Bilim berý mekemelerin qarjylandyrý aýdandyq deńgeıge berile me
ASTANA. KAZINFORM — Bilim berý mekemelerin qarjylandyrýdy aýdandyq deńgeıge berý mektepterdiń ınfraqurylymy men oqý sapasyn jaqsartýǵa tikeleı yqpal ete alady. Bul týraly Májilistiń jalpy otyrysynda Májilis depýtaty Ulasbek Sádibekov aıtty.
— Biz óńirlerge baryp, halyqpen kezdesken sátimizde saılaýshylardyń negizgi suraqtarynyń biri bilim salasyna qatysty bolyp jatady. Qazirgi júıege sáıkes, bilim berý mekemelerin qarjylandyrý ortalyqtandyrylǵan bıýdjet arqyly júzege asyrylady. Bul júıe keı jaǵdaıda tıimdi bolǵanymen aýyldaǵy mektepterde ınfraqurylym máselelerin jedel sheshýge kedergi keltiredi. Mysaly, mekteptiń shatyry qulap nemese terezesi synǵan jaǵdaıda sheshim qabyldaý úshin oblysqa júginý qajet. Qarajat bólý protsesi aılarǵa sozylady. Budan mektep pen oqý protsesi zardap shegedi, — dedi ol.
Depýtattyń aıtýynsha, bilim berý salasyndaǵy basqarý men qarjylandyrýdyń ortalyqtandyrylǵan júıesi osy qıyndyqtardy týyndatyp otyr.
— Depýtat retinde áriptesterimizben birge bul máseleni birneshe márte kóterip, depýtattyq saýaldar da joldadyq. Biraq, sheshim joq. Pılottyq joba retinde engizemiz degen. Tipti, nelikten pılottyq joba ekendigi de túsiniksiz. Sebebi, bul jańa joba emes qoı. Biz ózin-ózi basqarý ınstıtýtyn jetildirip, jergilikti ákimdikterdiń quziretin arttyramyz dep aıtamyz. Biraq, is pen sózimiz áli úılespeı tur, — dedi májilismen.
Onyń atap ótýinshe, osyǵan baılanysty oblystyq jáne respýblıkalyq deńgeıde shoǵyrlanǵan keıbir qarjy resýrstaryn jergilikti deńgeıge berý qajettiligi týyndap otyr. Bul shara óńirlerdiń derbestigin arttyryp, basqarýdyń tıimdiligin kúsheıtedi ári jergilikti ákimdikter óz máselelerin naqty jáne jyldam sheshýge múmkindik alyp, mektepterdiń ınfraqurylymy men oqý sapasyn jaqsartýǵa tikeleı yqpal ete alady.
— Osyǵan baılanysty suraq. Birinshi, bilim berý mekemelerin qarjylandyrýdy aýdandyq deńgeıge berý máselesi qarastyrylyp jatyr ma? Ekinshi, mundaı ózgeris shalǵaı eldi mekenderdegi mektepterdiń ınfraqurylymyn jaqsartýǵa jáne bilim sapasyn arttyrýǵa qalaı áser etýi múmkin? Úshinshi, vedomstvo tarapynan aýdandyq deńgeıde qarjylandyrý men baqylaý tetigin engizý boıynsha qandaı sharalar josparlanǵan? , — dedi Ulasbek Sádibekov.
Saýalǵa birinshi jaýap bergen Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstri Baýyrjan Omarbekov memlekettik basqarýdy ortalyqsyzdandyrý aıasynda úsh ret zań jobalary qaralǵanyn, sol jumystyń aıasynda bul másele birneshe ret talqylanǵanyn aıtty.
— Biraq, sol qaraý barysynda salalyq mınıstrliktiń, ıaǵnı, Oqý-aǵartý mınıstrliginiń ustanymyna qulaq astyq. Ózińiz atap ótken pılottyq jobanyń Túrkistan, Shyǵys Qazaqstan oblystaryndaǵy nátıjesin kútip otyrmyz. Sol nátıje shyqqannan keıin Ulttyq ekonomıka mınıstrligi memlekettik basqarýǵa jaýapty memlekettik organ retinde osy suraqty ózderińizben qaıta qaraýǵa daıyn, — dedi vıtse-mınıstr.
Al Oqý-aǵartý mınıstri Juldyz Súleımenova bul máseleniń uzaq ýaqyttan beri pikirtalas týdyryp otyrǵanyn rastady.
