Bos jumys oryndary týraly habarlamalar: alaıaqtar qalaı áreket etedi

ASTANA. KAZINFORM – Bas prokýratýra bos jumys oryndary týraly alaıaqtyq áreketterdiń qalaı júzege asyrylatynyn málim etti.

- Sheteldik derekkózderdiń (Mır 24, Rambler, RIA novostı,  Izvestııa, Novyeızvestııa, málimetterine sáıkes ınternet-alaıaqtar tanymal platformalarda jáne áleýmettik jelilerde az talaptarmen kóp jalaqy usyna otyryp, jumysqa ornalasý týraly habarlandyrýlar jarııalaıdy. Jaýap bergennen keıin, izdeýshilerge jalǵan saıttarǵa siltemeler, jeke derekterdi jınaýǵa arnalǵan saýalnamalar jiberiledi nemese zııandy baǵdarlamalyq qamtylymy bar «jumys isteýge arnalǵan mobıldi qosymshany» ornatýdy usynady, bul zııankesterge banktik derekterge, messendjerlerge jáne qurylǵyny basqarýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar, shetelde, onyń ishinde Ońtústik-Shyǵys Azııa elderinde (Taıland, Mıanma jáne t.b.) jumys isteý týraly jalǵan usynystar da áli ózekti, - deıdi Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasy Quqyqtyq statıstıka jáne arnaıy esepke alý Komıtetiniń Qylmystyq qaýip-qaterlerdiń jáne qoǵamdyq qaýipsizdiktiń táýekelderin boljaý ortalyǵy jumyspen qamtý salasyndaǵy qylmyskerlerdiń belsendiligi týraly.

Ortalyq málimetterine qaraǵanda, azamattardy IT, modeldik, qonaqúı bıznesi salasynda nemese call-ortalyqtarǵa jumysqa ornalastyrý jeleýimen shetelge áketý úshin jaldaıdy, onda olar eńbek jáne seksýaldyq quldyqta bolýy, qanaýǵa jáne zorlyq-zombylyqqa ushyraýy múmkin.

Keıbir jaǵdaılarda zardap shekkenderdi basqa azamattardy májbúrlep aldaý nemese dene múshelerin transplantatsııalaý úshin paıdalanady.

Qylmyskerlerdiń qurbany bolmaý úshin ne mynandaı áreketterdi jasaý kerek:

- qujattardy jibermes nemese qosymshalardy júktemes buryn jumys berýshiniń zańdylyǵyn jáne saıttyń meken-jaıyn tekserý;

- jumysqa, oqýǵa nemese vızaǵa resimdeý úshin qarajat aýdarmaý;

- qosymshalardy tek Google Play, App Store resmı dúkenderinen ornatý;

- resmı shart jasasqanǵa deıin jeke basyn kýálandyratyn qujattardyń kóshirmeleri men derekterin jáne bank kartalaryn usynbaý;

- qyzmetkerlerdi irikteý boıynsha qyzmet kórsetetin deldaldyń nemese agenttiktiń zańdylyǵyna kóz jetkizý jáne agenttiktiń tirkeý derekterimen sheteldik jumys berýshi arasynda jasalǵan shartty suratý;

- kez kelgen kúmán týyndaǵan kezde polıtsııaǵa habarlaý.

-Sizdiń týysyńyz nemese dosyńyz adam saýdasynyń qurbany bolǵan joqpa tekserińiz. Ádettegideı qońyraý shalǵan kezde beınebaılanysqa shyǵýdy usynyńyz. Eger ol bas tartyp, «múmkin emes» – dep baılanysyn úzse, bul dabyl sıgnaly, polıtsııaǵa habarlasýdy usynamyz. Beıne qońyraý kezinde kelesi suraqtardy qoıyńyz: qaıda turǵanyńdy kórset, men seniń jaǵdaıyń qalaı ekenin bilgim keledi, seniń janyńda kim bar, olardy kórýge bolady ma, sen qazir qaıdasyn, bul páter me, jataqhana ma, úı me, búgin tańǵy asqa/túski asqa/keshki asqa ne bar, telefondy qaı jerde qýattaısyń, seniń qasyńda rozetka barma, terezeden qandaı kórinis, kóshege shyǵa alasyń ba, sen búgin demaldyń ba, sende demalys qashan, jalaqy aldyń ba, qujattaryńdy qaıda saqtaısyn?- degen sııaqty saýaldardy qoıý kerek dep keńes beredi Bas prokýratýra.

Adam ornalasqan fonǵa jáne qorshaǵan ortaǵa (bólme, qoıma, jataqhana), qasynda áńgimeni baqylap turǵan bóten adamdardyń bolýyna, keńes berýdiń dybysyna, daýys ekpinine, bet álpetine (qorqyp turǵandaı kórinedi, kameraǵa qaraýdan bas tartady) nazar aýdaryńyz.

- Eger adam qorshaǵan ortany kórsetýden bas tartyp, sóıleýden qorqyp, qysqa nemese bir qalypty sóılesse - múmkin ony bóten adamdar baqylap tur, mundaı jaǵdaılarda polıtsııaǵa habarlaýdy usynamyz,- delingen habarlamada.

Osyǵan deıin polıtsııanyń alaıaqtyqtyń jańa túri týraly eskertkeni týraly jazdyq.