BQO-da jol jóndeý kezinde anyqtalǵan kemshilikter joıylmaı otyr – maman pikiri
Batys Qazaqstan oblysynda jergilikti joldardy jóndeý kezinde anyqtalǵan kemshilikter joıylmaı otyr, dep habarlaıdy Kazinform.
«Jol aktıvteri sapasynyń ulttyq ortalyǵy» RMK Batys Qazaqstan fılıaly sapa bóliminiń ınjeneri Álibek Ómirzaqtyń málim etkenindeı, bıyl mekeme qyzmetkerleri jol-qurylys materıaldarynan 1 300 synamany tekserýge aldy.
Sonyń ishinde 480-i nemese 37 paıyzy qoldanystaǵy normatıvtik-tehnıkalyq qujattarǵa saı kelmegen. Asfaltbeton qospasynyń 137 synamasy alynsa, sonyń 44-i nemese 32 paıyzy talapqa saı emes.
Álibek Bıjanulynyń sózine qaraǵanda, anyqtalǵan kemshilikterdiń 40 paıyzy (136 derek) respýblıkalyq mańyzy bar joldardyń úlesine tıedi. Merdiger uıymdar tekserý aktilerin alǵannan keıin aqaýlar men buzýshylyqtardy joıý baǵytynda tıisinshe jumystar júrgizdi. Kúni búgin olar óz joldary boıynsha tek 26 buzýshylyqty (19 paıyzyn) retke keltirgen joq.
Ókinishke qaraı, oblystyq, aýdandyq jáne qalalyq mańyzy bar joldarda jaǵdaı nashar bolyp otyr. Munda 165 buzýshylyq pen aqaý anyqtalsa, sonyń 159-yn nemese 96 paıyzyn merdigerler osy ýaqytqa deıin túzemeı otyr.
«Jergilikti avtojoldardy jóndeý boıynsha kóptegen ýchaskede asfaltbeton jamylǵysynyń qalyńdyǵy tıisti deńgeıge jetpeıtini anyqtaldy. Bıyl jergilikti jol boıynsha 120 ýchaskede qurylys pen jóndeý jumystary júrgizilip jatyr. «Jol aktıvteri sapasynyń ulttyq ortalyǵy» RMK Batys Qazaqstan fılıalynyń mamandary 90-ǵa deıin jol ýchaskesin saraptamamen qamtydy. Oblys ortalyǵyn alsaq, Oral qalasy turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq bólimi bizdiń mekememen 2023-2025 jyldarǵa arnalǵan úshjyldyq (ár jylǵa 25 mln teńgeden) kelisimshart jasasty. Osy kelisim negizinde Oralda salynyp jatqan joldardyń sapasyna saraptama jasalady. Bul jumystar aldaǵy ýaqytta da jalǵasady», - deıdi ınjener.
Á.Ómirzaqtyń pikirinshe, jol qurylysy men onyń jóndelýine tehnıkalyq qadaǵalaýshy tolyq baqylaý ornatýy tıis. Jekelegen joldarǵa tender jarııalanǵan kezde sol jumystardyń oryndalýyn baqylaıtyn tehnıkalyq qadaǵalaý júrgizýge de konkýrs mindetti túrde ótkiziledi.
«Bıyl Batys Qazaqstan oblysynda tehnıkalyq qadaǵalaý qyzmetine 610 mln teńge bólindi. Ár qurylys nysanynda 2-3 tehnıkalyq qadaǵalaý ınjeneri jumys isteýi tıis. Olar qurylys materıaldarynyń sapasyn, oryndalatyn jumysty, geodezııalyq ólshemdi jáne basqalaryn kózden tasa qaldyrmaýy kerek. Al úlken jobalarda normatıv boıynsha 5-7 tehqadaǵalaý ınjeneri bolýy qajet. Shyn mánisinde olarda 1-2 ınjener júredi. Sapa ortalyǵynyń mamandary nysandardy tekserýge barǵan kezde kóbinese ol mamandar ornynda bolmaı shyǵady», - deıdi Á.Ómirzaq.
Mamannyń paıymdaýynsha, jol qurylysy sapasyna birneshe faktor teris áser etedi.
