Búgin kompozıtor Sydyq Muhamedjanovtyń týǵanyna – 100 jyl

ASTANA. KAZINFORM – Sydyq Muhamedjanovtyń qazaq án ónerinde Abaı óleńderine jazylǵan «Jarq etpes qara kóńilim ne qylsa da», «Ózgege kóńilim toıarsyń», «Qaqtaǵan aq kúmisteı keń mańdaıly», «Ǵashyqtyń tili – tilsiz til» atty ánderi zamanynda erekshe daralandy. Óner ıesi úlken sahnalarǵa qoıylǵan operalarǵa iri týyndylar jazdy.

Búgin – kompozıtor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, KSRO jáne Qazaqstannyń halyq artısi, QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Sydyq Muhamedjanov dúnıege kelgen kún. Óner ıesiniń týǵanyna 100 jyl tolyp otyr.

S. Muhamedjanov qazirgi Qaraǵandy oblysy Shet aýdanynda týǵan. Almaty konservatorııasynyń (qazirgi Qazaq ulttyq konservatorııasy) kompozıtorlyq bólimin bitirgen. Konservatorııada oqyǵan jyldary Qazaq radıosynda mýzykalyq redaktor boldy jáne elimizdiń Mádenıet mınıstrliginde qyzmet istedi.

1960-1962 jyldary – Qazaqstan Kompozıtorlar odaǵy basqarmasynyń tóraǵasy. 1964-1968 jyldary – Qazaq fılarmonııasynyń dırektory ári mýzykalyq jetekshisi. 1969-1972 jyldary Qazaq akademııalyq opera jáne balet teatrynyń dırektory qyzmetterin atqarǵan.

Onyń qazaq án ónerinde Abaı óleńderine jazylǵan «Jarq etpes qara kóńilim ne qylsa da», «Ózgege kóńilim toıarsyń», «Qaqtaǵan aq kúmisteı keń mańdaıly», «Ǵashyqtyń tili – tilsiz til» atty ánderi erekshe daralandy. Shýaqty lırızmge tunǵan «Kóktem valsi», «Syrly qaıyń», «Sholpanym», «Terbeledi tyń dala», «Jarqyraıdy Temirtaýdyń ottary», «Eńbek áni», «Jastar marshy», taǵy basqa balalyq shaq, jastyq shaq, beıbitshilik, eńbekti jyr etken kóptegen áni men romanstary el arasynda keńinen tanymal.

Muhamedjanov «Beket», «Aqan seri – Aqtoty» operalaryn, «Ǵasyrlar úni oratorııasyn jazdy. Al, «Daýyl» atty birneshe bólim sımfonııasy ulttyq mýzykaǵa qosylǵan eleýli úles boldy. Onyń skrıpka men fortepıanoǵa arnalǵan sonatalary, halyq aspaptar orkestrine jazylǵan pesalary, kúıleri, kameralyq orkestrge jazylǵan poemalary qazaqtyń aspaptyq, orkestrlik, kameralyq shyǵarmalarynyń jan-jaqty damyǵandyǵyn, onyń bıik kórkemdik dárejesin kórsetedi. 

«Jarq etpes qara kóńilim, ne qylsa da...» óleńi áni kezinde óner tarlandarynyń joǵary baǵasyn alǵan. Kórkemdik keńeste jas kompozıtor Sydyq Muhamedjanovtyń atalǵan týyndysyn tyńdaǵan Evgenıı Brýsılovskıı de ándi erekshe baǵalaǵan. 

«Tamasha! Bári óz ornynda! Qısyndy, qyzyqty. Eń bastysy, munda ulttyń jany bar, jany! Máselen, «Ertarǵyn» operasyna «Elim-aı» ánin paıdalandym. Qarapaıym áýez dersiz, al onyń salmaǵy qandaı zilmaýyr. Myna jigittiń áni de osyndaı. Bir qyzyǵy, Abaıdyń ózi jazǵan sekildi bul romansty. Aıtarǵa sóz joq!», - dep baǵa beredi ataqty kompozıtor.

S. Muhamedjanov «Halyqtar dostyǵy», «Qurmet Belgisi» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.