Berdenovke jasalǵan qastandyq: Sarapshy Shymkenttegi qylmystyń ósý sebepterin atady

ShYMKENT. KAZINFORM - Qala ákiminiń orynbasaryna jasalǵan qarýly shabýyl, sondaı-aq qalada qylmys deńgeıiniń kúrdelene túsýi kópshilikti alańdatyp otyr. Bul júıeli ári der kezinde sharalar qabyldaý qajettigin kórsetedi.

QR Bas prokýrory Berik Asylovtyń málimdeýinshe, jyldyń alǵashqy úsh aıynda eldegi qylmys deńgeıi tómendegen. Alaıda osy oń úrdis aıasynda Shymkent erekshe kózge túsip otyr — munda qylmys 25,8 paıyzǵa artqan.

Shymkent qalasy ákiminiń orynbasary Rýslan Berdenovke jasalǵan rezonansty shabýyldan keıin qaýipsizdik máselesi qaıtadan qoǵam nazaryna shyqty. Qalalyq ákimdik mańyndaǵy oqıǵa qylmystyq tergeýdiń nysanyna ǵana aınalyp qoımaı, megapolıs turǵyndarynyń qanshalyqty qorǵalǵanyn jáne nege Shymkent qylmys ósimi eń joǵary óńirlerdiń qataryna engeni jónindegi talqylaýǵa sebep boldy.

Osy jaǵdaıdy saralap, daǵdarystan shyǵýdyń yqtımal joldaryn anyqtaý úshin kópshilikke belgili advokat jáne qoǵam qaıratkeri Evgenıı ıAvorskııden pikir suradyq.

— Sońǵy jyldary Shymkentte qylmystyń ósýi baıqalady. Búgingi tańda jaǵdaı qanshalyqty kúrdeli?

— Shynynda da, Shymkent alańdatarlyq jaǵdaıǵa tap boldy — qylmystardyń, sonyń ishinde kúsh qoldanýmen jasalatyn qylmystardyń sany artyp keledi. 2024–2025 jyldarǵa arnalǵan resmı derekter tolyq jarııalanbaǵanymen, qala ákiminiń orynbasary Rýslan Berdenovke jasalǵan qarýly shabýyl sııaqty oqıǵalar ózinen-ózi kóp nárseni ańǵartady. Bul – kóshe qylmysynyń aıqyn kórinisi.

— Sizdiń oıyńyzsha, bul ósimniń artynda ne tur?

— Bul jaǵdaıdyń negizinde áleýmettik faktorlardyń jıyntyǵy jatyr. Eń aldymen, bul — qarqyndy damyp kele jatqan megapolısterdegi ekonomıkalyq teńsizdik. Buǵan zańsyz qarý aınalymyn baqylaýdyń álsizdigin qossaq — óte qaýipti úılesim paıda bolady. 

— Rýslan Berdenovke qatysty oqıǵa qoǵamda úlken rezonans týdyrdy. Bul jaǵdaı halyqty nege sonsha alańdatty?

— Sebebi bul — joǵary laýazymdy sheneýnikke jasalǵan shabýyl, ıaǵnı qorǵaýǵa barlyq múmkindigi bar adamǵa baǵyttalǵan áreket. Eger, onyń ózi qorǵalmaǵan bolsa, onda qarapaıym halyq týraly ne aıtýǵa bolady? Qaýipsizdik qyzmeti, arnaıy jaǵdaılar nemese artyqshylyqtary joq turǵyndar úshin bul — úlken alańdaýshylyq týǵyzady.

— Búgingi oqıǵalar aıasynda Shymkenttiń qandaı beınesi qalyptasyp jatyr?

— Tarıhı turǵyda Shymkent Almaty nemese Astanamen salystyrǵanda, tynysh qala sanalatyn. Alaıda bul pikir qazir ózgerýde. Adamdar tonaý, urlyq, shabýyl sııaqty oqıǵalarǵa jıi tap bolýda. Qala halqy 1,2 mıllıonnan asady jáne bılik jedel ári oılastyrylǵan sharalar qabyldamasa, qylmystyq ahýaldyń odan ári nasharlaýymen betpe-bet kelýimiz múmkin.

— Qala ákiminiń orynbasaryna jasalǵan shabýyl men qylmysker qoldanǵan qarý týraly ne aıtasyz?

— Polıtsııa málimeti boıynsha, qylmysker «Saıga-12» qarýyn qoldanǵan — bul Kalashnıkov avtomatynyń azamattyq nusqasy, ańshylar arasynda tanymal. Qarý kózderiniń qaıdan kelgeni týraly suraq áli ashyq kúıinde qalýda. Qazaqstanda qarý-jaraq tirkeý men lıtsenzııalaýǵa qatysty qatań tártip ornatylǵanymen, kóleńkeli naryq bar jáne ol áli de naqty baqylaýǵa alynbaǵan sekildi.

— Halyq arasynda qarýdyń sany týraly málimet bar ma?

— Shymkent boıynsha naqty statıstıka joq, biraq jalpyulttyq kórsetkishterge súıensek, ár 100 myń adamǵa shamamen 15-20 myń tirkelgen qarý túsedi dep boljaýǵa bolady. Al zańsyz qarýdyń kólemin baǵalaý qıyn, degenmen onyń qoldanylý jaǵdaılary máseleniń aýqymdylyǵyn kórsetedi.

— Qandaı qadamdar jaǵdaıdy ózgerte alady?

— Men tórt basym baǵytty usynar edim:

1. Patrýldeý jumysyn kúsheıtý qajet, ásirese keshki jáne túngi ýaqytta.

2. Zańsyz qarý aınalymymen kúresý kerek. Bul jerde júıeli tekserýler qajet.

3. Qylmystyń qozǵaýshy kúshi jıi bolatyn ekonomıkalyq teńsizdikti tómendetýge baǵyttalǵan áleýmettik baǵdarlamalar.

4. Azamattardyń bılikke degen senimin qalpyna keltirý úshin qylmys statıstıkasyn ashyq ári turaqty júrgizý kerek.

— Eger bul sharalardy qabyldamasaq, qandaı qaýipter týyndaýy múmkin?

— Shymkent — eldiń mańyzdy mádenı jáne ekonomıkalyq ortalyǵy. Alaıda, eger shuǵyl sharalar qabyldanbasa, qala qaýipsiz jáne ómir súrýge qolaıly oryn retinde óziniń bedelin joǵaltýy múmkin. Berdenovke jasalǵan shabýyl — bul tek jeke tragedııa ǵana emes, sonymen qatar qala bolashaǵy týraly qoǵamdyq dıalogqa sebep boldy. Ókinishke oraı, bizdiń azamattar mádenı qundylyqtaryn joǵaltyp barady.

Aıta keteıik, keshe Shymkentte qala ákiminiń orynbasary Rýslan Berdenovke qastandyq jasaldy. Kúdikti sheneýnikke qaraı úsh ret oq atqan. Oqıǵa saldarynan ákimdik qyzmetkeri jaraqat alyp, aýrýhanaǵa jetkizildi.
https://kaz.inform.kz/news/shimkentte-akmnn-orinbasarin-atip-kett-5690a9/

Al, búgin dárigerler Rýslan Berdenovtyń ómirine qaýip tónip turmaǵanyn aıtty. Jasalǵan ota da sátti ótti.