipsizdik Keńesine saılanyp kórmegen. Endi elimizdiń Azııa atynan múshe bolýy erekshe qurmet, maqtanysh qoı. Al, buǵan sebep bolǵan alǵysharttardyń biri AQSh-taǵy ıadrolyq qaýipsizdik jónindegi Sammıtte jarııalanǵan Elbasynyń «Álem. HHІ ǵasyr» manıfesiniń BUU-nyń resmı qujatyna aınalýy der edim. ıAǵnı, Elbasy manıfesiniń yqpaly zor, asa mańyzdy bolǵany. Buǵan deıin elimiz  ıadrolyq arsenaldan bas tartý týraly sheshim qabyldady. Osy tusta Elbasynyń da halyqaralyq alańdaǵy tulǵasy aıqyn, anyq kórindi. Endi mine, el Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy qarsańynda elimiz úshin maqtanatyn mańyzdy sheshim ómirge keldi. Muny ishki jáne syrtqy saıasattaǵy úlken tabysymyz dep túsinemin. Bul Memleket basshysynyń jahandyq jáne óńirlik qaýipsizdik­tiń ózekti taqyryptary boıynsha 2015 jyly BUU Bas Assambleıasynyń minberinde sóılegen sózderiniń, bıyl ıAdrolyq qarýsyzdanýdyń    jahan­dyq sammıtinde aıtylǵan sońǵy bas­tamalarynyń nátı­jesi ekeni sózsiz. Bul sheshim qaýipsizdik salasyndaǵy jahandyq kún tártibin qalyptas­tyrýǵa, jalpy, Ortalyq Azııa óńiriniń máselelerin halyqaralyq deńgeıge shyǵarýǵa múmkindik beredi.

Serik KÁRІM, jýrnalıst, Pavlodar oblysy Lebıaji aýdandyq «Aqqý ún» gazetiniń qyzmetkeri

 

Álemniń yqylasy biz jaqta

Qazaqstannyń Birikken Ulttar Uıymynyń Qaýipsizdik Keńesine múshe bolyp saılanýyn taǵdyrdyń Táýel­sizdiktiń shırek ǵasyrlyq toıyna degen tamasha tartýy dep baǵalaýǵa ábden bolady. Jaratqan peıilge qaraı beredi. Aıaǵynan qaz turǵanynan bir­lik pen dostyqty, yntymaq pen beıbit­shi­likti tý etken táýelsiz elimiz álemdik qaýymdastyqtyń mundaı qurmeti men senimine ábden laıyq dep sanaımyz.

Elimiz tarıhyndaǵy aıtýly oqıǵa týraly oı bildirýdi ótingenimizde Qaraǵandy oblysy ákiminiń orynbasary Jandos Ábishevten tómendegideı jaýap aldyq.

- Jandos Aqylserikuly, Qazaqstannyń BUU Qaýipsizdik Keńesine múshe bolyp saı­lanýyna nendeı alǵyshart­tar sebep boldy dep oılaısyz?

- Bul - eń birinshi kezekte El­ba­sy Nursultan Ábishuly Nazarbaev­tyń álemdik qaýym­dastyq al­dyn­daǵy abyroı-bedeliniń qan­shalyqty zor ekendiginiń naq­ty kórsetkishi. Bir ǵana mysal, Elba­symyzdyń álemde ıadro­lyq qaýipsizdikti saqtaý isine sińir­gen eńbeginiń ózi nege tura­dy?! Damyǵan memleketter, búkil órke­nıetti álem munyń mán-mańy­zyn durys túsinip, laıyqty baǵasyn berip otyr. Menińshe, BUU Qaýip­sizdik Keńesine múshelikke úmitker bolǵanda daýys berýshi elder bul jaǵdaıatqa erekshe nazar aýdardy dep oılaımyn.

Budan bólek, árıne, búgingi Qazaq­­stan - ekonomıkasyn óriste­tip, kórshi eldermen yntymaǵyn jaras­­tyryp, beıbitshilik súıgish sarabdal saıasatymen bútindeı Or­ta­lyq Azııadaǵy turaqtylyqty qam­­tamasyz etýge ıgi áserin tıgizip otyr­­ǵan memleket. Bul fak­tor­dyń da yq­paly mol boldy dep sanaımyn.

- Jahandyq bedeldi uıym­nyń saıası keńesine múshe bolý Qazaq­stanǵa ne beredi dep oı­laısyz?

