Búgin – Qazaq kınosynyń kúni
ASTANA. KAZINFORM - Búgin - Qazaq kınosynyń týǵan kúni. Osydan 87 jyl buryn eń alǵashqy qazaq dybystyq fılmi «Amangeldi» fılmi túsirildi. Kınostsenarııdi qazaq dramatýrgi Ǵabıt Músirepov pen jazýshy Vsevolod Ivanov birigip jazdy.
«Amangeldi» kórkem fılmi qazaq kınosynyń tarıhynan súbeli oryn alady. Qazaq kınotanýshysy Qabysh Sıranov 1944 jylǵy maqalasynda bylaı dep jazǵan:
«1937 jyly Lenın ordendi «Lenfılm» kınostýdııasy tolyqmetrajdy «Amangeldi» dybysty fılmin jasap shyǵardy. Kınostsenarııdi qazaq dramatýrgi Ǵabıt Músirepov pen jazýshy Vsevolod Ivanov birigip jazdy. Kartına rejısseri Moıseı Levın boldy. Bul fılm - ulttyq kınematografııanyń negizin qalaǵan eń alǵashqy kınosýretimiz».
Aqıqatynda stsenarıı jazýǵa Beıimbet Maılın de atsalysqan edi. Sol jyldardaǵy keńes úkimetiniń solaqaı saıasatynyń kesirinen Alash arysynyń esimi tıtrden alynyp tastalǵan. Qoıýshy rejıssery - Moıseı Levın, operatory - Hecho Nazarıants.
Fılmge qazaqtyń uly akterleri tústi. Basty róldi, ıaǵnı Amangeldi beınesin teatr aktery Elýbaı Ómirzaqov somdasa, odan bólek Serke Qojamqulov, Qalıbek Qýanyshbaev, Qapan Badyrov, Qanabek Baıseıitov, Qurmanbek Jandarbekov, Shara Jıenqulova, Rahmetýlla Salmenov sııaqty ártister fılmge qatysady.
Tarıhı revolıýtsııalyq, bıografııalyq fılm bolǵandyqtan fılmniń kórkem shyǵýy dramatýrgııalyq jumys, rejıssýralyq jumys pen akterlyq jumysqa baılanysty edi.
Al Almaty kınostýdııasy Qazaq KSR Halyq komıssarlary keńesiniń qaýlysymen 1941 jyldyń 12 qyrkúıek kúni qurylǵan. Ol 1960 jyly ataýy «Qazaqfılm» kınostýdııasy dep ózgertilip, 1984 jyly oǵan qazaq kınematografııasynyń kemeńger qaıratkeri Sháken Aımanovtyń esimi berildi.
2005 jyly Qazaqstan kınematografısteri odaǵynyń basshysy bolǵan Baýyrjan Nógerbekov 12 qyrkúıekti «Qazaq kınosynyń kúni» dep ataýdy usyndy. Soǵan sáıkes, 12 qyrkúıek – Qazaq kınosynyń kúni retinde atalyp keledi.
Aıta ketsek, bıyl jyl basynda Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń alqa otyrysynda Aıda Balaeva «Qazaqfılm» kınostýdııasynyń qazirgi jaı-kúıi týraly pikir bildirip, memlekettik qoldaýǵa úmitker kınojobalar baıqaýy ózgeretinin aıtty. Sondaı-aq mınıstr «Kınematografııa týraly» zańǵa ózgerister engizý josparlanǵanyn atap ótti. Onyń ishinde Sh. Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» kınostýdııasyna memlekettik qoldaý kórsetilmek.
