Benzın baǵasyna túsinistikpen qaraıyq

ASTANA. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Aqmola, Qostanaı jáne Soltústik Qazaqstan oblystarynyń ákimderimen ótkizgen basqosý kezinde elimizde janar-jaǵar maı baǵasyn memlekettik retteýdiń nelikten shegerilgenin túsindirdi. «Úkimettiń AI-92 jáne AI-95 markaly janar-jaǵar maı baǵasyn erkine jiberýin durys qabyldaý kerek. Óıtkeni, osy janar-jaǵar maıdyń 30 paıyzyn biz Reseıden satyp alamyz. Eger de biz mundaı qadamǵa barmaǵanda, bir aıdan keıin tipten janarmaısyz qalatyn edik. Bul - ekonomıka zańdylyǵy, oǵan eshteńe de isteı almaısyń. Baǵany teńestirý kerek. Sebebi, aramyzda kedendik shekara joq, bir ashyq keńistiktemiz. Sondyqtan, shara qoldanýymyzǵa týra keledi jáne buǵan túsinistikpen qaraýymyz kerek»,- dep atap ótti Elbasy.

Buǵan deıin belgili bolǵanyndaı, 2015 jyldyń 4 qyrkúıeginde Qazaqstan Úkimeti AI-92/93 markaly janar-jaǵar maı baǵasyn memlekettik retteý alynyp tastalǵanyn habarlady. Bul týraly Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi brıfıngte Premer-Mınıstrdiń birinshi orynbasary Baqytjan Saǵyntaev: «Qazaqstanda janar-jaǵar maı tapshylyǵyn boldyrmaý úshin, Úkimet osyndaı sheshim qabyldady. Teńge erkin aıyrbas baǵamyna kóshkennen keıin, bizde belgili bir qıynshylyqtar týyndady. 20 tamyzǵa deıingi kezeńde Reseıden janar-jaǵar maıdyń 1 lıtrin 97 teńgege satyp alyp, ishki naryqta 108 teńgeden sattyq. Biraq teńgeniń dollarǵa qatysty baǵamy kúrt ózgergen kezde bul janar-jaǵar maıdyń 1 lıtriniń quny 120 teńgege qymbattady. Al shyǵynǵa batyp, eshkim janarmaı tasymaldaǵysy kelmeıdi» dep túsindirdi.

B. Saǵyntaev sondaı-aq, elimizdegi janar-jaǵar maı baǵasy burynǵysha qalatyn bolsa, úlken tapshylyqqa urynatynymyzdy aıtty. Óıtkeni ózimizde óndiriletin janar-jaǵarmaı ónimderiniń kólemi ishki naryq qajettilikterin qamtamasyz ete almaıdy. Búgingi qorymyzdaǵy 200 myń tonna ónim tez taratylyp ketse, janarmaı tapshylyǵyna tap bolamyz. Mundaı pikirdi «Qazmunaıgaz»UK» AQ-nyń basqarma tóraǵasy Saýat Myńbaev ta qostaıdy. Onyń aıtýynsha, Reseıdegi janarmaı baǵasymen teńsizdik Qazaqstandaǵy janarmaı tapshylyǵyna alyp barady. «Baǵa teńsizdigi ornaǵan jaǵdaıda, janar-jaǵar maı kerisinshe, Reseıge tasymaldanyp jatqanyn kórip otyrmyz. Astyq orý naýqany bastalatyn kezde bunyń bizge paıdasy joq» dep málimdedi atalǵan brıfıngte S. Myńbaev.

Energetıka mınıstri Vladımır Shkolnık Úkimet sheshiminen keıin, AI-92/93 markaly janar-jaǵar maı quny 150 teńgege deıin qymbattaýy múmkin degen boljam aıtty. Mınıstrdiń paıymdaýynsha, áýelde baǵa kúrt sekirgenimen, sońynan ahýal turaqtanady. - Úkimet bul jerde bireýlerge ahýaldy teris paıdalanýǵa jol bermeıdi,- dedi V. Shkolnık. Sebebi, Energetıka mınıstri munaı ónimderi naryǵyndaǵy jaǵdaı aıtarlyqtaı turaqty ekenin habarlady. Qazir elimizde 300 myń tonnadan astam dızeldik otynnyń qory bar. Demek, bıylǵy kúzdegi astyq orý men tuqym sebý naýqany, qysqa daıyndyq jumystary janarmaımen tolyǵymen qamtamasyz etilgen. «Jalǵyz másele AI-92 janarmaıyna qatysty bolyp otyr. Biz úsh zaýytymyzda jylyna 2 mln. tonna janarmaı óndiremiz, al 1 mln. 100 myń tonnany syrttan ákelemiz. Qazirgi jaǵdaıda biz Belorýssııadan, Reseıden nemese basqa jerden satyp alatyn janarmaıdyń quny, ony tasymal qyzmetimen qosa eseptegende bizdegi shekti baǵadan da qymbat. Sol sebepten bizdiń aldymyzda tańdaý tur. Ne bizde jetkilikti kólemde janarmaı bolady, ne naryqta tapshylyq pen dúrligý ornaıdy. Sondyqtan, Úkimet osyndaı jalǵyz oryndy sheshimge kelip otyr»,- dep qosty V. Shkolnık.

Aǵymdaǵy jyldyń 5-shi qyrkúıeginde Ulttyq ekonomıka mınıstrligi tabıǵı monopolııalardy retteý jáne básekelestikti qorǵaý komıtetine AI-95 markaly janarmaıǵa baǵanyń ósý sebepterin anyqtaýdy tapsyrdy. Elimizdegi iri janar-jaǵar maı quıý stansalary jelileriniń qojaıyndaryna AI-92/95 markaly benzınge baǵa belgileý qurylymy jáne AI-95 markaly benzınge baǵanyń ósý sebepteri týraly nusqaýlar jiberildi,-dep habarlady Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti. Atalǵan nusqaýdyń nátıjesinde «Qazmunaıgaz ónimderi» AQ-y AI-92/93 markaly janarmaıdyń 1 lıtrin 125 teńge, AI-95 markaly janarmaıdyń 1 lıtrin 136 teńgege deıin tómendetý jóninde sheshim qabyldady. Qazirgi tańda qalǵan iri kompanııalarmen de jumys júrgizilip jatyr. Tabıǵı monopolııalardy retteý jáne básekelestikti qorǵaý komıtetiniń aýmaqtyq bólimshelerine ústem jaǵdaıdy teris paıdalanýdy, baǵalyq sóz baılasý men josyqsyz básekelestikke jol bermeýdi baqylaý baǵytynda is-sharalardy kúsheıtý tapsyryldy. Sonymen qatar, janar-jaǵarmaı quıý stansalary ıelerine monopolııaǵa qarsy zańnamany buzǵany úshin jaýapkershilik qataıatyny eskertildi.

Ámirlan Álimjan