Bıyl 150-ge jýyq sheteldegi qazaq balasy atajurtta demalady
ASTANA. KAZINFORM – Atajurttan alysta ósken qazaq balalaryn elmen baılanystyrý úshin túrli qadam jasalýda. Sonyń biri – «Jas Qazaq» jazǵy tanymdyq etno-lageri. Munda álemniń ár túpkirinen jınalǵan qany qazaq búldirshinder Qazaqstannyń qazirgi qalpyn tanyp, bolashaǵyn baǵamdaı alady. Sáti túskende jobanyń uıymdastyrýshysy – «Otandastar qory» KEAQ prezıdentiniń keńesshisi Dıdar Bolatpen suhbattasyp, bastamanyń mán-mańyzyn suraǵan bolatynbyz.
– «Jas Qazaq» sheteldegi qazaq balalaryna arnalǵanyn bilemiz. Bıyl qansha qazaq balasy keldi? Qaı elden qyzyǵýshy kóp?
– «Jas Qazaq» – jaı ǵana lager emes, alystaǵy qandastardy atajurtpen tabystyratyn altyn kópir, saǵynysh pen úmitti jalǵaıtyn rýhanı keńistik. Bıyl besinshi márte esigin aıqara ashqan bul jazǵy etno-lagerge álemniń túkpir-túkpirinen – AQSh, Túrkııa, Polsha, BAÁ, Reseı, Mońǵolııa, Ózbekstan, Qyrǵyzstan jáne Qytaıdan 150-ge jýyq etnıkalyq qazaq balasy jınaldy.
Olardyń árqaısysy – týǵan topyraqty kórip, ana tilin úırenip, salt-dástúrdi sezinýge asyqqan júrekter. Lagerge keletin balalar jyl boıy irikteledi. Óıtkeni oryn sany shekteýli, al qyzyǵýshylyq joǵary. Sondyqtan «Otandastar qory» túrli baǵyttaǵy – bilim, óner, sport pen mádenıet salalaryndaǵy baıqaýlar uıymdastyryp, jeńimpazdarǵa joldama beredi. Osylaısha ár elden eń úzdik, eń talantty balalar jınalady.
Qyzyǵýshylyq geografııasyna kelsek, kórshiles Ózbekstan men Mońǵolııa qazaqtary únemi belsendilik tanytady. Sondaı-aq Qytaı men Reseıdegi qandas balalardyń da atajurtqa degen saǵynyshy erekshe.
– Etno-lager qaıda ornalasqan? Tynyǵý baǵdarlamasy qandaı baǵyttardy qamtıdy?
– Jazǵy tanymdyq etno-lager Býrabaıdyń baýraıyndaǵy tabıǵatpen úndesip jatqan «IQanat High School of Burabay» mektebi bazasynda ótedi.
«Jas Qazaq» lageriniń baǵdarlamasy – naǵyz etno-tanymdyq saıahat. Eki apta boıy balalar qazaq tilin úırenip, tarıh pen salt-dástúrdiń syryna qanyǵady. Qoldaryna dombyra ustap, kıiz úı quryp, atqa minip, sadaq tartyp, ulttyq oıyndarǵa qatysady. Bul – tek oıyn-saýyq emes, rýhanı baıytatyn, óz tamyryńmen qaıta tabystyratyn ǵajaıyp orta. Eń bastysy – munda balalar túrli elderden kelgen óz qandastarymen dos bolyp, shynaıy baýyrlastyqtyń ne ekenin sezinedi. Bul – olardyń júreginde máńgilikke jattalar estelikter men erekshe áserge toly saıahat.
– Lager nátıjesinde elge oralǵan nemese Qazaqstanǵa oqýǵa túsken balalar bar ma?
– Joba alǵash uıymdastyrylyp turǵan joq. Bıyl – besinshi maýsym. Osy ýaqytqa deıin lagerge 700-den astam bala qatysyp, árqaısysynyń júreginde erekshe estelik, al bolashaǵyna baǵyt bergen mańyzdy tájirıbe qaldy. Eń qýanyshtysy – olarmen áli kúnge deıin baılanys úzilgen emes. Ortaq messendjer chaty, áleýmettik jelidegi paraqsha arqyly burynǵy qatysýshylar jańalyqtaryn bólisip, bir-birin qoldap otyrady.
Máselen, 2023 jylǵy maýsymnyń túlegi Nurgúl Oljabaeva ulttyq qundylyqty dáriptegen «Ulttyq mura – dombyra» atty ádistemelik oqýlyq jazyp, bıylǵy lagerdiń ashylý saltanatynda tusaýkeserin ótkizdi. Bul – bir ǵana mysal. Budan bólek, lager qatysýshylarynyń arasynda Qazaqstan Úkimeti usynatyn 4% kvota arqyly elge oqýǵa tapsyryp jatqan jastar bar.
Bul lager balalardyń júreginde Otanǵa degen súıispenshilikti oıatyp, elge oralýǵa, bilim izdeýge, bolashaǵyn Qazaqstanmen baılanystyrýǵa jol ashady. Lager aıaqtalsa da, áseri men yqpaly uzaq jyldarǵa jetedi.
– Tálimgerlik etetin pedagogter jaıly aıtyp berseńiz...
– Ár bala – amanat. Sondyqtan tálimgerler men pedagogtardy irikteýde eń basty nazar – biliktilik pen jaýapkershilikte.
Lagerdegi barlyq sabaqtardy IQanat mektebiniń tájirıbeli, kásibı ustazdary júrgizedi. Al ár bala belgili bir orda quramynda tárbıelenedi. Lager 8 ordaǵa bólinedi, olar altyn, aq, kók syndy ulttyq boıaýy bar sımvolıkalyq ataýlarmen atalǵan.
Ár ordaǵa eki tálimgerden bekitiledi. Bul tálimgerler – IQanat mektebin úzdik aıaqtaǵan, búginde joǵary bilim alyp jatqan bilimdi de belsendi túlekter. Olar balalardyń kúndelikti tártibi men bos ýaqytyn tıimdi uıymdastyryp, árqaısysyna kóńil bólip, aǵalyq-apalyq jol kórsetedi.
Sonymen qatar, «Otandastar qorynyń» jaýapty qyzmetkerleri men ár elden kelgen jetekshiler de balalarmen birge eki apta boıy lagerde bolady. Olar lager tártibiniń saqtalýyn, qatysýshylardyń qaýipsizdigin baqylap, barlyq jaǵdaıdyń joǵary deńgeıde ótýine jaýap beredi.