Bıyl sapasy tómen joǵary oqý oryndaryn qysqartý jalǵasyn tappaq
Búgin QR Prezıdenti janyndaǵy ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngte osy málimetterdi aıta kele, QR Bilim jáne ǵylym mınıstri Baqytjan Jumaǵulov óziniń quzyryndaǵy vedomstvonyń atqaryp jatqan ózge de jumystarynan habardar etti.
Bıyl Ulttyq biryńǵaı testileý formaty ózgermeıtini málim boldy. «Sol qalpynda qaldyramyz. Biraq, onyń mazmuny 30-40 paıyzǵa tolyǵynan ózgertiletin bolady. Onyń ishinde logıkalyq suraqtarǵa erekshe kóńil bólinbek», - dedi B. Jumaǵulov.
Belgili bolǵandaı, 2015 jyldan bastap UBT eki kezeńge bólinedi. Atap aıtqanda, birinshisinde Ulttyq biryńǵaı testi mektep bitirýshilerdi qamtıdy, al keshendi testileý joǵary oqý ornyna túsetin talapkerlerge júrgiziletin bolady.
Aıta keteıik, bilim salasynda 2020 jylǵa deıingi memlekettik baǵdarlama eki jyldan beri júzege asyrylyp kele jatqany belgili. «Onyń basty nátıjelerine toqtalatyn bolsaq, eń bastysy mektepke deıingi ujymdardy eskerip ótken jón. «Balapan» baǵdarlamasy qabyldanǵannan beri 2 jyldan astam ýaqyt ótti. Osy merzimde balabaqshalar men shaǵyn ortalyqtardyń sany 4 myńǵa ósti», - dedi mınıstr.
Respýblıkada 8590 mektepke deıingi uıym (3128 balabaqsha men 5462 shaǵyn ortalyq) qyzmet etedi eken, onda 644,3 myń bala tálim alýda. Balalardy mektepke deıingi uıymdarmen qamtý ótken jylmen salystyrǵanda 6,2 paıyzǵa ósip, 71,5 paıyzdy qurady. Jalpy 2011 jylmen salystyrǵanda jeli 999 birlikke ulǵaıǵan kórinedi. «Balapan» baǵdarlamasyn iske asyryla bastaǵan kezden beri balalardy mektepke deıingi uıymdarmen qamtý 38,9 paıyzǵa ósti.
Elbasy N. Á. Nazarbaevtyń 2012 jylǵy 14 jeltoqsandaǵy «Qazaqstan - 2050 strategııasy: qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty» atty Qazaqstan halqyna Joldaýyn iske asyrý maqsatyndaǵy mindetterdiń biri - balalardy mektepke deıingi uıymdarmen qamtýdy 2020 jyly 100% jetkizýdi qamtamasyz etetin «Balapan-2020» baǵdarlamasyn ázirleý.
Munymen qosa bilim berý júıesin jańartýdyń mańyzdy quramdas bóligi retinde 12 jyldyq bilimge kóshýge basymdyq berilýde. Búginde mınıstrlik qajetti zańnamalyq baza ázirlep, strategııalyq qujattardy daıyndap ta úlgerdi. Jalpy mektepterdi 12 jyldyqqa kóshirý máselesi 10 jylǵa jýyq ýaqyttan berý talqylanyp kele jatqany belgili. Eksperımenttik mektepterde búginde atalǵan úderiske aýysýdyń merzimi aıaqtalýǵa jaqyndap qaldy. Ótken jyly mınıstrlik 12 jyldyq bilim berý boıynsha eksperıment respýblıkanyń 104 mektebiniń 9-10 synyptarynda jalǵasatynyn málimdegen bolatyn.
«Qazirgi kezde ol 10 synyp oqýshylarynyń deńgeıinde ótip jatyr. Bul synyptarǵa arnalǵan oqýlyqtarymyz da, standarttarymyz da bar. ıAǵnı barlyǵy daıyn dep aıtýǵa negiz bar. 2015 jylda biz 12 jyldyqqa kóshemiz dep kútip otyrmyz. Oǵan qazir mınıstrlik tarapynan kóp jumystar atqaryldy»,-deıdi B. Jumaǵulov.
Mınıstrdiń sózine qaraǵanda, 2015 jyly 12 jyldyqqa kóshkenimizben, bul úderis kem degende taǵy 4 jylǵa taıaý ýaqytty alady. Ol shamamen 2019-2020 jylǵa deıin jalǵasyp, osy jyldary 12 jyldyqtyń jáne 11 jyldyq mekteptiń standarttary jyljıtyn bolady.
Atap aıtqanda, 12 jyldyq bilim berýdi qamtamasyz etetin qosymsha 522 mektep salý kózdelip otyr. Bul óz kezeginde bilim berýdiń ınfraqurylymyn jaqsartyp, úsh aýysymda oqytýdy joıýǵa múmkindik beredi dep josparlap otyr vedomstvo.
Osy taqyryp aıasynda jaqynda Aqordada ótken keńeste Elbasy N. Nazarbaev búginde Qazaqstandaǵy 189 apattyq mekteptiń jaǵdaıy boıynsha máseleni synǵa alǵan bolatyn. 92 mektepte 33 myń bala úsh aýysymda oqýǵa májbúr.
Bul turǵyda búgingi brıfıngte B. Jumaǵulov tıisti jospar qurylǵandyǵyn, 1-2 jyldyń ishinde úsh aýysymdaǵy mektepter men apatty oqý oryndary retke keltiriletinin sóz etti.
«Biz Bolon protsesine kirdik jáne bul óz kezeginde álemdegi belgili ádistemelerge kóshýdi, ıaǵnı belgili standarttarmen júrýdi kózdeıdi. Sondyqtan biz mekteptegi 12 jyldyq bilim berýge kóshýimiz kerek. Degenmen bul turǵyda el ishinde «nege 12 jyldyq mektepke kóshýimiz kerek?» degen saýaldar qoıylyp jatady. Atap aıtqanda, álemdegi belgili damyǵan elderde 12 jyldyq bilim berýdiń jaqsy tájirıbesi qalyptasqan», - deıdi vedomstvo basshysy.
Budan keıin mınıstr myrza taqyrypty joǵary oqý oryndary máselesine burdy. «Oqý oryndarynyń arasynda sapasy tómen joǵary oqý oryndary bar. Osy oraıda biz bul baǵyttaǵy jumystardy tolyǵymen qarastyrdyq. Máselen, byltyr 149 ýnıversıtettiń 10-y jabyldy. Bıyl biz sapasy kóńil kónshitpeıtin oqý oryndaryn biriktiremiz nemese jabatyn bolamyz», - dedi mınıstr.
Budan buryn Úkimet Qazaqstandaǵy joǵary oqý oryndarynyń barlyǵy birdeı bilim sapasy máselesin saıma-saı sheshýi tıis bolýyn júktegen bolatyn. Mamandardyń pikirinshe, Qazaqstandaǵy joǵary oqý oryndaryndaǵy bilim sapasyn arttyrý baǵytynda eleýli jumystar jasaý qajet. Bizdiń joǵary oqý oryndaryn bitirgen mamandar eńbek naryǵynda barynsha suranysqa ıe bolýy mańyzdy. ıAǵnı, buǵan muqııat kóńil bólý qajet. Bul oraıda Bilim jáne ǵylym mınıstrligine júktelgen mindettiń júgi aýyr.
