BUU Bas hatshysy: Gaza sektoryndaǵy asharshylyq ár esikti «qaǵyp tur»
NЬıÝ-IORK. KAZINFORM — BUU Bas hatshysy Antonıý Gýterrısh Qaýipsizdik keńesiniń ashyq otyrysynda sóılep, halyqaralyq mindettemelerdiń óreskel buzylýyna alańdaýshylyq bildirip, Gaza sektoryndaǵy gýmanıtarlyq apattyń aýyr ekenin atap ótti, dep jazdy Anadoly agenttigi.
Otyrysty Pákistannyń vıtse-premeri jáne syrtqy ister mınıstri Muhammad Ishaq Dar basqardy. Ol qaqtyǵystardy beıbit jolmen sheshý men kópjaqty tásilderdiń rólin talqylaýǵa arnaldy.
Gýterrısh BUU-nyń 80 jyl buryn soǵys apatynan adamzatty qorǵaý úshin qurylǵanyn eske salyp, geosaıası shıelenister kúsheıip, memleketter arasyndaǵy senim joǵalyp bara jatqan shaqta beıbit retteý basty qaǵıda bolyp qalýy kerek ekenin aıtty.
Ol BUU Jarǵysynda daý-janjaldardy sheshýdiń quraldary — deldaldyq, arbıtraj jáne aımaqtyq uıymdarmen ózara árekettesý kózdelgenin eske saldy. Qaýipsizdik keńesiniń bul protsestegi erekshe jaýapkershiligin de atap ótti.
Bas hatshy Pákistan usynǵan qarardy qoldap, memleketterdi osy beıbit quraldardy belsendi paıdalanýǵa shaqyrdy.
— Búginde biz halyqaralyq quqyqtyń — onyń ishinde gýmanıtarlyq, adam quqyqtary men bosqyndar týraly zańdardyń — burynǵydan jıi buzylyp, eskerýsiz qalatynyn kóremiz. Biraq buǵan eshkim jaýap bermeıdi. Ne bolyp jatqanyn uǵyný úshin Gaza sektoryndaǵy úreıli jaǵdaıǵa bir kóz júgirtse jetkilikti, — dedi ol.
Onyń aıtýynsha, ólim-jitim men qıraý deńgeıi buryn-sońdy mundaı bolmaǵan.
— Azyq-túliktiń jetkiliksizdigi syn kótermeıtin dárejege jetti. Asharshylyq árbir esikti qaǵyp tur. Gýmanıtarlyq kómek júıesi adamgershilik qaǵıdattarǵa negizdelgenimen, turalap qaldy. Onyń jumysyna jaǵdaı joq: kómek jetkizetin qaýipsiz aımaqtar joq, qaýipsizdik kepildigi de joq. Izraıl tarapynan áskerı áreketter kúsheıip, Deır-el-Balah qalasynda jańa evakýatsııalyq buıryqtar shyqqan saıyn, gýmanıtarlyq apat tereńdeı tústi, — dedi ol.
Gýterrısh BUU nysandaryna, sonyń ishinde Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń jáne BUU jobalaryn qoldaý baǵdarlamasynyń (UNOPS) qoımalaryna jasalǵan shabýyldarǵa qatty alańdaýshylyq bildirip, bul ǵımarattardyń koordınattary qaqtyǵystaǵy taraptarǵa aldyn ala habarlanǵanyn eske saldy.
— Bul nysandar, sondaı-aq ózge de azamattyq obektiler halyqaralyq gýmanıtarlyq quqyqqa saı qorǵalýy tıis jáne qol suǵylmaýy kerek, — dedi ol.
Gýterrısh Gaza men Ýkraınadan bastap, Sahel, Sýdan, Gaıtı men Mıanmaǵa deıingi álemniń ár aımaǵynda halyqaralyq quqyq buzylyp, asharshylyq pen eriksiz qonys aýdarý rekordtyq deńgeıge jetkenin, terrorızm men transshekaralyq qylmys jahandyq qaýipsizdikti álsiretip jatqanyn aıtty.
Ol Qaýipsizdik keńesi múshelerin beıbit joldy tańdaýǵa yqpal etýge shaqyryp, Keńes — jahandyq qaýipsizdik arhıtektýrasynyń ózegi bolýy tıis ekenin, tipti turaqty músheler arasyndaǵy kelispeýshilikterdiń de muny buzbaýy kerek ekenin atap ótti.
Jaǵymdy mysal — Qara teńiz astyq bastamasy
Gýterrısh oń mysal retinde úsh jyl buryn BUU deldaldyǵymen jasalǵan Qara teńiz astyq bastamasy men Reseımen memorandýmdy atady. Bul kelisimder qıyn jaǵdaıda da mámilege kelýge bolatynyn dáleldegen.
Qaýipsizdik keńesi qazirgi álem shyndyǵyn beıneleýi tıis
Sondaı-aq Bas hatshy Qaýipsizdik keńesiniń zamanaýı geosaıası shyndyqtarǵa saı reformalanýy qajet ekenin, onyń jumys tásilderi ashyq, ınklıýzıvti, tıimdi ári esep beretindeı bolýy kerektigin aıtty.
Gýterrısh Keńestiń aımaqtyq uıymdarmen yntymaqtastyǵyn nyǵaıtý, sondaı-aq barlyq elderdiń BUU Jarǵysy men halyqaralyq quqyq talaptaryn saqtaý qajettigin de basa aıtty.
— Bizdiń Uıymnyń jáne oǵan ómir bergen Jarǵynyń 80 jyldyǵyn atap ótip jatqanda, biz beıbitshilik jolyndaǵy kópjaqtylyq pen dıplomatııaǵa adaldyǵymyzdy rastaýymyz kerek», — dep qorytyndylady Gýterrısh.
Eske sala keteıik, buǵan deıin BUU Bas hatshysy Antonıý Gýterrısh Izraıldiń Sırııadaǵy Sýveıda, Daraa qalalary men astana Damaskke jasaǵan soqqylaryn qatań aıyptaǵan edi.