«Bojko «qaharman» ataǵynan úmittenbeıdi» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda «Bıýdjet qarjysyn paıdalanýdaǵy olqylyqtar» degen maqala basyldy. Parlament Senatynda Úkimettiń jáne Respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýyn baqylaý jónindegi esep komıtetiniń 2013 jylǵy respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylýy týraly esepteriniń tanystyrylymy boldy. Depýtattar aldynda Premer-Mınıstrdiń orynbasary - Qarjy mınıstri Baqyt Sultanov pen Esep komıtetiniń tóraǵasy Qozy-Kórpesh Jańbyrshın baıandama jasady. B.Sultanov jyl qorytyndysy boıynsha eki naqtylaýdy esepke ala otyryp, respýblıkalyq bıýdjetke túsetin túsimder jospary 100,6 paıyzǵa nemese 5 272,4 mıllıard teńgege atqarylǵanyn aıtty. Úkimettiń esebi boıynsha kirister is júzinde 2012 jylmen salystyrǵanda, 7,8 paıyzǵa ósken. Bıýdjetke kirister 5 179,5 mıllıard teńge somasynda nemese 100,5 paıyz túsken. 2013 jylǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet shyǵystaryna qatysty aıtar bolsaq, olar 5 990,5 mıllıard teńgeni nemese josparǵa 99,3 paıyzdy quraıdy. 2012 jylmen salystyrǵanda, onyń ósimi 194,8 mıllıard teńgeni qurady. Respýblıkalyq bıýdjet shyǵystarynyń qurylymynda negizgi úlesti áleýmettik sala shyǵystary alyp otyr - 2 336,4 mıllıard teńge nemese 36,0 paıyz, onyń 1 239,9 mıllıard teńgesi zeınetaqylar men járdemaqylardy quraıdy. Qarjynyń 42,9 mıllıard teńgesi paıdalanylmaı qalǵan.
Osy basylymda «Sahna sańlaqtary saýatty ma?» degen maqala oqyrman nazaryna usynylyp otyr. Áleýmettik jeliler jaqsy boldy, keıbireýlerge qol jetpes juldyzdaı bolǵandarmen «dostasyp», ózara pikir alysýǵa múmkindik bar. Negizinen, «Instagram», «Tvıtterde» belsendilik tanytatyn olar, óner ıeleri ózderine jazylǵan maqtaýlarǵa, ońdy pikirlerge jaýap jazbaıdy.Al synyn bildirip, tosynnan teris pikir aıtqandarǵa sol boıda-aq qarymtasyn qaıtarady. «Aıtalyq, orfografııa men orfoepııanyń arajigin aıyra almaıtyn ánshilerimiz az emes. Bir qynjyltatyny, olar sol án ónerinde qoldanylatyn sózderdi de durys jaza almaıdy. Basqa-basqa, prodıýser sóziniń ózin eki «s» árpimen jazatyndarǵa ne deısiń? Qanshama jyldan beri asyrap, olardy tanymal etken fonogramma ataýyn da qate jazyp, oǵan eki «m»-dy qımaıtyndar kezdesedi. Ol ol ma, ózimizdiń tól sózimiz bolmasa da, qazaq tiliniń qoldanysyna áldeqashan engen sahna sózin «sahyna» dep taǵy bir sózdi «oılap taýyp jatqandardyń» baryn joqqa shyǵarmaıyq. Mundaı mysaldardy kóptep keltirýge bolady. Belgili ánshilerdiń de «jańa sózderi» jeterlik»,-dep jazady maqala avtory.
***
«Álem jurty 1983 jyldan beri mamyr aıynyń úshinshi jeksenbisinde HHІ ǵasyrdyń derti - JITS(SPID) -ten qaıtys bolǵan jandardy eske alady. Bıyl bul data 18 mamyrǵa tústi. Osy oraıda JITS-ten kóz jumǵandardy eske alý jáne jáne AITV(VICh)-ınfektsııasyn juqtyrǵan azamattardy qoldaý, bul máselege qoǵam nazaryn aýdarý maqsatynda S.Asfendııarov atyndaǵy Qazaq ulttyq medıtsınalyq ýnıversıtetinde forým uıymdastyryldy»,-dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanynda. Halyqaralyq ıÝNEIDS uıymynyń derekterine súıensek, Jer betinde 42 mıllıonnan asa adam AITV ınfektsııasyn juqtyrǵan.Sońǵy 25 jyl ishinde álemdegi 20 mıllıonnan asa jannyń ómirin ǵasyr derti jalmapty. Bul jaıynda osy basylymdaǵy «Ǵalamdy sharlaǵan «ǵasyr derti»...» degen maqaladan oqı alasyzdar.
