Bizdiń basty maqsatymyz - Bas assambleıa jumysyn laıyqty ótkizý - Q. Óskenbaev
-Қaıyrbek Aıtbaıұly, Қazaқstandaғy týrızmniң damý dınamıkasyna қandaı baғa beresiz?
-Қazaқstanda týrızmdi damytýdyң alғy sharttarynyң biri қazirgi zamanғa laıyқty, tıimdiligi joғary jәne bәsekege қabiletti týrıstik keshendi құrý bolyp otyr. Osy sharttarғa oraı әlemdik týrıstik naryқ jүıesine birigý jәne týrızm salasynda halyқaralyқ yntymaқtastyқty odan әri ilgeriletý barysynda salany ekonomıka sektory retinde damytý үshin қajetti jaғdaılar қamtamasyz etiletin bolady.
2008 jyly elimizdegi týrızmniң negizgi damý kөrsetkishteriniң tұraқty өsýi saқtalyp otyrғanyna қaramastan, әlemdik қarjy daғdarysy elimizge keletin týrıster sanynyң azaıýyna өz әserin tıgizýde. ҚR Statıstıka agenttiginiң mәlimetterine sәıkes, 2008 jyly elimizge saıahatshylardyң kelýi 2007 jylғy kөrsetkishterge қaraғanda 11 paıyzғa kemigen. Sonymen қatar Dүnıejүzilik týrıstik ұıymnyң halyқaralyқ sarapshylarynyң boljamyna қaraғanda, aғymdaғy 2-3 jyl ishinde týrızmniң damý қarқyny men aımaқaralyқ saparlar қaıtadan қarқyn alady eken. Al alys jaқtarғa saıahat jasaý 2020 jylғa қaraı artatyn bolady. Sondaı-aқ osy salaғa құıylғan ınvestıtsııa kөlemi 2007 jylmen salystyrғanda, birshama artқany baıқalady. Naқty aıtsam ınvestıtsııa өsimi shamamen 34 paıyzdy құraıdy, ıaғnı 129 mlrd. teңgeden astam қarajat құıylғan.
Jalpy aıtқanda, kýrorttyқ jәne emdeý-saýyқtyrý týrızminiң, sonymen қatar týrızmniң jaңa baғyttaryna sұranystyң artatyndyғyn boljaýғa bolady. Osy oraıda Қazaқstannyң erekshe tabıғı әleýeti bar ekendigin eskersek, elimizde týrızmniң mәdenı-tanymdyқ, ekologııalyқ, ekstremaldy, iskerlik sııaқty san tүrin damytýғa mүmkinshiligi tolyғymen jetedi. Sondyқtan daғdarys jaғdaıynda ishki jәne aımaқtyқ faktorlardy jәne ishki týrızmdi damytýғa erekshe kөңil bөlýimiz қajet.
-Sizdiң oıyңyzsha týrıstik ındýstrııanyң damýyna қandaı faktorlar kedergi keltirip otyr?
-Sұraғyңyz oryndy, bұl oraıda men elimizdegi týrızmniң damýyna tosқaýyl bolyp otyrғan birneshe faktordy aıta alamyn. Birinshiden, nysandardyң týrıstik jәne kөliktik ınfraқұrylymdarynyң halyқaralyқ standart talaptaryna sәıkes bolmaýynda, sondaı-aқ servıs deңgeıiniң tөmendigi, týrıstik ınfraқұrylymdardyң materıaldyқ-tehnıkalyқ bazasynyң tolyқ damymaýy, қyzmet kөrsetý mamandarynyң daıyndyқ deңgeıiniң tөmendiginde bolyp otyr.
Degenmen osy baғyttar boıynsha bizder birқatar jұmystar atқaryp jatyrmyz dep nyқ senimmen aıta alamyn. Mәselen, қazirgi kүni «Bolashaқ» prezıdenttik baғdarlamasy sheңberinde bizdiң stýdentterimiz Reseı, Қytaı, Frantsııa, AҚSh, Germanııa, Japonııa, Ұlybrıtanııa sııaқty memleketterdiң eң үzdik joғary oқý oryndarynda «týrızm salasyndaғy menedjment», «қonaқ үı ındýstrııasy salasyndaғy menedjment» mamandyқtary boıynsha bilim alýda.
Týrızm jәne sport mınıstrliginiң ұıytқy bolýymen ҚR Bilim jәne ғylym mınıstrligi, Sh.Ýәlıhanov atyndaғy Kөkshetaý memlekettik ýnıversıteti, L.Gýmılev atyndaғy Eýrazııa ұlttyқ ýnıversıteti, sonymen қatar týrıstik jәne қonaқ үı bıznes-қaýymdastyғynyң өkilderimen birlesip «4 joғary қonaқ үı mektebin құrý» (ESHA) TEMPÝS baғdarlamasy boıynsha Eýropalyқ odaқ jobasy sheңberinde Aқmola oblysynyң Şýche-Býrabaı kýrortty aımaғynda қonaқ қabyldaý ındýstrııasy halyқaralyқ mektebin ұıymdastyrý jұmystary bastaldy. Atalғan jobanyң 1-shi kezeңin ұıymdastyrý maқsatynda aғymdaғy jyldyң maýsym aıynda үılestirýshiler men әriptesterdiң қatysýymen semınar-trenıng өtti.
