BUU Bas assambleıasynyń mereıtoılyq sammıtinde qandaı is-sharalar ótedi
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Nıý-Iorktegi BUU shtab-páterinde halyqaralyq uıymnyń qurylǵanyna 80 jyl tolýyna oraı BUU Bas assambleıasy sammıti ashylady. Іs-sharanyń basty qyry - qorytyndy shyǵarý ǵana emes, sonymen birge HHІ ǵasyrdaǵy BUU rólin qaıta oı eleginen ótkizý múmkindigi bolmaq, dep habarlaıdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.
Bıylǵy taqyryp: «Birge jaqsyraq: Beıbitshilik, damý jáne adam quqyǵy úshin 80 jyl jáne odan da kóp». Assambleıa jumysyna 100-den astam memleket basshylary, múddeli taraptar men álemdik kóshbasshylar qatysyp, álemdik qoǵamdastyq nazaryn beıbitshilik, qaýipsizdik, geosaıası problemalar, klımat, adam quqyǵy men turaqty damý máselelerine shoǵyrlandyrmaq.
Qyrkúıektiń 10-22 kúnderi aralyǵynda «Turaqty damý maqsattary» jónindegi is-qımyl forýmyna daıyndyq retinde aldyn ala kezdesýler, komıtetterdiń otyrystary jáne sonymen bir mezette ózge de is-sharalar ótedi. Olardyń qatarynda ǵylymı sammıt, ekonomıkalyq ósim, densaýlyq saqtaý jáne ınnovatsııalar jónindegi jahandyq forýmdar, sondaı-aq sot tóreligine, áıelderdiń quqyqtaryna jáne beıbitshilik ornatý máselelerine arnalǵan is-sharalar kiredi.
Sonymen qatar 19-28 qyrkúıek aralyǵynda «Ǵalamdyq maqsattar aptalyǵy» josparlanǵan. Aptalyq azamattyq qoǵamnyń, bıznestiń jáne ǵylymı qaýymdastyqtardyń 170-ten astam ókiliniń basyn qosyp, Turaqty damý maqsattaryn jedeldetý jáne jahandyq máselelerdi barynsha tıimdi sheshý joldaryn talqylaýǵa jol ashady.
22 qyrkúıekte Bas assambleıa zalynda BUU-nyń 80 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan joǵary deńgeıdegi keńes ótedi. Bul jıynda BUU ókilderi, memleket jáne úkimet basshylary sońǵy 80 jyldaǵy jetistikterdi talqyǵa salyp, ınklıýzıvti ári ıkemdi kópjaqty júıeni qurý boıynsha aldaǵy qadamdardy qozǵaıdy.
Sol kúni Ekonomıkalyq jáne áleýmettik keńes zalynda «Turaqty damý maqsattaryna qol jetkizý sáti» atty is-shara josparlanǵan. Kezdesýde qoǵamdardy, elderdi jáne aımaqtardy túrli salada – jańartylatyn energııa kózderinen bastap genderlik teńdikke deıin túrlendirý máselesi talqyǵa túsedi.
Joǵary deńgeıdegi is-sharalardyń biri 22 qyrkúıekte Áıelderdiń jaǵdaıy jónindegi Tórtinshi dúnıejúzilik konferentsııanyń 30 jyldyǵyna arnalǵan otyrys bolmaq. Bul is-shara genderlik teńdikti qamtamasyz etý, barlyq áıelder men qyzdardyń quqyqtary men múmkindikterin keńeıtý maqsatynda uıymdastyrylmaq. Kezdesýde 1995 jyly Beıjińde ótken tarıhı konferentsııadan bergi ýaqyttaǵy tabystar talqyǵa túsip, aldyńǵy qatarly tájirıbeler jáne álemdegi genderlik teńdik máselelerindegi aǵymdaǵy qıyndyqtar egjeı-tegjeıli sóz bolady.
