Bıbisara Asaýbaevanyń jeńisi, partııaǵa keshikken Magnýs Karlsen – shahmattan álem chempıonaty qalaı ótti
Qazaqstandǵy álem chempıonaty qalaı ótti?
Byltyr shahmat sporty boıynsha elimizde ótken úlken shara – blıts-shahmattan álem chempıonaty. Onyń uıymdastyrylý deńgeıin halyqaralyq shahmat federatsııasy (FIDE) joǵary baǵalaǵan.
«Bul Qazaqstan úshin erekshe oqıǵa boldy. Chempıonat burynǵyǵa qaraǵanda úlken masshtabta ótti. Qazaqstan buǵan deıin úlken jarystar, álem chempıonattaryn ótkizgen. Degenmen mundaı kólemdegi týrnırlerdi biz áli uıymdastyrmaǵan edik. Biz barlyq uıymdastyrý komandasy, Qazaqstan shahmat federatsııasy jáne Halyqaralyq shahmat federatsııasymen birlesip josparly ári nátıjeli jumys atqardyq. Bul bizge bolashaqta budan da basqa iri halyqaralyq jarystardy ótkizýge múmkindik beretin alań boldy dep zor senimmen aıta alamyz», - dedi Qazaqstan shahmat federatsııasynyń vıtse-prezıdenti Dármen Sádýaqasov.
Federatsııanyń atqarýshy dırektory Gúlmıra Dáýletovanyń aıtýynsha, elimizde alǵash uıymdastyrylǵan shahmattan álem chempıonatyn tamashalaýǵa kún saıyn 1500-den asa adam kelgen. Tartysqa toly zııatkerlik jarys Almaty qalasyndaǵy Balýan Sholaq atyndaǵy sport jáne mádenıet saraıynda ótken.
«Álem chempıonatyn biz Almatyda alǵash ret osyndaı aýqymda ótkizdik. Oǵan álemniń 46 elinen myqty sportshylar keldi. Kórermender úshin saıys tikeleı efırde kórsetildi. Biz bıletterdiń barlyǵyn sattyq. Birde-bir bılet qalmady. Bizge qońyraý shalyp, oryn suraǵan azamattar kóp boldy. Kún saıyn 1500-den astam adam jarysty tamashalady. Barlyǵy, árıne, Magnýs Karlsen sııaqty úzdik sportshylardan qoltańba alýǵa tyrysty. Chempıonat ashylǵan alǵashqy kúni kóp kórermen jınaldy. Biz myqty sportshylardyń shahmat taqtasyna qaldyrǵan qoltańbalaryn jınap, estelik retinde sharanyń demeýshilerine syıǵa tarttyq», - dep málim etti Gúlmıra Dáýletova.
Sonymen qatar, saıystyń kelesi kúni Almaty qalasy boıynsha balalar chempıonaty uıymdastyrylǵan.
«Kelesi kúni áýesqoılar arasynda Almaty qalasynyń chempıonaty ótti. Bul jarysqa 100 shahmatshy qatysty. Jarysty tamashalaýǵa 200-den astam jankúıer jınaldy», - dep túıindedi Gúlmıra Dáýletova.
Qazaqstan shahmat federatsııasynyń atqarýshy dırektory usynǵan málimetke sáıkes, álem chempıonatynyń jeńimpazdary men júldegerlerine qomaqty syılyqtar tabystalǵan.
«Bur jarystyń júlde qory qomaqty boldy. Ózderińiz biletindeı, qazaqstandyq shahmatshy Bıbisara Asaýbaeva ol saıysta chempıon atandy. Oǵan 40 myń dollar syıaqy berildi. Al erler arasynda chempıondyq ataq úshin 60 myń dollar tabystaldy. Sonymen qatar, álem chempıonatynda ekinshi oryn ıelengen Dınara Sadýaqasova 30 myń dollar syıaqy aldy. Jansaıa Ábdimálik te 5-oryn úshin gonorar aldy», - dedi Gúlmıra Dáýletova.
Onyń sózinshe, 18 qańtarda Qazaqstan shahmat federatsııasynyń sezdinde Jansaıa Ábdimálik, Bıbisara Asaýbaeva, Dınara Sadýaqasova jáne Rınat Jumabaevty joǵarǵy «Jeńis» ordenimen marapattalǵan.
«Álem chempıony ataǵyn saqtap qalý qashan da qıyn...»
Brıfıngi barysynda shahmattyń blıts túrinen 2 dúrkin álem chempıony atanǵan Bıbisara Asaýbaeva atalǵan básekege qatysty pikir bildirdi. Ol bul saıysqa asa joǵary jaýapkershilikpen daıyndalǵanyn atap ótti.
«Bul men úshin jaýapty sát boldy. Sebebi, álem chempıony degen ataqty birinshi ret jeńip alǵanǵa qaraǵanda, ony saqtap qalý qıyn. Maǵan Polshada ótken birinshi álem chempıonatynda jaı ǵana sáttilik serik boldy degen pikirler aıtyldy. Eger men ol joly eki medal jeńip alsam jáne onyń birin aıqyn basymdyqpen ıelensem, maǵan tek sáttilik jetkilikti bolǵany ma?!
