Bıylǵy Joldaýda ózgeshelik kóp - Esenjol Alııarov
- Esenjol Qanıuly, eń aldymen Elbasynyń bıylǵy halyqqa Joldaýy jaıly oıyńyzdy bilsek?
- Bıylǵy Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Joldaýynda kóp jańalyqtar, ózgeshelikter aıtyldy. Maǵan unaǵany daǵdarys kezinde memleketimizdiń atqaryp jatqan isterindegi shalalyqtardyń barlyǵyn kórsetti. Sonyń biri - ýaqytynda jappaı munaı sııaqty qazba baılyqtardy satyp, el arasynda óndiristi qurmaǵanymyz, osy elde turatyn azamattardyń óz-ózin qamtamasyz etetin taýarlardy shyǵarmaý. Mine, osyndaı máselelerdi Elbasy bıylǵy Joldaýynda aıtyp, ony damytýdyń joldaryn kórsetti.
Innovatsııalyq óndiristerdi kóterý, jańa tehnologııalardy ákelý kerektigin, densaýlyq salasynda azamattarǵa sapaly em berý kerektigin aıtty. Bárimiz aýyldan shyqtyq qoı, osy jolǵy Joldaýda aýylǵa kóp mán berilgendigi kóńilimdi marqaıtyp tastady. Aýyl sharýashylyǵyn kóterý, onda óndiriletin ónimge qaıta óńdeý jumystaryn júrgizý, jańa tehnologııalardy iske qosý kerektigin aıtyldy. Aýyl - qazaqtyń kóp shoǵyrlanǵan jeri ári mádenıetiniń, tiliniń, saltynyń saqtalǵan orny. Sondyqtan aýylǵa kóp kóńil bólinip, áleýmettik jaǵdaıyn kóterý máselesi Joldaýda erekshe oryn alǵan. Sonymen qatar aýyldyq jerdegi medıtsınalyq ortalyqtarǵa kómek kórsetý, ár aýylda feldsherlik pýnkter bolý kerektigin jáne jaqsy mamandar barý kerektigin, keıbir shet aımaqtaǵy aýyldarǵa sý, gaz aparý kerektigin, jańadan jumys oryndaryn ashý kerektigin aıtyp ótti. Endigi kezekte bılikte júrgen azamattar Elbasynyń Joldaýyndaǵy baǵyttardy durys túsinip, berilgen tapsyrmany iske asyrsa jón bolady dep oılaımyn.
- Joldaý joldandy, halyq qoldady. Endigisi sondaǵy mindetterdi oryndaý. Osy baǵytty qalaı júzege asyrýymyz qajet?
- Oǵan ne isteý kerek degenge kelsek, jańadan óndirister kirgizý kerek, qazirgi ýaqytta biz bastan bastap, aıaqqa deıingi kıimderdiń barlyǵyn shetelden ákelip jatyrmyz. Mine, Joldaýda aýyldaǵy jumyssyz otyrǵan jurtqa ózimizge kerek taýarlardy shyǵaratyn shaǵyn mekemelerdi ashý, soǵan qoldaý kórsetip, jaǵdaı jasaý kerektigin jáne olardy jemqorlyqtan qorǵaý kerektigin aıtty. Sondaı shaǵyn jáne orta kásipkerliktiń damýyna jol kórsetsek, bizdiń elimizde de eń kerekti taýarlardy shyǵarýymyzǵa múmkindikterimiz, qabiletimiz, kúshimiz de bar ekenin jetkizdi. Meniń oıymsha, ol óndiris aýyldyq jerde jasalyp jatqandyqtan, onyń baǵasy da joǵary emes, tıimdi baǵa bolar edi. Keleshekte ózimizdiń qaýipsizdigimizdi saqtaý úshin osyndaı taýarlardy óz respýblıkamyzda kóptep shyǵaryp, damytýymyz kerek, shıkizat óndirisinsiz el damymaıdy.