- Daýys berýge qatysqan 138 memlekettiń Qazaqstannyń kandıdatýrasyn  qoldaǵany biz úshin zor abyroı. Degenmen, munyń ózi bizderge óte zor mindet pen jaýapkershilik júkteıdi. Bul degenińiz - bizdiń jas Qazaqstan tek Ortalyq Azııa aýmaǵynda ǵana emes, búkil dúnıejúzi boıynsha azamzat balasynyń taǵdyryna qatysty máselelerdi sheshýge tike­leı atsalysady hám jaýapty degen sóz. ıAǵnı, biz dál qazirgi tań­­­da­ǵan jolymyzdan taımaı, Tuń­­ǵysh Prezıdentimizdiń mańyna buryn­ǵydan da uıysa túsip, kez kelgen salada súrinbeı, jańyl­maı, tek qana alǵa basa berýimiz kerek.

Qazaqstan úshin álemdegi eń yqpaldy uıymǵa múshe bolý - ata-baba yqylym zamannan ań­sap kelgen Táýelsizdigimizdi nyǵaı­ta beredi, «Máńgilik El» bolýdy murat etken maqsatymyzdy nyq­taı túsedi. Álemniń yqylasy aýǵan elden janjal men alaýyzdyq aýlaq júredi. Kerisinshe, yrys pen yntymaq qaq­pa­myzdy ózi kelip qaǵatyn bolady.

Sonan keıin, árıne, Qazaq­stan­nyń álemdik qaýymdastyq al­dyn­daǵy abyroı-bedeli buryn­ǵydan beter óse túspek. Saıyp kelgende, munyń ózi damyǵan 30 eldiń qataryna qosylýdy maqsat etken memleketimizdiń ishki jáne syrtqy saıasatyna, gúldenip, damı túsýine oń yqpalyn tıgizedi.

Áńgimelesken Qaırat ÁBІLDINOV

QARAǴANDY

  

Eldik mereıge - erekshe qoldaý

 

BUU Qaýipsizdik Keńesiniń quramy sońǵy ret 2014 jyldyń 16 qazanynda jańartylǵan bolatyn. Sol kezde bul Uıymnyń 2015-2016 jyldardaǵy turaqty emes músheleri bolyp jańadan bes memleket, atap aıtqanda, Ispanııa, Angola, Malaızııa, Venesýela, Jańa Zelandııa saılandy. Osy atalǵan elder ózderine deıin eki jyl buryn saılanǵan Avstralııa, Argentına, Lıýksembýrg, Ońtústik Koreıa jáne Rýanda memleketteriniń ornyna kelipti. Endi, mine, Qazaqstanǵa da kezek jetipti. Semeıdegi Túıemoınaq aralynda «Nevada-Semeı» qozǵalysynyń músheleri Elbasy úndeýine oraı bas qosyp, beıbit atomdy nasıhattaý, ATOM jobasy, Qazaqstannyń BUU Qaýipsizdik Keńesiniń quramyna kirýi týraly pikirlerin ortaǵa saldy.

- Bıyl BUU-ǵa múshe 193 eldiń 138-i Qazaqstannyń kandıdatýrasyna senim bildirip, daýys berdi, osyǵan oraı jarııalanǵan Elbasymyzdyń úndeýin oqyp shyqtym, - dedi «Nevada-Semeı» halyqaralyq antııadrolyq qozǵalysynyń vıtse-prezıdenti, «Vaınah» cheshen-ıngýsh etnomádenı birlestiginiń tóraǵasy, Semeı qalasyn­daǵy shahmat federatsııasynyń tór­aǵa­sy, «Qurmet» ordeniniń ıegeri Sultan Kartoev, -Elimiz BUU-nyń asa mańyzdy saıası organy quramyna saı­lanǵan Ortalyq Azııadaǵy tuńǵysh el bolyp otyr. Endi Uıymnyń jarǵysy bo­ıynsha álemde beıbitshilik pen qaýip­sizdikti qoldaý jumystaryn Qazaqstan ári ­qaraı jalǵastyra bermek. Elimizdiń BUU Qaýipsizdik Keńesiniń turaqty emes múshesi quqyǵy 2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap kúshine enip, 2018 jyldyń 31 jeltoqsanyna deıin áreket etedi. Árıne, bul, eń aldymen, Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń halyqaralyq arenadaǵy eńbeginiń álemdik qoǵamdastyq tarapynan mo­ıyn­dalýynyń jarqyn kórinisi. 2017-2018 jyldary BUU Qaýipsizdik Keńe­siniń turaqty emes múshesi bolýǵa umtylý týraly bastama elimizde osydan biraz jyl buryn, Qazaqstannyń BUU quramyna engenine 20 jyl tolýy qarsańynda kóterilgen bolatyn. Memleketimizdiń BUU-nyń túrli  qurylymdyq bólimderimen jyl saıyn tyǵyz qarym-qatynasta jumys isteýine oraı BUU-da da elimizdiń mártebesi joǵarylap otyr. Bul ońaı kelgen sharýa emes, kádimgideı kúres deý kerek. Kúres dep otyrǵanymyz, bul uıymǵa kirýge ótinish bildirýshiler óte kóp.