Al bul joly álem chempıonaty óz elimde, Almaty qalasynda ótti. Koronavırýs indeti meni de aınalyp ótpedi. Men COVID-pen aýyryp qaldym. Bul meniń alǵashqy oıyndardaǵy nátıjelerime áser etti. Keıin blıtste men ózimdi jaqsy sezine bastadym. Chempıondyq ataqty saqtap qalý qıyn ekeni belgili. Biraq maǵan jaqyndarym sendi. Ózimniń de «altyn» alamyn degen ishki úmitim basym boldy», - dep bólisti shahmattyń blıts túrinen 2 dúrkin álem chempıony Bıbisara Asaýbaeva.
Partııaǵa keshikken Magnýs Karlsen, hıdjabsyz óner kórsetken ırandyq qyz - Álem chempıonataǵy erekshe oqıǵalar
Álem chempıonaty qyzyqty sátterimen de este qaldy. Máselen, saıystyń birinshi kúni áleýmettik jelilerde qazirgi álem chempıony Magnýs Karlsenniń alǵashqy partııaǵa keshigip kelgeni kórsetilgen vıdeo tarady. BAQ ókilderiniń qatysýymen ótken brıfngide Qazaqstan shahmat federatsııasynyń vıtse-prezıdenti Dármen Sádýaqasov Karlsenniń nelikten keshikkenin túsindirdi.
«Magnýs Karlsen Qazaqstanǵa jarys bastalardan eki kún buryn keldi. Biz qatysýshylar úshin Medeý jáne Shymbulaqqa arnaıy ekskýrssııa uıymdastyrdyq. Onyń ishinde Magnýs Karlsen de boldy. Biz ony Shymbulaqtyń eń bıik shyńy - 3 200 metrge kótergen kezde, ol taýlardy kórip, oǵan órmelemek boldy. Sol jerde ol bizge óziniń fızıkalyq daıyndyq deńgeıin kórsetti. Karlsen taýǵa órmelegen joq, kerisinshe ol taý shyńyna qaraı júgirdi. Biz onyń jyldamdyǵyna ilese almadyq. Bul Karlsenge qatty unady. Al kelesi kúni ol bizden kólik surap, taýǵa qaıta attandy. Shymbulaqtan jarysqa qaıtý kerek bolǵan kezde, ol kólik keptelisine túsip qalǵan. Nátıjesinde ol birinshi partııaǵa keshigip keldi. Árıne, úlken ýaqyt aıyrmashylyǵymen keshikti. Bul blıts partııada Magnýs Karlsende 29 sekýnd, al qarsylasynda 3 mınýt boldy. Degenmen qazirgi álem chempıony bul partııada jeńiske jetti», - dep toqtaldy Dármen Sádýaqasov OKQ-da ótken brıfıngide.
Chempıonat ótip jatqan kezeńde BAQ betterinde ırandyq sportshy Sara Hademniń hıdjabsyz óner kórsetkeni týraly aqparat tarady. Osydan keıin belgisiz adamdardan onyń jeke basyna qaýip tódiretin málimdemeler jasalǵan. Aıta keteıik, Irannyń áıelderi úshin oramal taǵý mindetti dress-kod bolyp sanalady.
«Men týrnır dırektory retinde áriptesterimdi jınap, jaǵdaıdy baıypty sheshýge tyrystym. Ol qatysýshyǵa qatysty turǵylyqty jerin, marshrýtyn jáne basqa málimetterdi anyqtaýǵa tyrysqan belgisiz adamdardan qońyraýlar tústi. Sondyqtan biz jaǵdaıdyń kútpegen jerden kúrt ózgerýi múmkin ekenin túsindik. Tıisinshe, áriptesterimizge, seriktesterimizge, Almaty qalasynyń ákimdigine sportshynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý boıynsha ótinish jasadyq. Biz onyń baǵytyn, qalaı ketetinin oılastyrdyq jáne ony elden qaýipsiz shyǵarýdy qamtamasyz ettik», - dep túsinikteme berdi Darmen Sádýaqasov.
Bıyl Qazaqstanda qandaı shahmat saıystary ótedi?
Qazaqstan shahmat federatsııasy FIDE-ge álem birinshiligine arnalǵan bıylǵy matchty uıymdastyrý týraly usynys joldaǵan. Gúlmıra Dáýletova málimdeýinshe, bul bastama boıynsha aldaǵy birneshe kúnde sheshim qabyldanady.
«Shahmat federatsııasy FIDE-ge qazir eki joldama jiberdi. Onyń biri - álem birinshiligine arnalǵan matchy uıymdastyrý, ekinshisi – balalar arasyndaǵy shahmat olımpıadasy. Álem birinshiligin uıymdastyrý mártebesin alý úshin biz Argentınamen talasyp jatyrmyz. Eger 1-2 kúnde sheshim qabyldanatyn bolsa, osy jarysty sáýirde ótkizemiz. Munda tek eki oıynshy oınaıdy. Olar – qytaılyq Dın Lıjen jáne reseılik ıAn Nepomnıaşıı. Sonymen qatar, biz osy jarystyń aıasynda balalarǵa arnalǵan úlken halyqaralyq saıys ótkizemiz. Al ekinshi jarys – 16 jasqa deıingi balalar arasynda shahmat olımpıadasy qarasha aıynda ótýi múmkin. Bul jarysty ótkizý mártebesi úshin Golandııamen talasyp jatyrmyz. Eger ony utyp alatyn bolsaq, onda qarasha aıynda Almatyda jalpy sany 300-ge jýyq 30-40 memleketten keletin komandalyq jarys ótkizemiz», - dep josparlarymen bólisti Gúlmıra Dáýletova.