Batys Qazaqstanda úıi sýǵa ketken turǵyndar baspanamen qalaı qamtyldy
ORAL. KAZINFORM — Batys Qazaqstan oblysynda kóktemgi sý tasqynynan bes aýdandaǵy otbasylar men Oral qalasyndaǵy saıajaı turǵyndary zardap shekti. Úıleri sýǵa ketip, turýǵa jaramsyz bolyp qalǵan turǵyndar máselesi qalaı sheshildi? Jańa baspanaǵa qol jetkizgender qalaı ornalasyp jatyr? Mine, osy oraıda Kazinform tilshisi laýazymdy qyzmetkerlermen jáne turǵyndarmen tildesip, máseleni saraptap kórdi.
Oblysta 775 úı qaıda salyndy?
BQO ákiminiń orynbasary Tilepbergen Kaıýpovtyń málim etkenindeı, Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes sý tasqynynan zardap shekken turǵyndar úshin satyp alynǵan páterlerdi qospaǵanda, oblysta 775 (aýdandarda 400, Oralda 375) úıdiń qurylysy aıaqtaldy.
Tilepbergen Ersaıulynyń sózine qaraǵanda, Bórli aýdanynyń tórt aýylynda 60 úıdi (Aqsýda — 23, Keńtúbek — 11, Pýgachev — 12, Araltal — 14) úsh merdiger saldy. Bul maqsatqa 1 mlrd 664,7 mln teńge («Aqjaıyq» qory — 942,5 mln teńge, «Demeý» qory, «Qazaq Stroy» JShS — 722,1 mln teńge) jumsaldy. Qurylys 24 maýsymda bastalyp, aı jarymda, 1 tamyzda máresine jetti.
Terekti aýdanyndaǵy 130 úıdiń (Podstepnyı — 105, Ańqaty — 23, Terekti — 2) qurylysyna 10 merdiger mekeme qatysty. Buǵan 3 mlrd 479,3 mln tenge («Jaıyqmunaı» JShS — 374,7 mln teńge, «Demeý» qory, «Qazaq Stroy» JShS — 3 104,6 mln tenge) bólindi. Mundaǵy qurylys tórt aıǵa (27 sáýir — 1 qyrkúıek) sozyldy.
Qaratóbe aýdany Qorjyn aýylynda alty merdigerdiń qatysýymen 90 úı boı kóterdi. Quny 2 mlrd 830,7 mln teńgege («Aqjaıyq» qory jáne «KazAzot» kompanııasy) túsken úıler 3,5 aıda (10 mamyr — 3 qyrkúıek) bitti.
Báıterek aýdany Mahambet aýylynda 6 úı «Jaıyqmunaı» JShS qarjysy (159,4 mln teńge) esebinen 2,5 aıda, 1 tamyzda paıdalanýǵa berildi.
Sý tasqynynan zardap shekken aýdannyń biri — Syrymda 114 úıdi (Jympıty — 48, Óleńti, Jetikól — 40, Buldyrty — 25, Jańaqonys — 1) segiz merdiger úsh aıda (10 mamyr — 21 tamyz) turǵyzdy. Oǵan «Qazaqstan halqyna» qoǵamdyq qorynan 3 mlrd 065 mln teńge berildi.
«Oblys ortalyǵy Oral qalasynda jalǵyz baspanasy sýǵa ketip, jaramsyz bolǵan saıajaı turǵyndary úshin „Juldyz“ shaǵynaýdanynda 192, Derkólde 103, Zachagan kentinde 80, barlyǵy 375 úı 2,5 aıda (13 maýsym — 1 qyrkúıek) salynyp bitti.
Buǵan barlyǵy 34 merdiger kompanııa atsalysty. Qurylysqa 9 mlrd 375,0 mln teńge («ERG» kompanııasy) ketti», deıdi T.Kaıýpov.
Aıta keteıik, sý tasqyny saldarynan kúrdeli jaǵdaıdy basynan keshken Qaratóbe aýdany Qorjyn aýylyndaǵy jańa úılerdi tapsyrý rásimine qatysqan oblys ákimi Narıman Tóreǵalıev bolashaqta medıtsınalyq pýnkt, mádenıet úıi, eki kópir jáne eldi mekenge kireberis jol salý qarastyrylatynyn jetkizdi.
Mundaı áleýmettik nysandar men ınfraqurylymdardyń der kezinde salynyp, tartylýy sý tasqyny bolǵan ár aýylmen qatar oblys ortalyǵynda da mańyzdy.
Oral qalasy ákiminiń orynbasary Jandos Dúısenǵalıevtiń aıtýynsha, Derkól kentindegi úıler burynnan bar jol boıynda tur. Sondyqtan oǵan jol salynbaıdy.
