Belgııadaǵy úsh kúndik ereýil: Eýropa ortalyǵynda ne bolyp jatyr

ASTANA. KAZINFORM — Dúısenbi kúni Belgııada el tarıhyndaǵy eń aýqymdy ulttyq ereýil bastaldy. Úkimet saıasatyna qarsylyq retinde túrli sala ókilderi jumysqa shyqpaı, jappaı narazylyq bildirip jatyr, dep jazdy Kazinform agenttiginiń menshikti tilshisi.

Sársenbi kúni elde kólik qatynasy toqtady: ereýil qoǵamdyq kólikke, áýejaılarǵa jáne Eýropa astanasyndaǵy porttarǵa áser etti.

Bilim berý salasy da qıyndyq kórip otyr: keıbir muǵalimder ekinshi kún qatarynan jumysqa shyqpaı otyr.

Belgııanyń eki iri áýejaıynda da jaǵdaı turaqsyz. Sharlerýa áýejaıy reısterdi qabyldamaı otyr, al Brıýsseldiń «Zaventem» áýejaıynda reıster toqtady ári ushyp keletin ushaqtar da qıyndyqqa tap bolǵany aıtyldy. 

Bıyl Zaventem áýejaıyndaǵy ereýil 275 myń jolaýshyǵa áser etken. Áýejaıdyń dereginshe, osy ýaqyt aralyǵynda Brıýssel áýejaıyndaǵy ereýil saldarynan belgııalyq ekonomıka 175 mln eýro joǵaltqan.

— 26 qarasha, sársenbi kúni ótetin ulttyq ereýilge baılanysty jáne qaýipsiz qyzmet kórsetýge jetkilikti personaldyń bolmaýyna oraı, Sharlerýa áýejaıy josparlanǵan ushýlar men qonýlardy oryndaı almaıdy, — delingen eldegi eń iri ekinshi áýejaıdyń málimdemesinde.

Belga agenttiginiń málimetinshe, Flandrııa porttary da qıyndyqqa tap boldy: ondaǵan keme Antverpen, Gent jáne Zebrıýgge porttaryna kire almaı nemese shyǵa almaı tur.

VRT telearnasy birneshe sýpermarket jelisiniń jabylǵanyn habarlaıdy.

Eldiń túrli aımaqtaryndaǵy túrmelerde de qyzmetkerlerdiń jumysqa shyqpaýyna baılanysty irkilister bar: olardyń mindetterin ýaqytsha polıtsııa men Qyzyl Krest ókilderi atqaryp otyr.

Ereýil bastapqyda memlekettik sektorǵa áser etkenmen, sársenbi kúni oǵan jekemenshik kompanııalardyń da bir bóligi qosyldy, dep jazady VRT.

Úsh kúndik aktsııany Belgııanyń úsh iri kásipodaq uıymy uıymdastyrǵan. Ol dúısenbide bastaldy, sol kúni bes partııalyq koalıtsııalyq úkimet 20 saǵattyq kelissózden keıin kópten kútken bıýdjet kelisimine qol jetkizgenine qaramastan.

Jańa sharalar — keıbir taýarlar men qyzmetterge salynatyn salyqty kóterý, memlekettik shyǵyndardy qysqartý — 2029 jylǵa qaraı federaldyq bıýdjet tapshylyǵyn 9,2 mlrd eýroǵa azaıtýy kerek.

2024 jyldyń sońynda Belgııanyń bıýdjet tapshylyǵy 4,5%-dy quraǵan, al memlekettik qaryz JІÓ-niń 100%-ynan asqan. Bul EO talaptaryn buzady: múshe memleketter bıýdjet tapshylyǵyn 3%-dan, memlekettik qaryzdy JІÓ-niń 60%-ynan tómen deńgeıde ustaýy tıis.

Degenmen, qol jetkizilgen kelisim pikirtalas týdyrdy. Kásipodaqtar usynylǵan keıbir sharalardy oń baǵalaǵanymen, kópshiligi kelisimdi jetkiliksiz dep sanaıdy.

— Men bul kelisimdi teńgerimdi dep oılamaımyn, — dedi ABVV kásipodaǵynyń tóraǵasy Bert Engelar dúısenbi kúni. Onyń aıtýynsha, bul tek bastamasy ǵana, ári Belgııa tapshylyǵyn jabý úshin qosymsha sharalar qajet bolýy múmkin.

«Biz kelissóz ústeline otyrmaıynsha, bul tek alǵashqy qadam ǵana», — dedi ol.

Kelissózderge qatysqan birneshe saıasatker de bıýdjet jónindegi kelisimge kelý úlken qıyndyqtar men mańyzdy ymyralardy talap etkenin moıyndady.

Belgııa premer-mınıstri Bart de Vever de «alda áli kóp jumys turǵanyn» aıtty: «Bul — sońy emes. Bul tipti basy da emes. Biraq, bálkim, bul bastamanyń sońy shyǵar», — dedi ol Ýınston Cherchılldiń sózin keltire otyryp.

Belgııadaǵy ulttyq ereýilder jyl saıyn kúsheıip keledi. Buǵan eldiń joǵary memlekettik qaryzyn azaıtýǵa baǵyttalǵan úkimettiń qarjy saıasatyna halyqtyń narazylyǵy sebep.

VRT dereginshe, tek bıyldyń ózinde temirjol jumysshylary 25 ret ereýilge shyqqan, al ereýilge qatysqan muǵalimderdiń sany rekordtyq deńgeıge jetti. 2001 jyldan beri alǵash ret muǵalimder eki kún qatarynan ereýil jasap otyr.

Eske sala keteıik, buǵan deıin Belgııada jalpyulttyq ereýilge baılanysty reıster men kólik qozǵalysy toqtaǵanyn jazdyq.