Bul qadam qazaqstandyqtarǵa tıimdi bolýy tıis – AQSh sarapshylary bir palataly Parlament jaıly
ASTANA.KAZINFORM – Amerıka sarapshylary Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń 2027 jyly Senatty taratý jóninde referendým ótkizý bastamasyn qyzyǵýshylyqpen qabyldady dep habarlaıdy Kazinfrom agenttiginiń menshikti tilshisi.
Konsaltıngtik fırma «Second Floor Strategies LLC» prezıdenti Ýaılder Alehandro Sanchestiń aıtýynsha, elge qaı júıeniń tıimdi ekenin anyqtaý jan-jaqty talqylaýdy qajet etetin kúrdeli másele.
Sarapshynyń paıymdaýynsha, Qazaqstan bul taqyrypty talqylap otyrǵan jalǵyz memleket emes.
Máselen, maýsym aıynda Daily Star basylymynda Bangladeshke ekinshi palata qajet ekeni jazyldy.
- Ár palatanyń fýnktsııalaryn aıqyndaý – tómengi palata tikeleı halyq mandatynyń arqasynda qarjylyq máselelerde jáne Úkimetti qalyptastyrýda basymdyqqa ıe bolsa, joǵarǵy palata zańnamany qaıta qaraýǵa basymdyq berse – qos palataly júıeniń tıimdiligi úshin sheshýshi mánge ıe, - – dep atap kórsetilgen maqalada.
Osyǵan sáıkes, 2024 jyly Perýdiń bir palataly Kongresinde qos palataly júıege qaıta oralý máselesi talqylanyp, daýys berý qorytyndysy boıynsha qabyldandy. Osylaısha, Perý Qazaqstanǵa qarama-qarsy baǵytty tańdady.
– El múddesine tolyqtaı saı qyzmet etetin kongress nemese parlamentti uıymdastyrýdyń minsiz formýlasy joq, – dep atap ótti Ýaılder Alehandro Sanches.
Árıne, birpalataly nemese qos palataly parlamenttiń óz artyqshylyqtary men kemshilikteri bar. Bir ǵana palatanyń bolýy bıýrokratııalyq shyǵyndardy azaıtyp, sheshim qabyldaý úderisin jedeldetýi múmkin. Alaıda mundaı jaǵdaıda Qazaqstan halqynyń keıbir áleýmettik toptary zań shyǵarý úderisinde jetkilikti deńgeıde ókildik ala almaýy múmkin.
– Qazaqstan parlamentin ózgertýdiń kez kelgen tájirıbesi eń aldymen Qazaqstan halqynyń paıdasyna jumys istemese, sátsizdikke ushyraıdy, – dep esepteıdi Sanches.
Sarapshyny «bir palataly júıe saıası partııalar men shaǵyn, oqshaý qalalar men aýyl turǵyndary úshin kóbirek ókildik bere ala ma?» degen suraq qyzyqtyrady.
Eýrazııalyq ortalyqtyń vıtse-prezıdenti Ralf Vınnıdiń pikirinshe, Qazaqstan halqyna arnalǵan maqsat pen artyqshylyqtar naqty aıqyndalýy tıis.
– Prezıdent Parlamentti bir palataly ete otyryp, Qazaqstan halqynyń óz eliniń damý baǵytyn aıqyndaýdaǵy rólin kúsheıtetinin kórsetýi kerek. Múmkin, bir palataly zań shyǵarýshy organ kóbirek nátıjege qol jetkizýge múmkindik berer. Qazaqstan halqy úshin demokratııalyq úderisti qorǵaýǵa jáne saqtaýǵa arnalǵan tejeýshi ári tepe-teńdik tetikteri bar parlamenttik júıe eń tıimdi nusqa bolyp sanalady, – dedi Ralf Vınnı.
Buǵan Memlekettik departamenttiń joǵary deńgeıdegi burynǵy sheneýnigi (aty-jónin kórsetýden bas tartty) baǵasyn berdi. Ol Senatty qaldyrý kerek pa, ózgertý kerek pa, joq alyp tastaý kerek pa degen máseleni Qazaqstan azamattary sheshedi degen pikirde.
– Qazaqstan álemde aýmaǵy boıynsha toǵyzynshy memleket bolǵandyqtan, el aýmaǵy men azamattar betpe-bet keletin túrli jaǵdaılar men qajettilikterdiń Astanada ádil ókildikke ıe bolýy mańyzdy. Túrli áleýmettik toptardyń óz pikirin bildirý múmkindigi bolýy shart, – dedi ol.
Buǵan deıin, Qazaqstan Prezıdentiniń Joldaýynda belgilengen saıası jańǵyrtý men tsıfrlyq transformatsııa baǵyty Ammanda da talqylanǵanyn jazǵanbyz.
Sonymen qatar Ázerbaıjandyq sarapshylar Parlamentti bir palataly júıege kóshirý bastamasyn erekshe atap ótken bolatyn.