Bıyl bıýdjetke túsken salyq kólemi ósti, oǵan qandaı faktorlar áser etti
2022 jylǵy 9 aıda memlekettik bıýdjetke salyq túsimderi boıynsha jospar 103,8% oryndaldy. Jospar boıynsha 10 270,8 mlrd teńge, 392,0 mlrd teńgege asyra oryndaýmen 10 662,8 mlrd teńge naqty tústi.
Ótken jylǵy uqsas kezeńmen salystyrǵanda 1,4 ese nemese 3 124,6 mlrd teńgege ósti, onyń ishinde:
- respýblıkalyq bıýdjet 100,8% oryndaldy (jospar boıynsha 7 186,0 mlrd.teńge, 54,8 mlrd teńgege asyra oryndaýmen 7 240,7 mlrd teńge tústi), ótken jylǵy uqsas kezeńimen salystyrǵanda 1,5 ese nemese 2 320,2 mlrd teńgege ósti;
- jergilikti bıýdjet 110,9% oryndaldy (jospar boıynsha 3 084,8 mlrd teńge, 337,2 mlrd teńgege asyra oryndaýmen 3 422,1 mlrd teńge tústi) 2021 jylǵy uqsas kezeńimen salystyrǵanda 30,7% nemese 804,4 mlrd teńgege ósti.
2021 jylǵy uqsas kezeńimen salystyrǵanda respýblıkalyq bıýdjetke túsimderdiń munaıǵa salynatyn eksporttyq keden bajdary boıynsha 1,7 ese, korporatıvti tabys salyǵy boıynsha 1,6 ese, úshinshi elderden ımportqa QQS 68,8%-ǵa, ishki óndiris taýarlaryna QQS 45,5%-ǵa, paıdaly qazbalar óndirisine salynatyn salyq 25,5%-ǵa jáne EAEO elderinen ımportqa QQS 18,1%-ǵa ósýi baıqalady.
Túsimniń ósýine mynadaı faktorlar áser etti.
2022 jyly 9 aıda ótken jylǵy uqsas kezeńmen salystyrǵanda negizgi eksporttyq pozıtsııalarǵa, onyń ishinde munaıǵa 55,5%, myryshqa 26,4%, alıýmınııge 19,1%, altynǵa 1,3% jáne qorǵasynǵa 0,4% baǵanyń ósýi baıqalady. Shıki munaıǵa salynatyn kedendik áketý bajynyń mólsherlemesi 46,8%-ǵa ósti (1 tonna úshin ortasha mólsherlemesi 2021 jylǵy 9 aıynda – 60,6$, 2022 jylǵy 9 aıynda 1 tonna úshin – 88,9$).
Aǵymdaǵy jylǵy 9 aıda úshinshi eldermen taýar aınalymy 45,0%-ǵa ósti (eksport 52,1%-ǵa, ımport 28,7%-ǵa ósti).
Ótken jylǵy uqsas kezeńimen salystyrǵanda 2022 jylǵy 9 aıda ótkizý boıynsha aınalym 23,6%-ǵa (83 165 mlrd teńgeden 102 800 mlrd teńgege deıin) ulǵaıdy.
Eske salsaq, jyldyń 8 aıynda respýblıkalyq bıýdjetke 6,8 trln teńge kiris túskeni týraly habarlaǵan bolatynbyz.
