Bishkekte TúrkPA-nyń ekonomıkalyq yntymaqtastyq jónindegi otyrysy ótti
ASTANA. KAZINFORM – Qyrǵyzstan astanasynda Túrki memleketteri Parlamenttik Assambleıasy (TúrkPA) ekonomıkalyq yntymaqtastyq komıssııasynyń «TúrkPA-ǵa múshe memleketterdiń saýda mıssııalary: ulttyq ekonomıkany nyǵaıtý jáne birlesken ekonomıkalyq yntymaqtastyqqa úles qosý» taqyrybyndaǵy 11-shi otyrysy ótti.
Onyń jumysyna Ázerbaıjan, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Túrkııa parlamenttik delegatsııalary qatysyp, ózderiniń kirispe sózinde Qazaqstan halqyna aýqymdy sý tasqynyna baılanysty qoldaý bildiretinin aıtty.
Komıssııa otyrysynda baıandamanyń jobasy, «Saýda ókilderi týraly» jáne «Aınalymǵa shyǵarylatyn ónimniń qaýipsizdigi men sapasynyń negizderi týraly» úlgilik zań jobalary, sondaı-aq komıssııanyń konsýltatıvtik sheshiminiń jobasy qaraldy.
TúrkPA Ekonomıkalyq yntymaqtastyq komıssııasynyń tóraǵasy, QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Anas Baqqojaev Qazaqstandaǵy aýqymdy sý tasqynyna baılanysty beınekonferentsbaılanys rejıminde qatysty. Otyrysty asha otyryp, ol TúrkPA-ǵa múshe memleketter arasyndaǵy ekonomıkalyq yntymaqtastyqty odan ári damytýǵa, saýda-ekonomıkalyq baılanystardy nyǵaıtýǵa erekshe nazar aýdardy.
TúrkPA Ekonomıkalyq yntymaqtastyq komıssııasy tóraǵasynyń orynbasary, Qyrǵyz Respýblıkasy Jogorký Keneshiniń depýtaty Cholpon Sultanbekova óz sózinde saýda-ekonomıkalyq qarym-qatynastardy damytýda elder arasyndaǵy halyqaralyq, ekonomıkalyq jáne saýda baılanystaryn keńeıtý jáne tereńdetý septigin tıgizetin saýda ókildikteri erekshe oryn alýy tıis ekenin atap ótti.
TúrkPA Bas hatshysy Mehmet Sýreııa Erdyń atap ótýinshe, ekonomıkalyq ıntegratsııa álemde mańyzdy ról atqaryp, elder arasyndaǵy ekonomıkalyq ózara is-qımyldy damytýǵa yqpal etip otyr. Onyń pikirinshe, bul turǵyda zańnamany úılestirý jáne úlgilik zańdardy ázirleý salalaryndaǵy máseleler de mańyzdy.
QR Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrligi Tehnıkalyq retteý jáne metrologııa komıtetiniń tóraǵasy Qýanysh Elikbaev ázirlengen jáne TúrkPA aımaǵyndaǵy saýda men eksportty damytýdaǵy tehnıkalyq kedergilerdi joıýǵa baǵyttalǵan «Aınalymǵa shyǵarylatyn ónimniń qaýipsizdigi men sapasynyń negizderi týraly» modeldik zań jobasyna qysqasha talqylady.
«Belgili bolǵandaı, 2023 jyly 3 qarashada Astanada ótken Túrki memleketteri uıymynyń sammıtinde Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev «TURKTIME!» uranymen atalǵan uıymǵa tóraǵalyq etti, bul abbrevıatýranyń áripteri «Unification» (sáıkestendirý) degendi bildiredi. Osy qazaqstandyq bastama aıasynda Túrki memleketteri úshin aınalymǵa shyǵarylatyn ónimderdiń qaýipsizdigi men sapasy negizderi týraly úlgi zań jobasy usynyldy. Qysqa merzimde TúrkPA-ǵa múshe elderdiń parlamentteri men memlekettik organdarynyń ókilderinen turatyn arnaıy saraptama toby 8 otyrys barysynda úlgilik zań jobasyn daıyndap, búgin TúrkPA Ekonomıkalyq yntymaqtastyq komıssııasynyń qaraýyna jiberildi. Ony ázirleý barysynda termınderdi, anyqtamalardy, uǵymdardy standarttaý/ýnıfıkatsııalaý, tehnıkalyq retteý, akkredıtteý, sáıkestikti baǵalaý (sertıfıkattaý, deklaratsııalaý), memlekettik baqylaý, metrologııa, memlekettik standarttar, ólshem birligin qamtamasyz etý sııaqty aspektiler pysyqtaldy. Zańda bul uǵymdardyń barlyǵy birtutas», – dedi komıssııa qatysýshysy.
Sondaı-aq onyń atap ótýinshe, osy úlgilik zań jobasy adamnyń ómiri men densaýlyǵyn, qorshaǵan ortany qorǵaý maqsatynda ónimniń qaýipsizdigi men sapasynyń quqyqtyq negizderin belgileıtinin jáne qaýipsiz jáne sapaly ónim aınalymynyń biryńǵaı júıesin qurýdyń biryńǵaı tásilderin qarastyrady. Osy úlgilik zańnyń qabyldanýymen Túrki elderiniń qarapaıym azamattary úshin sertıfıkattaý jáne testileý úshin qosymsha aqy tóleýge baǵyttalǵan tehnıkalyq kedergiler joıylady. Bir jaǵynan, kedergilerdi joıý ónimderdiń arzan bolýyna, ekinshi jaǵynan bizdiń elderimizdiń eń joǵary deńgeıi úshin senimdi sertıfıkattary men jaqsartylǵan ónim sapasy bar qaýipsiz ónimder shyǵarýǵa jol ashady.
Otyrys barysynda TúrkPA Ekonomıkalyq yntymaqtastyq komıssııasynyń 2025 jyly Túrkııada ótetin «Energııa qaýipsizdigi turaqty ekonomıkalyq damý faktory retinde» 12-shi otyrysynyń taqyryby bekitildi. Sonymen qatar, komıssııa músheleri «Ekonomıkalyq qyzmettegi taza energııa týraly» jáne «Kólik, shekara jáne kedendik rásimder salasyndaǵy tsıfrlandyrý týraly» úlgilik zań jobalaryn ázirleý týraly sheshim qabyldady.
Eske sala ketsek, Túrkitildes elderdiń Parlamenttik Assambleıasy 2008 jyly 21 qarashada Ystanbulda Qyrǵyzstan, Ázerbaıjan, Túrkııa jáne Qazaqstan parlamentteriniń tóraǵalary qol qoıǵan kelisimge sáıkes qurylǵan.
