Bilim salasyn avtomattandyrý qalaı júrgizilýi tıis - maman pikiri
«Qazirgi ýaqytta «Tsıfrlyq Qazaqstan» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda bilim salasynda kóptegen jumys atqarylyp jatyr. Sol atqarylyp jatqan jumystardyń basy-qasynda júrgen bizdiń kompanııa da bul iske óz úlesin qosyp otyr. Búgingi kúni tsıfrlyq bilim dárejesin kóterý maqsatynda eń birinshi jasalatyn jumys - bul bilim salasyn aqparattandyrý. Bilim salasyn aqparattandyrý baǵytynda jasalyp jatqan jumystardyń alǵy shebinde barlyq mektepte ınteraktıvti taqtalar, ınteraktıvti panelder qoıylyp, derbes kompıýterlerdiń, planshetterdiń, noýtbýkterdiń sany kúnnen-kúnge artyp keledi. Buǵan qosa, fızıka, hımııa, bıologııa kabınetterin zerthanalyq qurylǵylarmen qamtamasyz etý máselesi de bir júıege túsirildi», - dedi Nuraly Qudabergenuly «QazAqparat» tilshisine bergen suhbatynda.
Ǵalymnyń aıtýynsha, búginde Qazaqstanda bilim salasyn aqparattandyrý baǵytynda júrgizilip jatqan jumystardy kúnnen-kúnge eselep arttyrý nemese onyń údeýin kúsheıtý qajettiligi týyndap otyr. Sebebi qazirgi kezde baǵdarlamashylardyń, ІT-mamandardyń qajettiligi qatty arta túsýde.
«Máselen, Qazaqstannyń ózin ǵana alatyn bolsaq, elimizge keminde 10 myńnan astam maman qajet. Al ondaı mamandardy daıyndaýdyń, erterek daǵdylandyrýdyń ordasynyń birden-biri mektep sanalady. Sondyqtan mektepterde kompıýterler, taqtalar sanyn arttyrý, ınternet, mobıldi planshetter qoıý, fızıka, hımııa, bıologııa jáne taǵy da basqa ǵylymı baǵyttaǵy pán kabınetteriniń barlyǵyna zerthanalyq qurylǵylar ornatý, robottandyrý maqsatynda jasalatyn jumystardy kúsheıtý, 3D prınterlermen jabdyqtaý jáne munan da ózge jumystardy atqarý qajet», - dedi ol.
Onyń sózine qaraǵanda, kelesi jasalatyn úlken jumystyń biri - ol bilim salasyn avtomattandyrý. Bul baǵytta mektepterge jappaı kamera ornatyp, olardyń barlyǵyn bir núktege shoǵyrlandyrý arqyly basqarý qajet. Munan bólek, mektep dırektorynyń, onyń orynbasarlarynyń, býhgalterııa jumystaryn, oqý-ádistemelik kabınetterdiń jumystaryn avtomattandyrý qajettigi de bar. Sonymen qatar oqý protsessterin, árbir pándi qazirgi jańa tehnologııalyq úlgilermen oqytý, zerthanalyq-tsıfrlyq zerthanalyq qurylǵylardy qoıý da kóp kúttirmeıtin máselege aınalyp otyr. Osy oraıda «Innovatsııalyq ıntellektýaldy tehnologııalar akademııasy» árbir pándi balalarǵa avtomatty túrde kompıýterden oqytý, sol arqyly ózderiniń tıisti obektıvti baǵalaryn alý, búkil málimetterdiń jıyntyǵyn ınternetten kórý, kúndelikti, jýrnaldy avtomatty túrde toltyrý qamtylǵan keshendi oqytý baǵdarlamasyn ázirledi.
«Keshendi oqytý baǵdarlamasynyń biri retinde biz «Tsıfrlyq mektep (keshendi júıe)» degen baǵdarlama jasadyq. Oǵan Qazaqstanda avtorlyq quqyq aldyq. Aıta keterligi, bul jumystyń basy-qasynda bizben birge Reseı ǵalymdary da atsalysyp, jumys istedi. Jalpy, mekteptegi jumystardy avtomattandyrýdyń osyndaı keshendi baǵdarlamasyn jasaý úshin óte úlken jańalyqtardy engizýge májbúr boldyq. Ol jańalyqtardyń biri - tsıfrlyq mektep keshendi júıesin jasaý barysynda jańa kompıýterlik baǵdarlamany iske qosý. Ol «Stratým» dep atalady. Atalǵan baǵdarlamany Reseıdiń qazirgi kezdegi óte iri ǵalymy Oleg Mýhın degen professor jasap shyǵarǵan. Bul tek qarapaıym ǵana baǵdarlama emes. Onyń ereksheligi – baǵdarlamany jazatyn baǵdarlama. Júıeni meńgergen ustazdar óz sabaǵynyń jańa úlgisin baǵdarlamashyny qajet etpesten ózderi jasaıtyn múmkindikke ıe bolady. Sondyqtan baǵdarlamashy (programmıst) jobalaýshy (proektırovşık) dárejesine kóteriledi», - dedi akademııa basshysy.
