Batyr Ball-ǵa Qytaı men AQSh-tan «quda túsýshiler» bar – Nurbek Qarabala

ASTANA. KAZINFORM – Naiza FC lıgasynyń basshysy Nurbek Qarabala Kazinform tilshisine bergen suhbatynda Batyr Ball lıgasynyń avtorlyq quqyǵyna Qytaı men AQSh-tyń kreatıvshil shoýmenderi quda túsip jatqanyn aıtty.

- Naiza-nyń osyǵan deıin eń tanylǵan kezi Serik Sápıevtiń jas sportshymen arasyndaǵy shýly qaqtyǵysy boldy ǵoı. Sol kezde keńes zamanynan qalǵan sportty nesine nasıhattap júr degen syn aıtyldy. Sport oıyndaryn kollaboratsııa etkisi kelse, ulttyq sport túrleri de jetkilikti emes pe, degen usynystar boldy. Sol syndardy qalaı qabyldadyńyz ?

- Sovet zamanynyń sporty degenmen kelispeımin. Kerisinshe muny Qazaqstan topyraǵynda dúnıege kelgen sport dep maqtan tutý kerek. Birinshiden ataýy - Batyr Ball, ekinshiden ishinde kúres bar. 

S. Sápıevtiń jaǵdaıyn aıtyp jatyrsyz ǵoı, ony umytqan joqpyz. Bizdiń kompanııanyń bir prıntsıpi – qatelikterden qashpaımyz, kerisinshe ony kapıtalǵa aınaldyrýǵa tyrysamyz. Ol jaǵdaı biz úshin sabaq boldy. Biz bolashaqta ondaıdy boldyrmaýǵa kúsh salyp jatyrmyz.

- Naqty ne istedińizder? Erejeni ózgerttińizder me ?

- Joq, ázirge erejede eshteńe ózgergen joq. Oıynnyń erejesinde laqtyrý ádisteri bar bolatyn. Oıynnyń tartysty tustarynyń biri de sonda. Basty engizgen ózgerisimiz – oıynshylardy oıynǵa deıin jáne oıynnan keıin kezdestirmeımiz. Tek oıyn alańynda ǵana bir-birin kóredi. Odan keıin tóreshilerdiń jaýapkershiligin arttyryp, kúzet qyzmetin kúsheıttik.

Jalpy jańa sport túri bolǵandyqtan ondaı bir keleńsizdikter týyndaıtynyn sezdik deýge bolady. Óıtkeni dúkennen nan satyp alýdyń da óz mádenıeti bar. Sol sııaqty bul jerde de birtindep mádenıet qalyptasý kerek. Serik sııaqty baýyrlarymyz sol mádenıetti qalyptastyrýǵa zor úles qosyp jatyr. Negizi S. Sápıev - oıynnyń erejesin o basta menimen birge otyryp qarap shyqqan adamnyń biri. Qudaıǵa shúkir, másele ońynan sheshildi, bári aman-esen. Bir keleńsizdik boldy eken dep, kúrdeli jobany toqtatyp tastamaımyz ǵoı. Bul sporttyń alǵashqy týrnırin ótkizgen kúnniń erteńinde Sport New SPN, Sport Center, Daily Mail sııaqty álemdik resýrstar óz paraqshalaryna shyǵaryp, tańdanysyp jatty. Sonyń bári «Qazaqstanda Batyr Ball» degen jańa kreatıvti sport túri paıda boldy», - dep jazdy. Ony keıbireýler basketboldyń kóshirmesi dep jatyr ǵoı. Al biz úshin ol - tek sport qana emes, ıdeologııa. Ár jasóspirimge, árbir jetkinshek qyzǵa «batyr bol» dep rýh berip tur. Oıyn osyndaı maqsattan paıda bolǵan.

Árıne, qazirgideı aqparat óte kóp zamanda jastardy sportqa, batyr bolýǵa baýlý ońaı emes. Bul oıyn sol údeden shyǵyp tur. Batyrlyq tek bilekte ǵana emes qoı, júrek pen bilimde de, iste, qarapaıymdylyqta.

- Batyr Ball-dyń aýqymy týraly aıtyńyzshy. Búkil óńirlerde fılıaly ashyldy ma? Neshe adam osy sport qaýymdastyǵyna múshe bolyp tirkeldi ?

