Bir ret tikushaq tizgindeseń qaıta-qaıta usha bergiń keledi — óskemendik ushqyshpen suhbat
ÓSKEMEN. KAZINFORM – Bala kúnnen ushqysh bolýdy armandap, sol maqsatyna jete almaı qalǵandar kóp. Nege? Sebebi ol úshin qaıda oqýǵa túsý kerektigin, ózin qaı turǵyda damytý qajettigin bilmeıdi. Al búgingi bizdiń keıipkerimiz Denıs Grýnskıı ushqysh bolam degen armanyna jetken jandardyń biri. 20 jylǵa jýyq ýaqyt boıy ushaq pen tikushaqty tizgindep kele jatqan ol talaıdyń kókeıinde júrgen suraqtarǵa jaýap berdi.
– Qandaı adam ushqysh bola alady?
– Densaýlyǵy múmkindik berse kez kelgen adam ushqysh bola alady. Qalǵany onyń ózine, qalaýyna baılanysty. 9-synypta oqyp júrgen kezim. «Mımıno» kınosyn kórip, qatty áser aldym. Bul Grýzııanyń taýly aımaqtarynda tikushaqpen poshta, jemis-jıdek, taýyq, qoı, tipti sıyr tasıtyn ushqysh týraly kıno bolatyn. Sodan soń osy mamandyqty tańdaımyn dep bel býdym. Mektep bitirgen soń Almatydaǵy azamattyq avıatsııa akademııasyna oqýǵa tústim.
– Ushqyshtardy qalaı daıyndaıdy? Ushaqty tizgindeýdi qansha ýaqytta úırenýge bolady?
– Eń áýeli 4 jyl teorııalyq bilim alamyz. Onda ushaq qurylymyn tolyqtaı bilip, ony qalaı basqarýdyń jaı-japsaryn úırenemiz. Tek sodan keıin baryp ushý otrıadyna aparyp, ushaqqa otyrǵyzady. Ózim alǵash ret 2005 jyly A2 ushaǵyn tizgindep kórdim. Birneshe jyl boıy osy ushaqty basqardym. Ushyp júrip tikushaqtyń da oqýyn oqyp aldym. Bir aıta keterligi, alǵashqy 5 jylda ushaqta ekinshi ushqysh bolyp júrdim. Tájirıbe jınap, biraz úırenisip qalǵannan keıin ǵana birinshi ushqysh boldym. Keıin tikushaq aıdaı bastadym. Bes jyldan soń tikushaq komandıri atandym. Biraq bul sońǵy meje emes. Taǵy 3 jyl eńbek etken soń talap boıynsha qajetti barlyq ruqsatty alyp, tolyqqandy ázirlikten óttim. Ońaı emes ekenin osydan-aq kórdińiz ǵoı? Qanshama jyl ketti. Ár adamda árqalaı. Bul jerde ótken jyl emes, ushaqty qansha ret aıdaǵanyń mańyzdy. Meılinshe, mol tájirıbe jınasań soǵurlym tez damı túsesiń.
– Alǵash ret ushaq tizginine otyrǵan sátińiz esińizde shyǵar?
– Árıne. Shymkent qalasy. Jaz kezi. A2 ushaǵy. Basynda qobaljyǵandaı birtúrli sezim boldy. Biraq eshqandaı qorqynysh bolǵan joq. Bárin tálimgerlerimiz úıretkendeı istedim. Ýaqyt zý ete tústi. Ushqanymnan qonǵanym tez bolǵandaı. Túserde azdap basym aınaldy.
– Sodan beri 20 jylǵa jýyq ushaq pen tikushaq tizgindep kelesiz. Birde-bir ret qorqyp kórmedińiz be?
– Joq. Ushaqqa otyrar aldynda barynsha ishteı daıyndalyp alasyń. Endi arasynda ushaqty qondyryp, jumysty aıaqtap, úıde tynyǵyp jatqanda oıǵa shomyp – jumysyńnyń qaýipti ekenin, qorqynyshtyń baryn eske alasyń. Dese de kelesi kúni qaıta ushaqty tizginderde qorqynysh izim-ǵaıym joǵalady.
– Al bıikten qorqatyn adam ushqysh bola ala ma?
– Bul suraq maǵan jıi qoıylady. Shynymdy aıtsam, ózim de bıikten qorqamyn. Máselen, 5 qabattyń balkonyna shyqtyq delik. Tómenge qarasań qorqynyshty. Degenmen qulap ketemin dep úreılenbeısiń. Óıtkeni aınalańdy baǵamdap turasyń. Taýdyń shyńynda turǵan joqsyń ǵoı. Ushaqty nemese tikushaqty tizgindegende dál sol sekildi. Ózińdi qaýipsiz sezinesiń.
– Jumysyńyzǵa jaqyndaryńyz qalaı qaraıdy? Úıde jıi bolmaısyz ba?
– Qazirgi ýaqytta ózim jumys isteıtin avıokompanııanyń tek Shyǵys Qazaqstan oblysy ishindegi baǵyttarynda qatynaımyn. Keıde issaparlar bolyp qalady. Biraq kóbinese osyndamyn. Sondyqtan kún saıyn keshke úıde bolamyn. Áıelim basynda azdap men úshin qoryqqany bolmasa qazir jumysyma úırenip ketken.
– Ushqyshtardyń qandaı da bir ózindik yrym-tyıymdary bar ma?
– Alǵash ushaq aıdaǵanda fotoǵa túsýge bolmaıdy. Biraq ne sebepti olaı aıtatyndaryn ekenin bilmeımin. Bizge solaı úıretti. Bul aǵa býyn ushqyshtardan kelgen tyıym. Bálkim, baıaǵyda fotoǵa túsken bir ushqysh qaıǵyly jaǵdaıǵa tap bolǵan shyǵar.
– Ózińizge negizinen qandaı áýe kóligin júrgizgen unaıdy?
– Sanıtarlyq avıatsııa janyma jaqyn. Sebebi túrli naýqastardy, júkti áıelderdi tasısyń. Olarǵa kómek kórsetý – kóńilge qýanysh. Ózińniń ómirdegi bir mıssııańdy oryndaǵandaı erekshe áserde bolasyń. Jalpy kez kelgen adam ózgelerge, qoǵamǵa tıtteı de bolsyn paıdasyn tıgizý kerek dep esepteımin. Sodan soń tikushaq júrgizgen unaıdy. Bir ret tikushaq tizgindegen soń qaıta-qaıta usha bergiń keledi. Adrenalın. Ony sózben aıtyp jetkizý múmkin emes. Tek seziný kerek.
– Jumys barysynda este qalǵan erekshe oqıǵalar boldy ma?
– Bir jaǵdaı boldy. Ushaq tizginindemin. Áýejaıǵa taıap qaldyq. Qonýymyz kerek. Kenet aldyda bir ushatyn obekt tur. Ne ekeni túsiniksiz. Dıspetcherden «Aldymyzda turǵan ne, tikushaq pa?» dep suradym. Joq degen jaýap aldyq. Abdyrap qaldyq. Qaýiptenip ony aınalyp ótip, áıteýir áýejaıǵa qondyq. Keıin bilsek, bul alpaýyt shar eken. Bireýler shyǵys jaqtan ushyrǵan. Sóıtip, týra bizdiń aldymyzdan shyqqan.
– Áńgimeńizge kóp rahmet!