-Kөptegen memlekettiң өzindik erekshelegin beıneleıtin brendi bolady. Al Қazaқstannyң өzindik týrıstik brendi bar ma?
-Әrıne, bizdiң basty brendimiz, sөz joқ, Memleket basshysy Nұrsұltan Әbishұly Nazarbaev. Sebebi bүkil әlemdik қaýymdastyқ ony biledi jәne құrmetteıdi. Elbasymyzdyң syndarly saıasatynyң arқasynda biz osyndaı ekonomıkalyқ tabysқa, saıası tұraқtylyққa қol jetkizip otyrmyz. Memleket basshysy bүkil әlemniң Қazaқstanғa nazar aýdarýyna kөp eңbek siңirdi.
Degenmen, Kopengagen үshin sý perisi nemese Kanada үshin үıeңki japyraғy sııaқty elimizde resmı tүsinikte қoldanylatyn brendimiz joқ. Alaıda, taıaý arada әlemdik қaýymdastyқ Қazaқstandy bizdiң қar barysymyzben baılanystyryp, tanıtyndyғyna senimim mol. Sөz oraıynda aıta keteıin, 2011 jyly өtetin 7-shi қysқy Azııa oıyndarynyң boıtұmary osy қar barysy bolyp otyr.
Sonymen қatar tөrinde biregeı ғajaıyp Bәıterek kesheni bar elordamyzdyң da қazirgi ýaқytta sheteldik týrıster arasyndaғy tanymaldyғy artyp keledi.
Қazirgi ýaқytta elimizde «Jeti keremet» konkýrsy өtip jatyr. Atalғan sharanyң negizgi maқsaty - týrıstik mүmkindigimizdi nasıhattaý jәne Қazaқstannyң jaғymdy týrıstik ımıdjin құrý. Degenmen osy baıқaýғa jәne týrıstik brendti jasaýғa kez-kelgen azamat өz үlesin қosa alady.
-Siz týrıstke Қazaқstannyң қaı jerlerine saıahat jasaýyna aқyl-keңes beresiz? Jalpy өziңizdiң demalysyңyzdyң қaıda өtkenin қalaısyz?
-Shynymdy aıtsam, өzim eңbek demalysyna sırek shyғamyn. Degenmen Shyғys Қazaқstandy өte jaқsy kөremin. Өıtkeni Jer sharynyң dәl osy shaғyn bөliginen Eýrazııaғa tәn peızajdyң barlyғyn derlik baқylaýғa mүmkindik bar. Bұl - jazyқ dalalar, orman-taýlar, jasyl belder, shatқaldar jәne shөlder. ıAғnı san-alýandyғymen өziңdi baýrap alady.
Sonymen қatar Almaty oblysynyң tabıғaty ғajaıyp. Mәselen, Tamғaly tas, Sharyn shatқaldaryn ataýғa bolady. Alaıda elimizdiң қaı aımaғyn alyp қarasaқ ta, olardyң өzindik ғajaıyp jerleriniң, sұlý tabıғatynyң bar ekendigin atap өtkim keledi.
-Taıaý arada el ordasy - Astanada Dүnıejүzilik týrıstik ұıymnyң Bas assambleıasynyң 18-shi sessııasy өtedi. Osy oraıda alқaly jıynғa daıyndyқ barysymen, jalpy osy ұıym týraly keңinen aıtyp berseңiz.
-Қazaқstan 1993 jyly Dүnıejүzilik týrıstik ұıymnyң құramyna tұraқty mүshesi retinde қabyldanғan bolatyn. 2007 jyly қarashada Kolýmbııanyң Kartahena de Indıas қalasynda өtken jıynda Қazaқstan atalғan ұıymnyң Atқarý keңesiniң құramyna saılansa, al elordamyz Astana TMD elderi arasynda alғashқy bolyp, 2009 jyly Bas assambleıanyң 18-shi sessııasynyң өtetin orny retinde belgilengen edi.
Bұl is-shara respýblıkamyzdy jaңa týrıstik baғyt retinde tanystyrýғa mүmkindik beredi jәne otandyқ týrıstik ındýstrııanyң damýyna mүmkindik beretin ınvestıtsııanyң tartymdylyғynyң joғarylaýyna jaғdaı jasaıdy.
18-shi sessııaғa daıyndalý үshin ҚR Premer-Mınıstri Kәrim Mәsimovtiң tөraғalyғymen vedomstvoaralyқ Ұıymdastyrý komıteti құrylyp, Іshki ister mınıstrligimen alқaly jıynғa қatysatyn resmı delegatsııa mүsheleriniң қaýipsizdik mәseleleri jan-jaқty talқylandy. Al syrtқy ister mınıstrligi өz kezeginde қonaқtarғa vızalyқ қoldaýdy қamtamasyz etýge kөmektesti. Sonymen қatar biz Astana қalasy әkimdigimen de tyғyz baılanysta jұmys istep jatyrmyz.
Bizdiң basty maқsatymyz - Bas assambleıa jұmysyn laıyқty өtkizý. Қazir biz mәre syzyғyna taıap қaldyқ, қazan aıynda Astanaғa әlemniң 150-den astam elderiniң өkilderi keledi. Jalpy bizder alқaly jıynda 800-900 қatysýshy bas қosady dep kүtip otyrmyz.