Birinshiden, asfaltbeton sapasyz, astyndaǵy topyraǵy búlingen, ýchaske qajetti tehnıkamen qamtamasyz etilmegen. Katok sany jetpegendikten, salqyndap qalǵan asfalt durys tyǵyzdalmaıdy. Saldarynan jamylǵyda tesikter qalyp qoıady, sodan kirgen ylǵal qys boıy joldy buzady. Aqyry kóktem týa jol shurq-tesik bolyp, aqaý paıda bolady.
Jol qurylysy sapasynyń tómen bolýyna taǵy bir sebep – merdigerler tym kóp jobany qolǵa alady. Bir kompanııa maýsym kezinde kólemine baılanysty 2-3 jobamen shektelse bolady. Alaıda kompanııalar bir mezgilde 5-6 jobany júzege asyrmaq bolyp kirisedi. Sonyń kesirinen oblys joldarynda tehnıkany áýeli bir nysanǵa ákeledi. Sodan keıin basqasyna aparady. Bir jumysty bitirmesten, merdiger kelesi nysanǵa kóshedi.
«Sózim naqtyraq bolý úshin bir mysal keltireıin. 2023 jylǵy tamyz aıynda ortalyq qyzmetkerleri Jańaqala aýdanynda Kópjasar aýylyna salynyp jatqan kireberis joldy tekserdi. Onda joldyń negizi salynǵan da, tehnıka kelesi nysanǵa ketip qalǵan. Ústinen asfaltpen jabylǵansha, joldyń negizi tsementpen birge 2-3 apta boıy qozǵalyssyz jatty. Aınalma jol salynbaǵan. Avtokólikter topyraq, tsementtiń ústimen júrgen. Sonyń saldarynan joldyń qabatyndaǵy tsement búlinip, jelmen ushqan. Merdiger buǵan kútim de jasamaǵan. Shyn mánisinde munyń óz reti bar ǵoı. Jer jumystaryn júrgizip, joldyń negizin daıyndaǵannan izinshe asfalt salý qajet. Munyń arasy kópke sozylmaýy tıis. Іs júzinde merdiger tek bir aıdan keıin asfalt tóseýge kirisedi. Osylaısha, jol salýdyń tehnologııasy buzylady. Jol kompanııasy qyzmetkerleriniń ózderi munyń bárine úlgere almaıtynyn moıyndaıdy. Tehnologııany saqtaý úshin sý tasıtyn, joldy nyǵyzdap, taptaıtyn, asfalt tóseıtin tehnıkalar jetispeıdi», - deıdi maman.
Aıta keteıik, «Jol aktıvteri sapasynyń ulttyq ortalyǵy» RMK budan tórt jyl buryn quryldy. 2019 jyldyń naýryz aıynda 14 oblys pen elimizdiń 3 qalasynda fılıaldary ashyldy.
Mundaǵy negizgi maqsat – avtomobıl joldarynyń qurylysy, qaıta qurý, jóndeý jáne kútip ustaý kezinde júrgiziletin jumys sapasyn tekserý, qurylys materıaldaryna saraptama jasaý. Sonymen qatar halyqaralyq jáne respýblıkalyq mańyzy bar avtojoldardyń qaýipsizdigine qatysty monıtorıng júrgiziledi.
Batys Qazaqstan oblysynda 6 176 km jol bolsa, sonyń 1 114 shaqyrymy – respýblıkalyq, 4 762 shaqyrymy – oblystyq jáne aýdandyq mańyzy bar joldar.
Fılıal alǵash qurylǵan jyly 93 jol jelisi ǵana baqylaýǵa alsa, bıyl onyń qatary 149-ǵa jetkizildi. Tórt jyldan astam ýaqyt ishinde fılıal mamandary 606 nysanda 3 286 tekserý júrgizip, 1 325 aqaýdy anyqtady. Sonyń 315-i – óreskel kemshilikter. 7 210 qurylys materıalynyń synamasy alynyp, sonyń 1 170-iniń QR talaptaryna saı kelmeıtini belgili boldy. Osy jyldar ishinde fılıal mamandarynyń kúshimen 196 442 sharshy metr asfaltbeton jamylǵysy, 46 105 sharshy metr jol negizi, 83 tekshe metr temirbeton konstrýktsııasy qalpyna keltirildi. Bulardyń jalpy somasy – 892 971 mln teńge.
Eske sala keteıik, budan buryn Batys Qazaqstan oblysynda jol máselesi qashan sheshimi tabatynyn jazǵan bolatynbyz.