Nuraly Qudaıbergenuly «Tsıfrlyq mektep (keshendi júıe)» baǵdarlamasyna jerserik konstrýktorlarynyń biri orys ǵalymy Pobısk Georgıevıch Kýznetsovtiń kúrdeli áleýmettik-ekonomıkalyq júıelerdi basqarýǵa arnalǵan «SPÝTNIK» jáne «SKALAR» dep atalatyn basqarý júıesin kiriktirilgendigin aıtady.
«Tsıfrlyq mektep (keshendi júıesin)» atalǵan jańalyqty negizge ala otyryp jasadyq. Onyń aıasynda bilim kartasy, úırený kartasy, daǵdy kartasy degen arnaıy kartalar ázirlendi. Atalǵan kartalar arqyly balanyń qaı taqyrypty qalaı meńgergeni, qaı taqyryptan keıin qaı taqyrypty oqý kerektigi jáne búgingi alǵan biliminen, dárejesinen erteń qaı dárejege barý kerektiginiń traektorııasy anyqtalyp, sol traektorııaǵa jetýge sep bolatyn basqarý júıesi iske qosylyp, paıdalanýǵa berildi. Taǵy bir aıta keterlik úlken jańalyq - ol balanyń oılaý júıesin qalyptastyrý. Balanyń oılaý júıesin qalyptastyrýdy 70-shi jyldary kórnekti ǵalym Baıanǵalı Ámenuly Qoıshybaev degen ǵalym jasaǵan bolatyn. Onyń ashqan jańalyǵy, eńbegi boıynsha osy «Tsıfrlyq mektep (keshendi júıege)» sol oılaý júıeni qosyp otyrmyz», - dedi ol.
Onyń dereginshe, atalǵan júıede balanyń ataýlardy, atalymdardy, túsinikterdi jáne kategorııalardy óz dárejesinde zerttep, olardyń barlyǵyn júıeli túrde meńgerýge jaǵdaı jasalǵan. Sonymen qatar balaǵa pánderdiń ishindegi derekterdi tek qana jattap qana qoımaı, sol qubylystardyń zańdylyqtaryn, zańdylyqtardyń bir-birimen baılanysyn bilýge, olardyń araqatynasyn jiktep, tereń túsinetindeı oılaý júıesin qalyptastyrýǵa múmkindik beredi. Qazirgi ýaqytta «Tsıfrlyq mektep (keshendi júıe)» jobasy aıasynda fızıka, hımııa, algebra, geometrııa, orys tili sııaqty pánderdi oqytýdyń arnaıy baǵdarlamasy jasalǵan jáne balalarǵa qosymsha qural retinde paıdalanýǵa berilip otyr. Muǵalimderdi oqytý jumystary da qolǵa alynǵan.
«Árıne, qazirgi kezdegi mekteptiń bilim júıesin, onyń sapasyn tekserýdi avtomattandyrý da kóp kúttirmeıtin ózekti másele jáne ony óz deńgeıinde jasaý ýaqyt talaby. Al «Tsıfrlyq mektep (keshendi júıe)» aıasyndaǵy júrgizilip jatqan jumystar robot jasaý, jasandy ıntellekti jasaý baǵdarlamasynyń negizi bolyp sanalady. Sondyqtan onyń ishine jasandy ıntellekt elementi qosylǵan. Sol arqyly balany baqylaý, baǵyttaý, onyń jetistikterin, qıyndyqtaryn eskeretin qurylǵylar kózdelgen. Alynǵan málimet tolyq jınaqtalyp, muǵalimge, ata-anaǵa jáne bilim berý salasyn basqaratyn organdarǵa jetkizilip otyrady. Nátıjesinde balany jetildirýge, onymen jumys isteýge, onyń psıhologııalyq, pedagogıkalyq dárejelerin tekserýge múmkindik alamyz. Demek, «Tsıfrlyq mektep (keshendi júıesi)» ustazǵa úlken kómek beretin qural bolyp sanalady», - dedi Nuraly Qudaıbergenuly.