Búginde Qazaqstanda 25 000-nan astam tarıhı‑mádenı mura nysany tirkelgen
ASTANA. KAZINFORM — Onyń qatarynda respýblıkalyq mańyzy bar — 265, 12 000-ge jýyq jergilikti mańyzy bar nysan bar, dep habarlaıdy Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti.
Elimizdiń 10 mádenı mura obektisi ıÝNESKO Álemdik mura tizimine engizilgen.
2025 jyly Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi ıÝNESKO Álemdik mura ortalyǵyna eki jańa nysan usyndy. Birinshisi — «Mańǵystaýdyń jerasty meshitteri», olar bes jerasty meshitinen turady. Atap aıtsaq, Beket ata, Qaraman ata, Shopan ata, Shaqpaq ata jáne Sultan epe. Ekinshisi — Ózbekstan, Tájikstan jáne Qyrǵyzstanmen birge ázirlengen transulttyq nomınatsııa «Jibek joly: Ferǵana‑Syrdarııa dálizi», oǵan Otyrar, Saýran, ıAsy, Syǵanaq, Jankent jáne Jetiasar oazısiniń eskertkishteri kiredi.
Sonymen qatar, Qazaqstan Ázerbaıjan, Túrikmenstan, Iran jáne Reseı birigip, «Jibek joly: Edil-Kaspıı dálizi» transulttyq nomınatsııasyn ázirleýde.
2025 jyldyń mamyrynda halyqaralyq sarapshylarmen birlese otyryp, mádenı jáne tabıǵı muraǵa arnalǵan «Ústirt: tabıǵı landshaft jáne ańshylyq tuzaqtary» atty aralas nomınatsııaǵa daıyndyq bastaldy. Nomınatsııalyq usynys qyrkúıekte UNESCO-ǵa jiberiledi.
Osy jyly Qazaqstannyń materıaldyq emes mádenı muralar reprezentatıvtik tizimine «Betashar» rásimi engizilip, jalpy mura sany 14-ke jetti. ıÝNESKO komıtetine «Salburyn» jáne «Alpamys batyr eposy» usynyldy. Ózbekstanmen birge «Keste‑sıýzane óneri» men «Taqııa» nomınatsııalary boıynsha jumys jalǵasyp jatyr.
Qujattyq mura retinde UNESCO «Álem esteligi» halyqaralyq tizimine Qazaqstannyń tórt kollektsııasy engizilgen. Onyń ishinde Qoja Ahmet ıAsaýı shejireleri, «Nevada‑Semeı» antııadrolyq qozǵalysynyń arhıvteri, Aral teńiziniń arhıv qorlary jáne jaqynda engizilgen «Handar shejiresi» qoljazbasy bar.
— Mınıstrlik materıaldyq jáne materıaldyq emes murany saqtaý úshin keshendi jospar ázirledi jáne qujat memlekettik jáne jergilikti organdarǵa jiberildi. Arheologııalyq zańsyz qazba jumystaryna tyıym salý jáne mádenı murany qorǵaý maqsatynda zańnamalyq ózgerister de qarastyrylyp otyr. Tsıfrlandyrý baǵytynda mádenı mura nysandary boıynsha jasandy ıntellekt algorıtmderi qoldanylatyn ulttyq tsıfrlyq derekqor qurylyp jatyr. Sondaı-aq elektrondy bıletterdi engizý máselesi de zertteledi. Atap aıtsaq, Otyrar, Qoja Ahmet ıAsaýı, Arystanbab, Qarahan jáne Aısha Bıbi kesenelerine elektrondy bılet berý júıesi engizedi, — delingen habarlamada.
Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi mádenı murany saqtaý jáne nasıhattaý boıynsha turaqty túrde jumys istep keledi. Bul sharalar ulttyq bolmysymyzdy nyǵaıtyp, halyqaralyq deńgeıde Qazaqstannyń bedelin arttyrýǵa baǵyttalady.
Buǵan deıin Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaeva mádenı muralardy saqtaý jáne qorǵaý úshin birneshe mınıstrliktiń júıeli jumysyn biriktiretin Keshendi jospar ázirleý keregin aıtty.