Búgin Qazaqstanda Dombyra kúni
2018 jyldyń 13 maýsymynda qoǵamdy ulttyq mádenıet pen biregeılikti saqtaý men qaıta jańǵyrtý ıdeıasynyń tóńireginde odan ári toptastyrý maqsatynda shildeniń birinshi jeksenbisin Ulttyq dombyra kúni retinde belgileý týraly Prezıdent Jarlyǵy jaryq kórdi. Sol jyly aıdyń alǵashqy jeksenbisi 1 shildege dóp kelip, elordanyń «Qazaq Eli» monýmenti aldynda jınalǵan eki myńnan astam mýzykant «Kóńil ashar», «Adaı», «Balbyraýyn», «Erke sylqym», «Saryarqa» kúılerin oryndaǵan edi.
El aýzyndaǵy ańyz boıynsha áıgili Shyńǵys hanǵa Joshynyń ólimin jetkizgen de dombyra edi. Al zertteýshilerdiń aıtýynsha, dombyra týraly alǵashqy ǵylymı derekter ál Farabıdiń jazbalarynda «tambýr» degen atpen kezdesedi.
Áıgili Ózbekáli Jánibekov jazbalarynda qazaq dombyrasy 9 perneli bolǵan dep aıtylady. 2008 jyly Mońǵolııa arheologtary Altaıdyń sol eldegi bóliginen bizdiń zamanymyzdyń V ǵasyryna jatatyn kóne aspap taýyp, keıin ony zerttegen Qarjaýbaı Sartqojauly elge kóshirmesin aldyrǵan bolatyn. Túrkolog ǵalymnyń aıtýynsha, sol «ata dombyrada» da 9 perne bolǵan.
Qazaq jerindegi balbal tastardyń arasynda dombyraǵa uqsas aspap ustap turǵan beıneler de kezdesedi. Úńgirler men syntastarda, qysh músinderde de dombyra ustaǵan adam beınesi jıi kezdesedi. Osylarǵa súıenip, dombyranyń tarıhy 5 myń jyldan asady deıtin teorııa bar.
Sonymen birge, HH ǵasyrda qazaq dombyrasynyń 7 túri qoldanystan shyǵyp qalǵan degen derekter bar.
2019 jyly Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Ulttyq dombyra kúnine arnalǵan sharada sóz sóılep, osyndaı ıdeıa aıtqan bolatyn.
«Bul rýhanı jańǵyrý jolynyń negizgi arqaýy. Búginde ulttyq aspabymyz kúlli álem moıyndaǵan mádenı qundylyqqa aınaldy. Bul -qazaqtyń qasıetti qara dombyrasyna berilgen ádil baǵa. «Óner - ult kelbeti» deıdi dana halqymyz. Barshamyzǵa ortaq qundylyq dombyrany jan-jaqty nasıhattap, jas urpaqtyń sanasyna sińirý óte mańyzdy. Dombyra aspaby - qaıtalanbas asyl dúnıe. Sondyqtan mektepte dombyra úırený sabaqtaryn engizý - qajetti ári durys bastama. Sebebi qazirgi jappaı jahandaný ýaqytynda halqymyzǵa tán biregeı qundylyqtardy jańǵyrta berýimiz kerek», - degen edi Memleket basshysy.
Jaqynda Atyraýda dombyra pishindes mádenıet ortalyǵy salynatyny málim boldy.
Almatyda 2 shilde kúni saǵat 20:00-de Abaı alańynda ulttyq dombyra kúnine oraı «Ańyz Dombyra» merekelik kontserti ótedi.
Al Aqmola oblysynda Ulttyq dombyra kúnine oraı kúıshiler saıysy ótti.
