Búgin – Qadir túni
ASTANA. KAZINFORM – Ramazan aıy aıaqtalýǵa jaqyn. Búgin – kúlli musylman halqy asyǵa kútetin qasıetti Qadir túni. Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy, Bas múftı Naýryzbaı Taǵanuly agenttik tilshisine Qadir túniniń ereksheligi jaıly aıtyp berdi.
«Alla Taǵala túnderdiń ishinde Qadir túniniń qadiri men qasıetin arttyryp qoıdy. Ramazan aıynyń qasıetti bolýynyń erekshelikteriniń biri – Qadir túninde taǵdyrdyń jazylýy. Al Qadir túniniń qasıetti bolýynyń máni – adamzat balasyn eki dúnıe baqytyna jeteleýshi, aq pen qaranyń, adal men aramnyń arajigin aıqyndaýshy Qurannyń túsýi.
Aısha anamyz (oǵan Alla razy bolsyn): «Ramazannyń sońǵy on túni kirgen kezde Paıǵambar bilegin sybanyp, túnin qulshylyqpen tiriltken jáne otbasyn da qulshylyqqa oıatqan» deıdi. Duǵalar qabyl bolatyn, kúnálar keshiriletin, taǵdyrlar jazylatyn, perishteler sálem joldaıtyn túndi erekshe qulshylyqpen ótkizgen abzal. Bul túnde namaz ben Quran oqýdyń saýaby mol. Sonymen qatar kóbirek duǵa jasaýdy umytpaıyq», - dedi Bas múftı.
Qadir túni – qasıetti, taǵdyr, tarylý degen maǵynalardy bildiredi. Qadir túni – Alla Taǵala perishtelerge ámir etýimen Quran Kárimdi Laýhýl Mahfýzdan (barlyq jaratylystyń taǵdyry jazylǵan kitap) Baıtýl Ǵızzaǵa (dúnıe aspany) túsirgen qasıetti tún.
– «Negizinen Qurandy Qadir túninde túsirdik» («Qadr» súresi, 1-aıat), - dep aıtqan. Keıin 23 jyl boıy túrli sebepter men oqıǵalarǵa baılanysty Paıǵambarymyzǵa (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) ýahı etilip otyrǵan. Bul túnniń artyqshylyǵy jóninde Alla Taǵala Quranda bylaı deıdi: «Qadir túni myń aıdan da qaıyrly» («Qadr» súresi, 3-aıat). Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Kim Qadir túnin ımanmen jáne saýap tilep, (namazda) turýmen ótkizse, ótken kúnálary keshiriledi», - deıdi.
Ánas ıbn Málik (Alla oǵan razy bolsyn) bylaı dep aıtqan: «Ramazan kelgende Alla Elshisi (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Rasynda, senderge bul aı keldi. Onda myń aıdan da qaıyrly bir tún bar. Sonda kim ol túni beıqamdyq tanytsa, onyń barlyq ıgiliginen qur qalady. Al onyń barlyq ıgiliginen tek naǵyz maqrum adam ǵana aıyrylyp qalady», - deıdi N. Taǵanuly.
Qadir túni ramazannyń qaı túnine keletini jaıly eki rıýaıat bar:
Sońǵy on kúnniń taq túnderi. Aısha (Alla oǵan razy bolsyn) anamyz: «Qadir túnin ramazannyń sońǵy on kúnniń taq túnderinen izdeńder», - degen hadıs jetkizgen. Jáne Ibn Abbastan (Alla oǵan razy bolsyn) jetken: «Qadir túnin ramazannyń sońǵy on kúninen, qalǵan toǵyzynshy, jetinshi jáne besinshi túnderden izdeńder», - degen rıýaıat bar.
Ibn Omardan jetken hadıste Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn):
«Qadir túnin jıyrma jetinshi túnnen izdeńder», - degen.
Ýbaı ıbn Kaǵb qadir túni jaıly bylaı deıdi: «Allaǵa sert! Rasynda men ol túnniń qaı ýaqyt ekenin bilemin. Bilýimshe Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) túnin qulshylyqpen ótkizýge ámir etken tún – ol jıyrma jetinshi tún» degen.
Abdýlla bın Abbas (Alla oǵan razy bolsyn) rıýaıat etken taǵy bir hadıste bylaı delinedi: «Paıǵambarǵa (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) bir qart kelip: «Ýa, Allanyń Elshisi! Men aýrý qartpyn, maǵan túnde qulshylyq etý aýyr tıedi. Maǵan bir túndi kórsetip berińiz, Alla Taǵala Qadir túnine saı kelýine jar bolǵaı», - deıdi. Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Jetinshi (ıaǵnı 27-nshi) túni tur», - dep jaýap beredi».
«Bul múbárak túnniń jasyryn bolýynyń syry ajaldyń, qııamet kúniniń jasyryn bolýy sekildi musylman balasynyń ǵıbadatty kóbeıte túsýge jáne de ǵapyl qalyp, jalqaýlyq tanytpaý úshin qulshylyqqa yntalandyrý maqsatynda jatsa kerek.
Aısha anamyz (oǵan Alla razy bolsyn) ardaqty Paıǵambarymyz Muhammedten (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Ýa, Allanyń Elshisi, Qadir túninde qandaı duǵa tileıin?» dep suraıdy. Sonda Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn): «Alla, rasynda, Sen keshirimdisiń jáne keshirgendi jaqsy kóresiń. Meni keshire kórshi» dep aıtasyń» dep jaýap bergen. Paıǵambarymyz (oǵan Allanyń salaýaty men sálemi bolsyn) taǵy bir hadısinde: «Kimde-kim Qadir túni ımanmen jáne saýabyn úmit etip qulshylyq etse, onyń aldyńǵy kúnálary keshiriledi», - degen.
Isi musylman balasynyń taǵdyr jazylatyn túndi taǵatsyzdana kútýiniń bir hıkmeti – Jaratqanǵa jaqyndaı túsýge talpynýy. Sondyqtan bul túndi saýapty istermen ótkizýge tyrysaıyq», - dedi QMDB tóraǵasy.
Bul túndi oıyn-saýyq oryndarynda ótkizýge bolmaıdy. Qadyr túnin úıde nemese meshitte ótkizedi. Túndi jalǵyz da, jamaǵatpen de qarsy alýǵa bolady. Bul túni namaz oqylady, Quran oqylady, ótken kúnderdiń, aılardyń qatelikteri taldanady, ótken renishter keshiriledi, bolashaqqa josparlar jasalady.
Eske sala keteıik, buǵan deıin dintanýshy Nurlan Baıjigituly JIBEK JOLY telearnasynda «otyz kún orazadaǵy otyz amalǵa» toqtalyp, kórermenniń san túrli saýalyna jaýap bergen edi.
