BUU Irandy ólim jazasyna moratorıı engizýge shaqyrdy

ASTANA. KAZINFORM — BUU-nyń Adam quqyqtary jónindegi Joǵarǵy komıssary Folker Tıýrk bıylǵy jyly Iranda ólim jazasyna kesilgenderdiń kúrt ósýine qatty alańdaýshylyq bildirip, ólim jazasyna tez arada moratorıı jarııalaýǵa shaqyrdy, dep habarlaıdy BUU jańalyqtary. 

BUU málimetinshe, Iran 2025 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda keminde 612 ólim jazasyn oryndady, bul 2024 jyldyń osy ýaqytyndaǵy 297 ólim jazasynan eki ese kóp. Quqyq qorǵaýshylardy ólim jazasyna kesilgender arasynda ásirese ulttyq azshylyq ókilderiniń proportsıonaldy emes bolýy alańdatyp otyr.

— Qazirgi kezde keminde 48 adam ólim jazasyna kesilgen, sonyń 12-si jaqyn arada kóz jumady, — dedi Folker Tıýrk.

Bıyl ólim jazasyna kesilgenderdiń 40 paıyzdan astamy esirtkige qatysty aıyppen sottalǵan. Basqalary bılik tarapynan basqasha kózqaras jáne saıası qarsylastardy basý úshin jıi qoldanatyn «Qudaımen dushpandyq» sııaqty túsiniksiz sharttarmen sottaldy.

Tıýrktiń aıtýynsha, kóptegen is jabyq esik jaǵdaıynda qaralyp jatyr jáne ádilettilik pen ádil sottyń negizgi prıntsıpterin júıeli túrde buzady.

Irannyń Konstıtýtsııasynyń saqshylary keńesi qazirgi kezde «dushpandyq memlekettermen yntymaqtastyq» anyqtamasyn aıtarlyqtaı keńeıtetin zań jobasyn qarastyryp jatyr. Tyńshylyq úshin ólim jazasyna kesetin zań onlaın baılanys, sheteldik BAQ-pen yntymaqtastyq jáne tipti «ıdeologııalyq kelispeýshilik» sııaqty áreketterdi qamtýy múmkin. Joǵarǵy komıssar zań jobasyn «qaýipti» dep atap, ony joıýǵa shaqyrdy.

— Ólim jazasy ómir súrý quqyǵymen úılespeıdi jáne adam qadir-qasıeti turǵysynan qabyldanbaıdy. Men Irandy ólim jazasyn joıý úshin jahandyq qozǵalysqa qosylýǵa jáne moratorıı engizýden bastaýǵa shaqyramyn, — dep qorytyndylady Folker Tıýrk. 

Aıta ketelik Iranda 2023 jyly Ázerbaıjan elshiligine shabýyl jasaǵan adam ólim jazasyna kesilgen edi.