— Qazirgi ýaqytta Oqý-aǵartý mınıstrligi atalǵan suraqtyń jalpy negizdemesine baılanysty úlken zerdeleý jumysyn júrgizip jatyr. Ózderińizge belgili, «Bilim berý júıesin basqarýdyń jańa úlgisi» atty pılottyq joba iske asyrylýda. Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Altaı jáne Glýbokoe aýdandary, Túrkistan oblysynyń Sozaq jáne Túlkibas aýdandary osy pılottyq jobaǵa qatysýda. Bul jobadaǵy negizgi másele qazirgi tańda sharýashylyq júrgizýge qatysty, — dedi ol.
Mınıstr jedel sheshim qabyldaý, kúrdeli jóndeý júrgizý jumystaryn júrgizý máselelerin aýdandyq bilim bólimderine óte ózekti ekenin moıyndady.
— Biraq, qarjylyq máseleni zerdeleıtin bolsaq, mysaly Shyǵys Qazaqstan oblysynda 2 mektepti jylytýǵa jumsaıtyn shyǵystyń 2,2 esege artqanyn baıqap otyrmyz. Pılottyq jobaǵa deıin, ıaǵnı, aýdandyq ákimdikke bergenge deıin 2 mektepti jylytýǵa 43,5 mln teńge jumsalǵan. Al ákimdikke bergennen bastap bul shyǵyn 120 mln teńgege deıin ósken. Sondyqtan qarjylyq máselesin de qarastyratyn bolamyz. Ekinshi másele, kúni keshe Qaraǵandy oblysynan 500-ge jýyq bilim uıymy osy jobaǵa qatysýǵa ótinish berdi. Másele mınıstrlik baqylaýynda, zerdelep jatyrmyz, — dedi Juldyz Súleımenova.
Bul rette depýtat Ulasbek Sádibekov qarjylandyrýdy aýdannan oblysqa berilgen kezde eshqandaı pılottyq joba bolmaǵanyna nazar aýdartty.
— Bul jańa joba emes qoı. Nege pılottyq joba kerek? Ekinshiden, mysaly Túrkistan sııaqty oblystarda myńnan astam mektep bar. Búgingi tańda bul máseleniń sozylýyna baılanysty sol myń mektep tikeleı oblystyq basqarmaǵa qaraıdy. Aýdan ákimderi eshteńe sheshe almaıdy. Halyqpen kezdeskende turǵyndardyń aýdan ákimderine negizgi suraǵy osy bilim salasyna qatysty boldy. Al aýdan ákimderiniń qolynda túk joq. Eshteńe sheshe almaıdy. Sondyqtan bul máseleni tez sheshý kerek sııaqty, — dedi ol.
Osy oraıda Májilis spıkeri Erlan Qoshanov depýtattyń óte ózekti másele kóterip otyrǵanyna nazar aýdartty.
— Tek Túrkistan emes, barlyq oblysqa qatysy bar. Bul týraly taıaýdaǵy ákimderdiń dıalog-platformasynda da júzdegen aýyl ákimi sektsııalarda, Memleket basshysynyń aldynda osy máseleni kóterdi. Sondyqtan buǵan tezdetip qaraý kerek. Qazirgi tańda mektep ǵımarattaryn kútip ustaý nemese jóndeý jumystaryn aýdandyq deńgeıde atqarý múmkin emes. Qarjysy kóbeıdi degenimen depýtattar elge barǵanda kórip júr. Osy rette Memleket basshysy ótkendegi dıalog-platformada tórtinshi deńgeıdegi bıýdjetti qaıta qaraý jóninde tapsyrma berdi. Ekinshiden, ákimdikter arasyndaǵy ókilettikterdi egjeı-tegjeıli taldaýdy tapsyrdy. Siz zerdeleý dep otyrsyz. Sol zerdeleýdi osy Memleket basshysynyń tapsyrmasy aıasynda bilim salasyndaǵy qyzmetterdiń qaıta bólinýin tezdetip qaraý kerek. Munyń aldyndaǵy mınıstr de zerdelep jatyrmyz degen. Juldyz Dosbergenqyzy, siz jańa keldińiz. Birinshi kezekte buǵan Ulttyq ekonomıka mınıstrligi jaýap berýi kerek. Shyn máninde tezdetý kerek. Óte ózekti másele, — dedi Májilis tóraǵasy Oqý-aǵartý mınıstri men Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstrine qarata.
Aıta keteıik, qazirgi ýaqytta Májilis memlekettik organdardyń el azamattarynyń ótinishin qaraý nátıjesin tyńdap jatyr.