- Buryndary Keńes Odaǵy kezin­de bárin Máskeý sheshetin. Elimiz táýelsizdik alǵannan keıin Qazaqstanǵa ózindik syrtqy saıasat ustanymyn qalyptastyrý qajet boldy, - deıdi «Nevada-Semeı» qozǵalysynyń senim­di dáriger-ókili Bolat Serikbaev, - Syrtqy saıasattaǵy basty maqsat - el­diń qaýipsizdigin saqtaý, saıası jáne ekonomıkalyq qarym-qatynastarda halyqaralyq, túrli óńirlik qury­lymdarǵa ený kerek. Qazaq árqashan syrttan kelgen jaýǵa elin, jerin bermegen. Sol úshin táýelsiz memleket esebinde eldiń damýy úshin syrtqy qolaıly jaǵdaılardy qarastyrý jáne ony tııanaqtaý qajet boldy. Men osy jetistikti, árıne, joǵary baǵalaımyn. Bizdiń el Azııa men Eýropanyń túıisken jerinde ornalasqan. Geosaıası jaǵdaıy, ekonomıkalyq jáne áskerı-saıası múd­deleri, sondaı-aq qol jetken qýaty qazirgi halyqaralyq qatynastarda óziniń aınalasyndaǵy eldermen Qazaq­stannyń terezesin teń túsirip otyr. Elbasymyzdyń arqasynda egemendigin ózge elderge de tanytyp, syılatyp otyr. Kórshilerimen tatý bolyp, eko­no­mıkalyq          qarym-qatynastaryn jaq­sarta túsýde.

- Búgingi álem kúrdeli de jan-jaq­ty. Burynǵy kezdegi ıdeologııalyq qarama-qaıshylyq, atap aıtqanda sotsıalıstik jáne kapıtalıstik bolyp bóliný­den shy­ǵa­tyn. Qazirde memleketter be­de­li nede? - dep suradyq qozǵalys múshe­lerinen.

- Búginde barlyq bedel ekonomıkalyq jáne saıası júıege aýysty, - dedi qozǵa­lys múshesi, qoǵam qaıratkeri, Semeı qalasyndaǵy úkimettik emes uıym­dar qaýym­dastyǵynyń vıtse-pre­zı­­denti Nıkolaı Isaev, - 1991 jyly Semeı polıgony jabyldy, 1993 jyl­dyń 13 jeltoqsanynda ıadro­lyq qarý­syz memleketter qataryna qosyl­ǵan Qazaq­stan «ıAdrolyq qarýdy taratpaý jónin­degi kelisimge» qol qoıdy. Elimiz ıadro­lyq qarýdan bas tartty. Sóıtip, Qazaqstannyń táýelsizdigin, shekara birtutastyǵy men qaýipsizdigin basty-basty ıadrolyq derjavalar moıyndaı bastady. 1995 jyldyń 26 mamyrynda ıadrolyq qarýdyń sońǵy bólshekteri respýblıka aýmaǵynan áketildi. 1995 jyldyń 30 mamyrynda Semeı synaq alańynda qalǵan eń sońǵy ıadrolyq zarıad joıyldy. Iá, budan basqa da adam­zat ıgiligi úshin kóptegen sharýa­lar atqaryldy. Qazaqstannyń geosaıa­sı jaǵdaıy, otandyq ónimderdi dú­nıe­júzilik rynokqa shyǵarý joldaryn izdestirý qajettigi jan-jaqty ha­lyq­aralyq baılanystar ornatýǵa qos­y­msha negiz boldy. Mine, osynyń bári El­basy­nyń sarabdal saıasatynyń arqasynda júzege asyp keledi. ıAǵnı, bizdiń el ekonomıkalyq ári saıası júıe tala­bynan kórine bilip, álemde beıbit ómir­di nasıhattaýda kóshbasshy bola bildi.

Raýshan NUǴMANBEKOVA

SEMEI

Úlken beles

Qazaqstannyń iri uıymǵa múshe bolýy týraly jańalyq qazaqstandyqtar arasynda keń talqylanyp jatyr. Osyǵan oraı pikirin bilmek bolyp, «Qazaqstan koreıleri assotsıatsııasy» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestigi Aqtaý fılıalynyń tóraıymy Raısa Mádenovany suhbatqa tartqan edik.

- Raısa Ivan­qyzy, Qazaq­stan­nyń Birikken Ult­tar Uıymy Qaýi­p­siz­dik Keńesine tu­raq­­ty emes múshe­lik­­ke saı­lanýyn qa­laı baǵalar edińiz?