Osy basylymda «Bojko «qaharman» ataǵynan úmittenbeıdi» atty maqala berilgen. Keshe Úkimet saǵaty aıasynda Májilis aldynda esep berýge kelgen Tótenshe jaǵdaılar mınıstri Vladımır Bojko álemde qıyndyq kórip jatqan elderge kómektesý úshin memleketimizdiń qansha kólemde qarjy shyǵyndaǵandyǵyn aıtyp berdi. Onyń málimetinshe, ótken jyly TJM iri aýqymdy dúleı zilzalalardan zardap shekken shet memleketterge 6 ret gýmanıtarlyq kómek kórsetipti. TJM basshysy 2013 jyly Gvatemala Respýblıkasyna, Aýǵanstanǵa, Lıvan Respýblıkasyna, Shrı-Lanka demokratııalyq sotsıalıstik respýblıkasyna aqshalaı túrde, sondaı-aq tamaq ónimderi túrinde jalpy somasy 978 myń dollarǵa kómek kórsetkendigin jetkizdi. - Aǵymdaǵy jyly Aýǵanstanǵa resmı gýmanıtarlyq kómek kórsetý úshin mınıstrlik Qazaqstannyń memlekettik materıaldyq rezervinen tamaq ónimderin bronnan shyǵardy, olardyń jalpy somasy 1 mıllıon 985 myń 917 dollardy qurady. Sondaı-aq Reseı Federatsııasynyń «Dalnevostochnyı federaldy okrýginiń» aýmaǵynda iri aýqymdy sý basýdan zardap shekken áleýmettik mańyzy bar obektilerdi qalpyna keltirý úshin Qazaqstan Prezıdenti N.Nazarbaevtyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda, Reseıdiń Blagoveşensk qalasynda 240 orynǵa arnalǵan balabaqshany salýǵa 379,3 mıllıon teńge bólindi, - dedi V.Bojko.
***
«Ana tili» gazetiniń sońǵy sanynda «Jas túlek, sen qandaı mamandyq tańdadyń?» degen maqala berilgen. «Sebebi qazirgi mektep bitirýshilerdiń 70-80 paıyzy naqty qaı mamandyqty tańdaryn bilmeı, ekioıly jaǵdaıda júr. Buǵan bir jaǵynan elimizdegi áleýmettik jaǵdaı da sebepker me degen oıǵa qalasyń. Aqyly oqýdy oqytýǵa shamasy kelmeıtin, qaltasy juqa qarapaıym jurt qaı mamandyq bolsa da dıplom alyp, eń bastysy «balam grantqa tússe eken» dep armandaıdy. Sol sebepti grant kóp bólinetin pándi tańdap jatady»,-dep jazady maqala avtory. Ekinshiden, Ulttyq biryńǵaı test tapsyrý kezinde de mamandyq tańdaýǵa belgili bir mólsherde shekteý qoıylatyndaı. Baıqap qarasaq, oqýshylardyń basym bóligi ózderine unaıtyn mamandyqty tańdamaı, Ulttyq biryńǵaı testke kiretin tańdaý pánderiniń ishinen óziniń shamasy keletin, jeńildeý pándi tańdaıdy. Maqsat - UBT-dan aman-esen ótip, joǵary oqý ornyna túsý.
***
«Ekspress-K» basylymynyń búgingi sanynda «Mobılnoe rabstvo» otmenıaetsıa» atty materıal jarııalandy. Keshe QR Baılanys jáne aqparat agenttigi tóraǵasynyń birinshi orynbasary Sáken Sársenov Qazaqstan ınternet tarıfteriniń arzandyǵy boıynsha álemde segizinshi orynda, al uıaly baılanys tarıfteriniń arzandyǵy aıasynda 17 orynda ekenin jetkizdi. «Biz tarıf baǵasyn budan ári tómendetýge umtylamyz. Jalpy búginde joǵary tarıfter jaıynda áńgimeler kelmeske ketti»,-dedi ol
