Bıtým tapshylyǵynan SQO-da jol jóndeý jumystary kesheýildeýi múmkin
Jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary basqarmasynyń málimeti boıynsha, óńirde bıtýmǵa degen suranys bıyl – 45,6 myń tonna. Aı saıyn 7,6 myń tonna bıtým kerek. Onyń 55 paıyzy daıyndalǵan, taǵy 20,6 myń tonna qajet.
«Petropavl joldary» JShS bas ınjeneri Evgenıı Osmehınniń aıtýynsha, bıtým tapshylyǵy másele birneshe jyl qatarynan kún tártibinen túspeı keledi.
«Jyl saıyn qurylys maýsymynyń sońynda bıtým jetispeýshiligi máselesimen ushyrasamyz. Ádette, bul ýaqytta Pavlodar MÓZ jóndeýge jabylyp, materıaldardyń tapshylyǵy týyndaıtyn. Keıingi eki jylda jaǵdaı qıyndaı tústi. Byltyr bizde maýsymnyń ortasynda bıtým bolmaı qalǵan, bıyl basynyń ózinde tapshylyq týyndap otyr. Qysta saqtaıtyn ydystardyń múmkindigine qaraı qor jınaǵan edik – 3 myń tonna», - deıdi ol.
Bıyl uıym 3 jobany júzege asyrýy kerek. Onyń biri – respýblıkalyq joldardy ortasha jóndeý, ekeýi – oblystyq mańydaǵy joldardy kúrdeli jóndeý jumystary. Joldyń shuryq-tesigin jamaý jumystaryn aıtpaǵanda, osy jobalardyń ózine 5,7 myń tonna bıtým qajet.
«Qordy tez taýystyq. Eger bıtým taǵy jetkizilgende, ydystardy qaıta toltyryp, jumysty úzbeýshi edik. Alaıda, jetkizilmeı qaldy. Jóndeý jumystary baıaý júrip jatyr. Aptasyna 500 metr tóseımiz, al kúnine 1 shaqyrymdy atqarýymyzǵa bolar edi. Ótken jyly bıtým tapshylyǵyna baılanysty keıbir jobalar boıynsha joldardy paıdalanýǵa berý merzimderin keıinge qaldyrýymyzǵa týra kelgen. Bıyl da jaǵdaı qaıtalanatyn sııaqty», - deıdi E. Osmehın.
Sondaı-aq, materıaldyń baǵasyna qatysty da másele bar. Smetalar boıynsha baǵa – tonnasyna 130 myń teńge, al is júzinde 280 myń teńgege deıin jetedi. Baǵa jıi qubylyp turady.
Uıym ókilderiniń aıtýynsha, bıtým zaýyttan tikeleı emes, deldaldar arqyly jetkiziledi. Bıtýmnyń asfalt-beton qospasyndaǵy úlesi – 6,5%. Alaıda, onyń baǵasy sońǵy ónim, ıaǵnı asfalttyń qunyna aıtarlyqtaı áser etedi.
«Asfalt-beton qospasynyń baǵasyndaǵy bıtýmnyń quny – 45-50%. Demek, ol qanshalyqty qymbat bolsa, asfalttyń baǵasy da sonshalyqty joǵary bolmaq. Al, bıtýmnyń baǵasy bir jylda kóz ilespes jyldamdyqpen ózgeredi. Máselen, ótken jyldyń basynda keń taralǵan BND 100/130 markasynyń tonnasy 130 myń teńge bolsa, qyrkúıekte 310 myń teńge turdy. Bıyl qazirdiń ózinde baǵa 280-300 myńǵa kóterilip ketti. Kóktemde asfallt-beton qospasynyń tonnasy 18-20 myń teńge bolsa, kúzge qaraı 30 myń teńgeden asyp túsýi múmkin», - dedi asfalt shyǵarýmen aınalysatyn «Ýnıversal» fırmasy» JShS dırektory Anton Fedıaev.
Al, asfalttyń baǵasy kóterilse, merdiger mekemelerdiń de shyǵyny artady. Olar jóndeý jumystaryna arzan materıaldy paıdalanady nemese konkýrsqa qatysýdan múldem bas tartýǵa májbúr bolady.
Byltyrǵy qyrkúıekte senator Serik Shaıdarov bıtým jetkizý tizbeginen deldaldardy alyp tastap, zaýyttarǵa merdigerlermen tikeleı kelisimge otyrýdy mindetteý máselesin qaraýdy usynǵan bolatyn. Óıtkeni, deldaldar shyǵarýshy zaýyttan ónimdi tolyq kólemde satyp alyp, merdigerlerge qaıta satady.
Jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary basqarmasyndaǵylar da máselege alańdaıdy.
«Qurylys maýsymy qyzǵan shaqta Pavlodar munaıhımııa zaýyty josparly jóndeýge jabylady. Bir aı toqtap turady. 2022 jyldan bastap bıtýmdy tikeleı alý maqsatynda aı saıynǵy qajettilik eseptelip, tártibi bekitildi. Alaıda, bizge ol kólem jetkiliksiz bolyp otyr», - deıdi M. Baıahmet.
Jýyrda Energetıka mınıstri Almasadam Sátqalıev oblysqa jumys saparymen kelgen. Jergilikti jol jóndeý uıymdary bıtým máselesin basty saýaldardyń biri retinde kóterdi. Olar materıaldy irgeles Reseıden tasymaldaý máselesin qarastyrýdy alǵa tartty.
«Qazaqstan bıtýmyn tutynýǵa keńes beremin. Degenmen, munda qurylys maýsymy qysqa. Qandaı kólemde baryn qaraıyq. Otandyq bıtým jetkizilimin qamtamasyz etemiz, tapysyrys kútemiz», - dedi mınıstr.
Aıta ketsek, 2014 jyly maýsymda Reseıden Qazaqstanǵa bıtým shyǵarýǵa tyıym salynǵan, shekteý 2024 jylǵa deıin sozylady.
