Bolashaǵymdy dombyrasyz elestete almaımyn – Atyraýda turatyn sheteldik
ATYRAÝ. KAZINFORM – Germanııada kindik qany tamyp, Ulybrıtanııa boıjetken nemis qyzy Sabına Masters buryn Reseıde, Brýneıa men Sırııada turǵan. Tórt jyl buryn munaıly óńirge kúıeýiniń jumys babymen kóship kelgen.
Onyń aıtýynsha, mamandyǵy – dáriger. Atyraý qalasyn velosıpedpen aralaıdy. Jergilikti stýdentterge aǵylshyn tilin tegin úıretedi. Qazaqstanǵa kelisimen qazaqtyń ulttyq salt-dástúrin, ádet-ǵurpyn, tarıhy men ádebıetin, mádenıetin zertteýge den qoıypty. Jergilikti teatr men fılarmonııada ótetin mádenı is-sharaǵa jıi barady.
«Qazaqtyń ulttyq aspaby – dombyradan tógilgen kúıdiń sazy erekshe áser etti. Sodan keıin dombyra shertýdi úırenýge bel býdym. Dombyrada – eki ishekti aspap. Tez úırenemin dep oılap edim. Alaıda, biraz eńbektendim. Munyń bir ǵana sebebi bar. Qıyndyq tilge qatysty týyndady. Óıtkeni dombyra synybynyń muǵalimi Erlan Saqtanov aǵylshynsha bilmeıdi, al men qazaqsha túsinbeımin. Biraq, biz biz-birimizdiń tilimizdi jetik bilmesek te, baılanysymyzdy úzbedik. Ustazym shydamdy eken. Tórt jyldan beri maǵan dombyramen kúı shertýdi úıretip keledi. Koronavırýs ınfektsııasy órshigen tusta onlaın dáris berdi», - deıdi Sabına Masters.
Úsh dombyra satyp alǵan. Dombyranyń ekeýi Anglııadaǵy úıinde saqtaýly tur. Kún saıyn dombyra sabaǵyna qatysý úshin kúnine tórt saǵatyn bóledi.
Qazir qazaqtyń birneshe kompozıtorynyń kúılerin oryndaýdy meńgerip alǵan. Ásirese, kúı óneriniń atasy – Qurmanǵazy, Dáýletkereı men Dına, Ázıdolla Esqalıev pen Qarshyǵa Ahmedııarovtyń 50-ge jýyq kúıin naqyshyna keltire oryndaıdy.
Eki ret kúı saıysyna qatysqan. Alǵashqysy – Batys Qazaqstan oblysynda Dáýletkereıdiń týǵanyna 200 jyl tolýyna arnalǵan baıqaý. Al, byltyr Atyraýda ótken Ázıdolla Esqalıev atyndaǵy baıqaýda arnaıy júldege ıe bolǵan.
«Dombyranyń únine, qos isheginen kúmbirleı shyqqan kúıdiń qudiretine tańǵalamyn. Maǵan ásirese, «Adaı», «Balbyraýyn», «Qos alqa», «Mereke», «Qyzyl qaıyń», «Aqsaq kıik» kúıi unaıdy. Al, Qurmanǵazynyń kúıleri tunyp turǵan tarıh qoı. Qazaq kompozıtorlarynyń kúılerinde ádiletsizdikke qarsy kúresken qazaqtyń arman-maqsaty bar. Sol sebepten, Qurmanǵazy kúı óneri týraly dıssertatsııalyq jumysymdy qolǵa alamyn. Bul úshin Almatydaǵy joǵary oqý oryndarynyń birinen qazaq tilin meńgerýdi josparlap júrmin. Qazaq aýyldaryn aralap, Qurmanǵazynyń murasyn tolyq zerttegim keledi. Óıtkeni, aldaǵy ómirimdi dombyrasyz elestete almaımyn», - deıdi keıipkerimiz.
Sheteldik áıel qazaqtyń ónerin ǵana emes, ulttyq taǵamyn da unatady. Úıinde et asady. Shubat pen qazy satyp jıi tutynady.
«Qazaqtyń jomarttyǵy ári márt minezi unaıdy. Qınalǵan janǵa qol ushyn sozatyn meıirbandyǵy, qonaqjaılyq tanytatyn qarapaıymdylyǵy tańǵaldyrdy. Qazir qazaq dostarym kóbeıdi. Olarmen jıi kezdesip, bir-birimizdi qoldap júremiz», - deıdi Sabına Masters.
Onyń kúıeýi vıolonchelde, úsh qyzy gıtarada, alt pen fortepıanoda oınaıdy. Balarynyń bári mýzyka mektebin bitirgen. Tek uly ǵana mýzykaǵa den qoıǵan.
Eske sala ketelik, budan buryn atyraýlyq Zelımhan Zýbarıev qazaqtyń qarııalary ókpesine sýyq tıgen sheshesin qymyzben emdegenin aıtqan edi.