- Bizdiń elimiz úshin bul - bıik beles, úlken mártebe. Óıtkeni, qan­­daı bolmasyn álem­dik deńgeıdegi bıik­terden kóri­ný, halyqaralyq  már­tebeli oryn­dardan tabylý - eli­miz­diń mereıin kóterýge, Qazaq­standy syrtqa tanyta, moıyndata túsýge ǵana qyzmet etedi. Bul jaman ba? Bul óz keze­ginde Qazaqstannyń táýel­sizdigin nyǵaıta túsýine, ózge­ler­diń osy memleketpen sana­sýy­na áser etetin bolady. Son­dyq­tan, áńgime turaqty múshe­lik pe, ýaqytsha múshe­lik pe - onda emes, áńgime Qazaq­stan­­nyń básekelesinen oq boıy ozyp shyǵyp, osy uıymǵa múshe bolýynda jatyr. Men bul ja­ńa­lyqty Qazaqstannyń abyroıyn kótere túsken oqıǵa boldy dep esep­teımin. Memleketimiz halyq­aralyq jıyndarǵa qatysyp, súı­kim­di kelbetimen tanylyp kele jatyr, bul oqıǵany sol jetis­tik­terdiń, jańalyqtardyń jalǵasy, bıik belesterdiń biri deýge bolady.

- Atalmysh uıymnyń ma­ńy­zy qanshalyqty jáne oǵan múshe bolý Qazaqstanǵa ne beredi?

- Bul uıym - jahandyq qaýip­sizdik pen beı­bit­shilikti saqtaýǵa óki­lettengen eń mańyzdy saıası organ. Óz ustanymynda udaıy beıbitshilikti nasıhattap, álem elderin ózara ymyrashyldyqqa shaqyryp, tatýlyq jolyn ustanyp ta, usynyp ta kele jatqan Qazaqstan óz ustanymynyń shynaıyly­ǵyn dáleldeı aldy jáne AQSh, Qytaı, Ulybrıtanııa, Reseı jáne Fran­tsııa sııaqty bes iri turaqty múshesi bar, ózge on ýaqytsha múshesi bar irgeli uıymǵa aralasý arqyly beıbitshilik ustanymyn aýqymdy kólemde aıtý, múm­kin­diginshe júzege asyrý tetigine qol jetkizdi.

Ekonomıka­lyq qıyn­­dyq keze­ńin­de, dál qazirgideı álem­di túrli jarylystar dúm­pýi men qyrǵıqabaq kelis­peý­­shilikter shyr­maǵan sátte Qazaq­stan úshin alǵa umtylý, alyp eldermen tizgindes bolý mańyz­dy. Kim ekenińdi eshkim tanymaı­tyn, aıtar sózi joq buıyǵy mem­le­ketpen eshkim sanaspaıdy da, eshkim elemeıdi de. Mundaı jaǵ­daı­da táýelsizdikten aıyrylyp qalý qaýpi de joǵary. Son­dyq­tan, Qazaqstannyń Ortalyq Azııa mem­leketteri arasynan alǵash­qy bolyp jáne Azııa-Tynyq muhıty elderi tobynan úzdik shyǵyp, eki jyl merzimge atal­mysh uıymǵa mú­she­likke saılanǵanyna qýanýymyz kerek. 138 mem­le­ket­­tiń Qazaqstandy qol­da­ǵa­nyn, báse­keles bolǵan Taı­land Korol­digi úshin tek 50-den astam memlekettiń daýys ber­genin bilip otyrmyz. Elimizdiń Syrt­qy ister mınıstri Erlan Ydy­rysov­tyń «Búgingi nátıje - Qazaq­­stan­nyń jáne Elbasymyz Nursultan Nazarbaevtyń jeke tul­ǵasy­­nyń ha­lyqaralyq deńgeıdegi bıik bede­li­niń, onyń jahandyq jáne óńir­lik máselelerdi ret­teýge, ıadro­lyq qarý­syzdaný men taratpaý máse­le­lerin ilgeriletýge qosqan biregeı úlesiniń jarqyn aıǵaǵy» deýi - durys berilgen baǵa. 2017 jyly ózi múshelik qyzmetine kiri­setin eli­mizge sáttilik tileımiz jáne túrli ult­tardyń tatý-tátti or­da­syna aı­nalǵan Qazaqstannyń beı­bitshi­likti saqtaý baǵytyndaǵy us­­tanymy óz­ge­lerge sabaq bolsa eken dep tileımin.

- Rahmet.

Gúlaıym ShYNTEMІRQYZY, Mańǵystaý oblysy


«Egemen Qazaqstan» gazeti, 2016 jyl 5 shilde, №127 (28855)