- Respýblıkanyń 20 óńirinen de adamdar habarlasyp, fılıalyn ashsaq dep jatyr. Ol bir. Ekinshiden, Qytaıdan, AQSh-tan kreatıvti ındýstrııa ókilderi baılanysqa shyǵyp, avtorlyq quqyǵyn satýymyzdy surady. Basynda et qyzýmen satyp jibere jazdaǵanmyn. Eń bastysy, Batyr Ball degen qazaqsha ataýy qalady ǵoı dep oılaǵam. Keıin oılandym. Avtorlyq quqyǵyn satyp jibersem, solardyń aıtqanynan shyǵa almaı qalatynymdy oıladym. Ortalyǵy da Qazaqstan bolmaı qalýy múmkin ekenin eskerdim. Sol sebepti ondaı usynystardyń bárinen bas tarttym. Olar jasaıtyndaı deńgeıde biz de jasaı alamyz. Prodakshn jaǵynan da, uıymdastyrý jaǵynan da eshkimnen kem túspeımiz. Erteń AQSh-tan qyzyǵýshylyq tanytyp jatqan tanymal sportshylardy ákelip, osynda atyshýly týrnırler ótkizemiz. Sol kezde búkil Eýropanyń, Reseıdiń nazary bizge aýady. Tanymal sportshylardyń izimen týrıster keledi. Myńdaǵan adam kelip jatsa, memleketimizge jaqsy. Buryn óz elimizde tanymal bolý úshin birinshi shetelde atyń shyǵýy kerek edi ǵoı. Olaı bolmaý kerek. Al qazir men sheteldi moıyndatýǵa kúsh salsam, olar avtorlyq quqyqtarymdy shektep tastaıdy. Jalǵyz meniń atym shyǵady, qasymdaǵy jigitterdiń ómiri jaqsarýy múmkin. Biraq negizgi quqyq solarda bolǵandyqtan úlken aýqymdaǵy ıgiligin ózgeler kóredi. Sondyqtan múmkindik bolsa da shetelge ketken joqpyn.

- Sonda Qytaı men AQSh-tan qandaı somalar usynyldy ?

- Olar aqsha usynǵan joq, paıyzyn usyndy. «Túsetin tabystyń 20 paıyzyn alyp otyrasyń, búkil uıymdastyrý shyǵyndaryn ózimiz kóteremiz, avtorlyq quqyq bizde bolsyn» degendi aıtty.

- Qazir neshe adam osy sportpen aınalysyp júrgenin aıtpadyńyz…

- Bir komandada úsh adam bolady desek, búgingi tańda 50-60 komanda habarlasyp jatyr. Báriniń oınaǵysy keledi. Tegin oınaımyz dep jatyr. Men basynda ár komandaǵa 10 mln teńge kóleminde gonorar qoıǵan bolatynmyn. Sonyń arqasynda balalardyń yntasy qatty boldy. Endi mıllıon dollar tigip, sheteldik tanymal sportshylardy shaqyrmaqshymyz. Tóbeleske olardy shaqyra almaısyń, al Batyr Ball-ǵa shaqyrýǵa bolady. Shavkat baýyrymyz da júrgen jerinde bizdiń oıyndy jaqsy nasıhattap júr.

- Keleshekte Batyr Ball-dyń aýqymyn qaı deńgeıde kórgińiz keledi? Azııa nemese álem chempıonaty ótetindeı deńgeıge jetý josparda bar ma ?

- Josparlar bar. Biraq ondaı iske áýesqoı deńgeıde qaraýǵa bolmaıdy. Buǵan kásipqoı deńgeıde qaraý kerek. Durystap oılastyrsa, kún saıyn álemdik týrnır etip ótkizýge bolady. Fýtboldaǵydaı birneshe lıgaǵa bólip tastap, jyl on eki aı ótkizýge bolady.

- Batyr Ball degen atyna qarasaq, bul sport jas býynǵa arnalǵan sııaqty. Sonda sheteldik sportshylardy jastardy yntalandyrý úshin shaqyrasyz ba ?

- Atynyń bulaı bolýy ıdeologııalyq maqsatpen qoıylǵan ǵoı. Negizgi týrnırler sportty jańadan bastaǵan balalarǵa emes, túrli sporttan ózin moıyndatyp, úlken sporttan ketken adamdarǵa arnalady.

- Álemdik deńgeıden qaı sportshylar qyzyǵýshylyq tanytyp jatyr ?

- Birinshi kezekte Habıb Nýrmagomedov. Habıbtiń komandasy osynda kelip oınap ketken bolatyn. Іnisi Ábýbakar Nýrmogamedov, Islam Mahachev, Shámil Zabýrov oınady. AQSh-tan boksshylar habarlasyp jatyr. Onyń bárin kezinde kóre jatarsyzdar.

- Batyr Ball kóshpendiler oıyndaryna kirýi múmkin be? Sizge nemese sizdiń tarapyńyzdan olarǵa ondaı usynys jasaldy ma ?

- Biz úshin asa zor mártebe bolar edi. Óz tarapymyzdan usynys bergen joqpyz. Al ózderi kóshpendiler oıyndarynyń tiziminde Batyr Ball bolý kerek dese, eki ókpemdi qolyma alyp júgirem ǵoı.