Bıznestiń áleýmettik jaýapkershiligin arttyrý jónindegi Elbasy tapsyrmasy bizdiń turaqty nazarymyzda bola bermek - «Jaıyqmunaı» JShS basshysy
Bұl týraly «Jaıyқmұnaı» JShS bas dırektory Vıacheslav Drýjının mәlim etti, dep habarlaıdy ҚazAқparat tilshisi. Onyң aıtýynsha, birinshiden, kompanııada eңbek etetinderdiң toқsan paıyzdan astamy ? қazaқstandyқtar. On paıyzғa jýyғy ғana ? sheteldik mamandar, basshy құram. Ekinshiden, kompanııada eshқandaı қysқartý joқ. Қazir kөptegen kәsiporyndar қıynshylyққa ұshyrap, jabylýғa deıin baryp jatyr. Bұl jaғynan alғanda, қaýip joқ. Үshinshiden, Қazaқstan Energetıka jәne mıneraldyқ resýrstar mınıstrligimen aradaғy kelisimge sәıkes jyl saıyn 150 mln. tekshe metr gaz jeңildetilgen baғamen Oralda salynyp jatқan gaztýrbınaly elektr stansysyna beriledi. Salystyra aıtқanda, әr myң tekshe metr үshin әlemdik baғa 200 dollardan asatyn bolsa, mұnda 29,5 dollardan bosatylmaқshy. Mұnyң үlken jeңildik ekeni daýsyz bolsa kerek. Al қyzmet pen materıal satyp alýdaғy қazaқstandyқ үles 40 paıyzdaı deýge bolady. Қosalқy merdiger ұıymdar «Oralmұnaıgazgeologııa» kәsiporny bұrғylaýmen aınalyssa, «Jaıyққұrylys» құrylys, «Қazөnerkәsipgeofızıka» geofızıkalyқ jұmystardy atқarady. Kompanııa ıgerip jatқan Chınarev ken ornynda 48,7 mlrd. tekshe metr gaz jәne 35 mln. tonna mұnaı қory bar ekeni mәlim. Қor merzimi 25 jylғa eseptelgen, ıaғnı osynshama mezgilge kelisim-shart jasalғan. Mұny el ıgiligine asyrý үshin, әrıne, ozyқ tehnologııaғa negizdelgen mұnaı өңdeý kesheni қajet. Atap aıtқanda, onyң құramyna jylyna 400 myң tonna mұnaı өndiretin қondyrғy, Chınarevten Beleske deıin tartylғan ұzyndyғy 120 shaқyrym mұnaı құbyry, қýattylyғy jylyna 2 mln. tonnalyқ mұnaı құıý termınaly, sondaı-aқ mұnaıdy demerkaptanızatsııalaý қondyrғysy kiredi. Memleket basshysy Nұrsұltan Nazarbaev taıaýda Batys Қazaқstan oblysynda bolғan kezde kompanııanyң Belestegi mұnaı құıý termınalynda bolyp, bolashaқta «Jaıyқmұnaı» JShS өndiretin taýarly gazdyң bir bөligin elimizdiң oңtүstik aımaқtaryna da jetkizý mүmkindigin қarastyrýdy tapsyrdy. Bұl ? kompanııa үshin үlken jaýapkershilik. Osy temirjol mұnaı құıý termınalynyң құrylysy aıaқtalғan kezde daıyn shıkizatty өndirý, ony tasymaldaý jәne өtkizý sııaқty barlyқ jұmystar jүıeli tүrde atқarylatyn bolady. Sondaı-aқ Orynbor-Pskov gaz құbyry jүıesine қosylatyn gazdy keshendi daıyndaý қondyrғysyn ornatý jylyna 1,5 mlrd. tekshe metr taýarly gaz, 140 myң tonna sұıytylғan tabıғı gaz, jylyna 750 myң tonna tұraқty kondensat alýғa mүmkindik beredi. Bұl ? jұmystyң birinshi kezeңi, ol aldaғy jyldyң mamyr aıynda iske қosylady delinip otyr. Bұl eң aldymen oblystyң shalғaı eldi mekenderin gazdandyryp, taýarly gaz kөlemi jөnindegi oblys sұranysyn үsh esege deıin arttyrýғa septesedi. Al ekinshi kezeң 2011 jyldyң aıaғy men 2012 jyldyң basynda jүzege aspaқ. Bұl kezde өnim өndirý kөlemi eki esege ұlғaıady, ıaғnı taýarly gaz kөlemi 3 mlrd. tekshe metrge, sұıytylғan tabıғı gaz 280 myң tonnaғa, kondensat 1 mln. 500 myң tonnaғa deıin jetpek. Osynyң bәri mұnaı termınalyna kelip, odan әri tsısternalarғa құıylady. Daıyn өnimniң 15 paıyzy Қazaқstannyң ishki қajetin өteý үshin Atyraý mұnaı өңdeý zaýytyna beriledi de, қalғany esportқa shyғarylady. Қazirgi kezde termınalda mұnaı құıatyn әrқaısysy 5 myң tonnalyқ eki syıymdylyқ bar. Aldaғy ýaқytta taғy ekeýi salynady. Mұnyң bireýi kondensat tasymaldaýғa arnalmaқ. Қysқasy, өndiris damı beretin bolady. Taғy bir mәsele, sanıtarlyқ қorғaý aımaғyna engen Rojkov aýyly tұrғyndary bıyl kөshiriletin bolady. Oral қalasyna қarasty Zachagan kentinde 90 pәterlik үı tolyқtaı daıyn. Barlyқ aýla aýmaқtaryna deıin retke keltirildi. Eýropa қaıta құrý jәne damý bankimen tıisti kelisim-shart jasalyp, қarjy alynatyn bolyp kelisildi. Josparғa sәıkes atalmysh aýyl tұrғyndary shilde aıynyң ekinshi jartysynan kөshirile bastaıdy. Adamdar kүsh-kөliktiң bәrimen қamtamasyz etiledi. Rojkovta 84 otbasynda 321 adam bar. Eger әr eki adamғa 15 sharshy metrden kem bolmaýy kerek dep eseptesek, onda toқsan pәter jetiңkiremeıdi. Sondyқtan қosymsha pәter satyp alyp berý de oılastyrylyp otyr. Aýyldyқ jerde tұrғysy keletinder de barshylyқ. Қalaı bolғanda da bұdan eshkim shyғyn shekpeıdi. Onyң үstine sol aýyl tұrғyndarynyң 20 paıyzdaıy kompanııada eңbek etedi, olar sol jұmysyn jalғastyra beretin bolady. «Jaıyқmұnaıda» barlyғy 525 adam jұmys jasaıdy. Myңnan astam adam қosalқy merdiger ұıymdarda қyzmet atқarady. Chınarev ken orny 1991 jyly ashylyp, kompanııa 1997 jyly құrylsa, sodan beri kenishti damytýғa 86,5 mlrd. teңge salynyp, 4,2 mlrd. teңge salyқtyқ tөlem tөlengen. Al aımaқtyң әleýmettik damýyna 400 mıllıondaı teңge jұmsalyp otyr. Chınarev Қarashyғanaқtan keıingi өңirdegi ekinshi iri ken orny bolyp esepteledi. Sondyқtan ony ıgerip, әlemdik bәsekege қabiletti sapaly өnim өndirýdiң maңyzy zor.