Munan bólek, kún tártibinde 24 qyrkúıekte ótetin Klımattyq sammıt bar. Sammıt klımattyń ózgerýi salasyndaǵy jańa ulttyq is-qımyl josparlaryn jáne taza energııa dáýiriniń artyqshylyqtaryn usyný alańyna aınalmaq. Jahandyq is-shara Parıj kelisiminiń maqsattaryna sáıkes adamdardy jáne ǵalamshardy qorǵaýǵa baǵyttalmaq.
23-27 jáne 29 qyrkúıek kúnderi ótetin joǵary deńgeıdegi jalpy pikirtalas BUU Bas assambleıasynyń mańyzdy bóligine aınalyp, onda túrli memleket basshylary kúrdeli jahandyq máseleler men ujymdyq is-qımyldyń mańyzdylyǵyna qatysty sóz sóıleıdi.
24 qyrkúıekte Turaqty damý maqsattaryn qarjylandyrý jónindegi mindettemelerdi oryndaýǵa, kópjaqty uıymdardyń kóshbasshylary, memleket jáne úkimet basshylary arasyndaǵy dıalogke arnalǵan alǵashqy sammıt ótedi.
Kelesi kúni, 25 qyrkúıekte joǵary deńgeıdegi keńes josparlanǵan. Onda memleket jáne úkimet basshylary júrek-qan tamyrlary aýrýlary, qaterli isik, qant dıabeti jáne sozylmaly tynys alý aýrýlary sııaqty juqpaly emes aýrýlardyń aldyn alý, olarǵa qarsy kúres jónindegi jańa kózqarasty qalyptastyrý maqsatynda jınalady.
Dál sol kúni Jastar múddesi úshin búkilálemdik is-qımyl baǵdarlamasynyń 30 jyldyǵyna arnalǵan is-shara ótkiziledi. Úkimetter, azamattyq qoǵam jáne jastar uıymdary birge bas qosyp, is-qımyl baǵdarlamasynyń iske asyrylý barysyndaǵy ilgerileýshilikti baǵalaıdy jastardyń saıasat jasaýǵa belsene qatysýyn yntalandyrýǵa tyrysady.
26 qyrkúıekte jahandyq ıadrolyq qarýsyzdanýǵa qol jetkizý jónindegi joǵary deńgeıdegi kózdesý josparlanǵan. Bul jalpy otyrys BUU-nyń qarýsyzdaný salasyndaǵy mańyzdy basymdyǵy sanalatyn ıadrolyq qarýdan tolyqtaı bas tartýdyń halyqaralyq kúni aıasynda jyl saıyn ótkiziledi.
BUU Bas assambleıasynyń qorytyndy kúninde, 30 qyrkúıekte Mıanmadaǵy rohındja musylmandary men basqa da az ulttardyń máselesine halyqaralyq qaýymdastyqtyń nazaryn aýdarý maqsatyndaǵy joǵary deńgeıdegi jalpy otyrys ótedi.
23 qyrkúıekte Nıý-Iorkte parnıkti gaz shyǵaryndylaryn qysqartý, qazba otyndaryn qoldanýdy toqtatý, adam quqyqtaryn saqtaý jáne halyqaralyq ınstıtýttardy reformalaý máseleleri boıynsha belsendilerdiń qatysýymen narazylyq aktsııalary ótýi múmkin. Aıta keterligi, narazylyq aktsııalary jyl saıyn ótedi. Máselen, buǵan deıin BUU Bas assambleıasynyń otyrystary qarsańynda Nıý-Iork ortalyǵynda myńdaǵan adam AQSh prezıdentinen jáne álemdik kóshbasshylardan klımattyń ózgerýine nazar aýdarýdy jáne jańa munaı-gaz uńǵymalaryn burǵylaýdy toqtatýdy talap etken edi.
Sonymen qatar, bıyl, BUU Bas assambleıasynyń mereıtoılyq jylyndaǵy 80-sessııa barysynda Kanada, Malta, Frantsııa, Ulybrıtanııa, Belgııa jáne Avstralııa Palestına memleketiniń mártebesin resmı túrde tanýy múmkin degen boljam bar.