Búgin - Baıqońyrda ǵaryshqa tuńǵysh sapar shegý jolynda mert bolǵandardy eske alý kúni
Keńes kosmonavtıkasynyń tarıhynda 1960 jyldyń 24 qazany men 1963 jyldyń 24 qazany qaraly kún bolyp sanalady. Baıqońyr aılaǵyndaǵy eń úlken apat 1960 jyly 24 qazanda R-16 qurlyqaralyq ballıstıkalyq zymyranyn synaý maqsatynda ushyrýǵa daıyndyq kezinde boldy. Josparlanǵan ushýǵa 30 mınýt qalǵanda №41 ushyrý alańynda ekinshi satyly qozǵaltqysh jospardan tys iske qosylyp ketken. Shyqqan gaz birinshi satyly bakty órtep, jalyn 100 metr aýmaqty qamtydy. Órt kezinde shamamen 100 adam, onyń ishinde KSRO strategııalyq maqsattaǵy zymyran jasaǵynyń bas qolbasshysy, artıllerııanyń bas marshaly Mıtrofan Nedelın qaza tapty. Al 1963 jyly 70-alańda bolǵan órt kezinde 8 adam mert boldy. Sol ýaqyttan beri 24 qazan kúni ǵarysh aılaǵynyń ushý alańyndaǵy barlyq jumys toqtaıdy, eshqandaı ushý belgilenbeıdi jáne bul dástúr áli kúnge óz qalybyn buzǵan joq. Apat týraly málimetter memlekettik qupııa bolyp sanaldy jáne ol týraly aqparattar alǵash ret 1989 jyly ǵana keńestik BAQ betterinde jaryq kórdi.
Búgin Baıqońyr qalasynyń turǵyndary ádettegideı qaza tapqan zymyran synaqshylary eskertkishi aldyna jınalyp, ǵaryshqa tuńǵysh sapar shegý jolynda mert bolǵandardy eske alady. Sonymen qatar búgin baıqońyrlyqtar «Satýrn» kınokontsert zalynda «Zymyran ushyrylmaıtyn kún» dep atalatyn derekti fılmdi tamashalaıdy. Bul fılmdi «ıÝjnyı» (Baıqońyr) ǵarysh ortalyǵynyń televızııalyq bóliminiń qyzmetkerleri ǵarysh aılaǵyndaǵy zulmat apattyń 50 jyldyǵyna oraı daıyndaǵan bolatyn.
«Bul qurbandyq bosqa ketpedi. Ázirlengen zymyran qarýy otanymyzdyń qaýipsizdigin qamtamasyz etip, ıadrolyq soǵys qaýipin seıiltti. Qazirgi ýaqytta Baıqońyr ǵarysh aılaǵynda jumys isteıtin synaqshylar ardager - zymyranshylardyń dástúrin laıyqty deńgeıde jalǵastyryp, jańa jaǵdaıda ǵarysh salasyndaǵy elimizdiń alǵysheptegi pozıtsııasyn qamtamasyz etip keledi. Jańa zymyran-ǵarysh tehnıkasyn synaqtan ótkizý barysynda qaza tapqan Baıqońyr ǵarysh kesheni synaqshylary bizdiń júregimizde máńgi saqtalatyn bolady», - dedi Baıqońyr qalasy ákimshiliginiń basshysy Konstantın Býsygın qala turǵyndaryna joldaǵan úndeýinde.
Sara Qabıqyzy