- Bilim salasyna keletin bolsaq, Elbasy jańadan oqý oryndaryn kóterý kerek dep jatyr. Ol óte durys. Kezinde shetelde qandaı bilim berilip jatyr, qandaı tehnologııalar paıdalanýda degen qyzyǵýshylyqpen kóptegen jastardy shetelge bilim alýǵa jiberdik. Sol shetelden bilim alyp kelgen jas mamandardy oqý oryndarynda paıdalanyp, bilimniń sapasyn, bedelin kóterýimiz kerek. Qarjynyń basym bóligin shetelge jibere bermeı, jastarymyzdyń sapaly bilimdi óz elimizde alýyna jaǵdaı jasaýymyz qajet. Sapaly bolsa, alys-jaqyn elderdegi jastardy da tartatyn oqý oryndaryn ashatyn bolamyz. Meniń oıymsha N.Á. Nazarbaev damýdyń negizgi baǵyttaryn kórsetti, ary qaraı onyń damýy, onyń iske asýy elimizdiń ár azamatyna baılanysty. Elbasynyń Joldaýy bar, 2020 jyly biz damyp ketemiz degen oıdan aýlaq bolýymyz kerek. El bolyp jumyla qyzmet jasaýymyz qajet.
- Elbasy Joldaýynda «Qazaqstannyń damýy onda turatyn ulttardyń aýyzbirshiliginiń saqtalýynda» dedi. Bul turǵyda ne aıtar edińiz?
- Bizdiń qazaq ulty kishipeıil, túsinigi mol halyqtardyń biri. 1990 jyldarmen salystyrǵanda elimizdegi basqa ulttardyń bizge degen kózqarastary ózgergen. Olar Qazaqstandy óz Otany, meken-jaıy retinde sezinedi. Biz osy elge qyzmet etip, bolashaq urpaqtarymyzdyń osynda qalǵanyn qalaımyz deıdi. Elimizdegi basqa ult ókilderiniń ketýi ekonomıkany álsiretedi. Sondyqtan biz sony túsine otyryp, olarǵa jaǵdaı jasaı otyryp, bilimdi mamandardy, zııaly qaýymdy ustap qalýymyz kerek. Olarǵa «Qazaqstan seniń de memleketiń dep» túsindirip, turmysyn jaqsartýyna jaǵdaı jasaýymyz kerek. Mysaly eń damyǵan elderdiń biri Kanadadaǵy bir kezderi syrttan kelgen ulttar kórshi AQSh-qa qaraı kete bastapty. Sonda olar oılanyp, nege bulaı bolyp jatyr, munyń arty jaqsylyqqa ákelmeıdi dep zertteı bastaıdy. Sodan sarapshylar AQSh-qa barǵan adamdarǵa sol elde keleshegi bar ekendigi, ózin sol eldiń turǵyny retinde sezinýine jaǵdaı jasalǵandyǵyna kóz jetkizgen. Qaı ult bolmasyn turǵan jerinde óziniń keleshegin kórgisi keledi, óz bala-shaǵasynyń bolashaǵy qalaı bolatyndyǵyn oılaıdy. Biraq tarıhqa baılanysty elimizde ár ulttyń ókilderi turyp jatyr, olar qyzmet jasap, osynda qalǵysy da keledi. Olarda jarqyn keleshek kórgisi keledi, sol sebepten qazaqtar basymshylyq jasasyn, qazaqtar tek qana alda júrsin degen sózderden aýlaq bolýymyz kerek. Seniń damyǵyń kele me, úlken jetistikke jetkiń kele me, mundaı bedelge qazaqtyǵyńmen emes, óz bilimińmen, jigerligińmen, iskerligińmen jetýiń kerek. Búkil quqyqtyq-demokratııalyq memleketter tek osy prıntsıpte jumys isteıdi. Al biraq memleket bolǵannan keıin ulttyq múddeni qorǵaýǵa memleket tıisti, ol turǵyda jumystar istelip te jatyr.
- Bıyl elimiz EQYU-ǵa tóraǵalyq etip jatyr, bul bizge ne beredi?
- EQYU-ǵa tóraǵalyq etý memleketimizge úlken abyroı ákelip jatyr. Jas Qazaqstan memleketin EQYU-ǵa tóraǵalyqqa saılaýy bizge degen úlken senim dep oılaımyn. Osyndaı memleket bar ekendigin moıyndaýdyń ózi bizge úlken abyroı. Bizdiń dıplomattarǵa, bıliktegi azamattarǵa bul qubylys úlken sabaq ári tájirıbe bolmaq.
