Birde-bir kún til úıretý kýrsyna barǵan emespin - 15 tilde sóıleıtin qazaq qyzy
ASTANA. KAZINFORM – Jaqynda áleýmettik jelilerde 15 tilde erkin sóıleıtin qazaq qyzynyń vıdeosy keńinen tarady. Beınerolıkte bir tilden ekinshi tilge emin-erkin aýysyp otyrǵan boıjetkenniń aty-jóni - Aıgerim Orazbek. Bir qyzyǵy polıglot arý bul tilderdiń bárin óz betinshe meńgerip alypty. Aıgerimniń ózi ǵana emes, ómir súrý salty da bylaıǵy jurtqa uqsamaıdy. Kazinform agenttigi erekshe keıipkermen bolǵan suhbatty oqyrman nazaryna usynady.
— Aıgerim, áýeli ózińizben jaqynyraq tanysyp alaıyq. Qazir Túrkııada turatynyńyzdy bilemiz. Negizi qaı jaqtan bolasyz, týǵan jerińiz qaı jer?
— Qazaqstannan bolamyn, Almatyda dúnıege keldim. Ultym - qazaq.
— Áleýmettik jelide sizdiń 15 tilde erkin sóıleıtinińiz jaıly aqparat taraǵan edi. Bul qanshalyqty ras?
— Jalpy biletin tilderim — qazaq, orys, aǵylshyn, nemis, koreı, polıak, ýkraın, qyrǵyz, ózbek, túrik, taı (Taılandtyń resmı tili), dat, ıtalıan, ázerbaıjan, japon tilderi. Frantsýzsha men arabshany, sosyn dat tilderin úırenip jatyrmyn.
— Munsha kóp tilde sóıleý ekiniń biriniń qolynan kelmeıdi. Osy tilderdiń bárin úırenýge ne túrtki boldy? Oǵan qansha ýaqyt jumsadyńyz?
— Men eń birinshi úırengen ózge til – orys tili. Almatyda aǵam turatyn, onyń kórshileriniń qyzdary oryssha sóıleıtin. Sonda barǵanda oryssha bilmegendikten túsinise almaıtynbyz. Solarmen oınaý úshin oryssha úırendim. Keıin anamnan meni orys mektebine berýin surap, orys synybynda oqydym. 8 jasymda túrik serıalyn kórý úshin túrikshe úırendim. Dál solaı 9 jasymda koreıshe úırendim.
— Bala kezden-aq shet tilderin ońaı meńgerip ala bergen ekensiz. Buny qalaı túsindirer edińiz? Eńbek pe? Talant pa?
— Til úırenýge tabıǵı beıimim boldy dep oılaımyn. Sebebi atam qazaq, orys, nemis tilderinde sóılegen. Ájemizdiń de shet tilderine jaqyndyǵy boldy. Osy ýaqytqa deıin maǵan shet tilin úırený qatty bir qıyn bolǵan emes, qanmen de kelgen shyǵar dep oılaımyn. Bireý jaqsy bıleıdi, bireý jaqsy sýret salady degendeı, Alla Taǵala árkimge bir qabilet beredi ǵoı. Maǵan berilgeni sol — til úırenýge beıimdilik. Tyńdaý qabiletim jaqsy jetilgen. Kez kelgen tildi áýeli jaqsylap tyńdap alamyn da, úırenip ketemin.
— Bizdiń estýimizshe, bul shet tilderdiń bárin eshbir kýrsqa barmaı-aq óz betińizshe úırenip alǵansyz. Solaı ma?
— Iá, dostarym az boldy. Úıde ishim pysatyn. Bizdiń kezimizde ınternet joq, ondaı bir kóp oıynshyq ta joq. Qolymyzǵa túsken kitapty oqı beremiz. Oryssha, qazaqsha kitaptar bitti, odan soń aǵylshynsha kitaptarǵa kóshtik. Solaı-solaı úırenip kettim.
— Sizdi jurt syrtyńyzdan til mamandyǵyn bitirgen adam dep oılaıtyn bolar...
— Men Almatydaǵy T. Júrgenov atyndaǵy qazaq ulttyq óner akademııasynda «Kıno jáne TV» mamandyǵy boıynsha oqydym. Onda kóptildiler grýppasy degen bolatyn, ıaǵnı sabaqtar túgel aǵylshynsha ótetin.
— Áleýmettik jelilerdegi paraqshalaryńyzdy sholyp shyqtyq, biraq onda ózińizdiń kóp tildi biletinińizdi kórsetýge tyryspaıdy ekensiz. Munyń syry nede?
— Men JOO-da júrgende de eshkimge munsha tilde sóıleıtinimdi aıtpaıtynmyn. Ol bir maqtanshaqtyq sekildi kórinetin. Kezdeısoq vıdeom tarap ketpegende kópshilik meniń bul qyrymdy bilmes te edi. Sebebi ol jaıly aıtýǵa kishkene yńǵaısyzdanamyn.
— Sol TikTok-ta tarap ketken vıdeonyń tarıhyn aıtyp berseńiz? Kim túsirdi, qalaı kópshilikke jetti?
— Qazir men Túrkııadaǵy bes juldyzdy qonaqúılerdiń birinde resepshende qyzmet atqaryp jatyrmyn. Aýdarmashynyń kómegi kerek bolǵanda, aýdarmashy da bolamyn. Jumys berýshi kompanııa bizden jumystyń qalaı júrip jatqany jaıly vıdeoesep talap etedi. Bizdiń jibergen vıdeolarymyzdy ózderiniń Instagram paraqshasyna salady. Sol menedjer qyzdardyń ótinishimen jumys barysynda bir-eki vıdeo túsirgen edim. Solardyń kesip-kesip jasaǵan vıdeosy ǵoı. Sol sátte polıak, aǵylshyn qonaqtar kelip qalǵan edi, sondyqtan birneshe tilde sóıleýge týra keldi. Áriptesterim jaqsy shyqqan sekildi degen soń TikTok-qa sala salǵanmyn. Tańerteń tursam 100 myńnan astam adam qarapty. Sony basqalar Instagram-ǵa jarııalaǵan. Osylaı tarap ketti.
— Oıaý júrgende bir tilden ekinshi tilge ótýge sana jaýap beredi ǵoı. Al uıyqtap jatqanda sana da damyldaıdy. Ózge tilde tús kórgen kezińiz boldy ma?
— Men qazir jataqhanada turamyn. Keıde qasymdaǵy qyzdar tún ishinde meni oıatyp alady. «Aıgerim, oıanshy, sen nemisshe óleń aıtyp jatyrsyń!», «Kárisshe qonaq qabyldap jatyrsyń», «Túrikshe sóılep jatyrsyń» dep... Ózge tilde tús kórmeıdi ekem, biraq basqa tilderde uıqysyraıtyndy shyǵardym.
— Ómirde qaı tilde oılanasyz?
— Qaı tilde sóılep tursam, sol tilde oılanyp turamyn. Tek sanaǵanda ǵana áýeli ishteı qazaqsha sanap alamyn.
— Árbir til sol halyqtyń mádenıetin tanýǵa múmkindik beredi. Árbir til bir-bir mádenıettiń kilti ǵoı. Álemdegi sondaı qoǵamdardan bir ádetter sińire aldyńyz ba? Máselen, ıspandyqtardyń túski astan keıin mindetti túrde myzǵyp alatyny sekildi, aǵylshyndardyń «5-tiń sháıin ishýi» sekildi?
— Men Germanııada turǵanda nemisterdiń bir tártibi unady. Olar senbi-jeksenbi kúni úı jınamaıdy, shańsorǵysh, kirjýǵysh qospaıdy. Tek demalady. Sol tártip maǵan unady. Qazir men de demalys kúni eshkimniń demalýyna kedergi keltirmeýge tyrysamyn jáne ózim ol kúnderdi tek tynyǵýǵa arnaımyn.
— Qaı tildi úırengennen keıin tabysyńyz artty?
— Men buǵan deıin túrli jumystardy istep kórdim. Stýdent kezde daıashy da bolym, telearnada da, kıno salasynda da jumys istedim. 25 jasymda álemniń basqa elderinde turyp, jumys istep kóreıin degen sheshim qabyldadym. 40 jasqa deıin ár elde jarty jyl, bir jyldan turyp, álemdi aralaıyn degen josparym bar. Kelisimshartty tolyq oqymaı qol qoıyp qoıyp, Túrkııada úsh jyldaı turyp qaldym. Buıyrtsa, bıyl sońǵy jylym.
Osy Túrkııada alǵash kelgende nemis qonaqúıinde anımator bolyp jumys istedim. Bir joly oılamaǵan jerden polıaktar kóbeıip ketti. Aýdarmashy shaqyryp, sharshap kettik. Sodan bir kúni menedjerimiz «Kim eki aıda polıak tilin úırenip alady, sonyń jalaqysyna 5 myń lıra qosyp beremin», - dedi. Sóıtip eki aıdyń ishinde 10 myń lıra syılyqaqy alǵanym bar.
Aıta keteıik, 2017 jylǵy «Qazaqstan Respýblıkasynda mereke kúnder tizbesin bekitý týraly» Úkimettiń qaýlysyna sáıkes, Qazaqstan halqy tilderi kúni 5 qyrkúıekte toılanady. Buǵan deıin Tilder merekesi 22 qyrkúıekte atap ótiletin. 5 qyrkúıekke aýystyrý sebebi — bul kúni ult ustazy Ahmet Baıtursynulynyń týǵan kúni.