«Juldyz» shaǵynaýdany men Zachagan kentindegi jańa úıler oryn tepken kóshelerge asfalt tóseledi. Bulardyń jobalary jasaldy. Merdigerler bir apta tóńireginde kirisedi. Olar bıyl bitirmese, kelesi jyly aıaqtaıtyn bolady. Sonymen qatar aldaǵy jyly atalǵan úsh aýdanda balalar oıyn alańyn salý josparlanýda», dedi J.Dúısenǵalıev.
Jańa úıdiń kiltin alǵandar qalaı ornalasyp jatyr?
Zachagan kentindegi jańa úıler Á.Moldaǵulova atyndaǵy № 38 mektep-lıtseıiniń mańynda sap túzegen.
Jańa qonys ıeleriniń biri Bılal Abdrahmanov bastaryna qıyndyq túsken kezde qolushyn sozǵan Memleket basshysyna, jergilikti bılikke rıza ekendigin jetkizdi.
«Biz Melovye gorkı kenti jaǵyndaǵy „Komarovo“ baý-baqsha seriktestiginde turǵan edik. Sáýirdiń 25-terinde jalǵyz baspanamyz sýǵa ketip, úı-kúısiz qaldyq. Evakýatsııalyq qosynda turdyq. Jubaıym Nurjamal Ermekova, bala-kelinim, tórt nemeremdi qosqanda, segiz janbyz. Mine, 30 tamyz kúni qolymyzǵa jańa úıdiń kilti tıip, qýanyp jatyrmyz. Oǵan qosa balam Amangeldi otbasymen „Qaladan — aýylǵa“ baǵdarlamasy aıasynda Kaztalov aýdany Kópkútir aýylyna kóship bardy», deıdi B.Abdrahmanov.
Oral qalasy aýmaǵyndaǵy 1-saıajaı qaýymdastyǵynda turǵan Nurlan Ábilov kezinde ózderi úı salyp alǵandyǵyn aıtady.
«Ózim qurylysshy bolǵandyqtan, úlkendeý etip salyp edim. Sýǵa ketedi dep oılaǵan joqpyz. Úsh aı sýda turyp qulap qaldy. Bes aı páterde júrip, mine, jańa qonysqa ornalasyp jatyrmyz. Dúnıe-múlikti qaıtadan alyp degendeı, bárine shúkirshilik qylyp otyrmyz. Otbasymda zaıybym Araılym, bala-kelinim men nemerem bar. Nemeremdi „Aıgólek“ jeke balabaqshasyna apardyq. Aldaǵy ýaqytta osy mańnan jańa balabaqsha boı kóteredi deıdi. Jolymyz tez salynyp bitse, bári qalypqa keledi dep oılaımyz», dedi N.Ábilov.
Buryn 2-saıajaı qaýymdastyǵyn mekendegen Gaýhar Sydıhova da baspanaly bolǵanyna qýanyshty ekendigin jetkizdi.
«Ózim Oral qalasyna irgeles ornalasqan Terekti aýdany Podstepnyı aýylyndaǵy Terekti balalar mýzyka mektebinde kitaphanashy qyzmetin atqaramyn. Jalǵyz basty anamyn. Úlken ulym stýdent, Astanada oqıdy, kishisi mektepte. Endi ony osy Zachagandaǵy № 38 mektepke aýystyrmaqshymyn. Úıimiz sýǵa ketkende, barlyǵy kómektesti. Múlkimizge de ótemaqy berildi. Bárine rahmet aıtamyz», dedi G.Sydıhova.
Á.Moldaǵulova atyndaǵy № 38 mektep-lıtseıdiń dırektory Aqushtap Súıinǵalıeva jańadan kóship kelgen otbasylardyń balalary bilim ordasynda oqyp jatqanyn jetkizdi.
«Ata-analardyń birqatary 1 qyrkúıekke deıin qujattaryn tapsyryp úlgerse, qalǵandaryn kóship kelý ýaqytyna qaraı qabyldap jatyrmyz. Keminde 200-deı oqýshy keledi dep otyrmyz. Mekteptiń ózi 2 348 shákirtpen jańa oqý jylyn bastady. Sonyń ishinde 1017-si bastaýyshta (272-si 1-synypta), 1 132-si 5-9-synypta, 218-i joǵary synyptarda bilim alady. Mektepaldy daıarlyq synybynda 215 búldirshin bar. 1 175 bala jergilikti turǵyndar „Qus fabrıkasy“ dep atap ketken „Zachaganskıı“ baý-baqsha seriktestiginen tasymaldanady. Aldaǵy ýaqytta medkolledj aýdanynda „Jaıly mektep“ jobasy aıasynda 600 oryndyq jańa mektep paıdalanýǵa berilse, baý-baqsha seriktestiginen keletin balalar túgeldeı sonda aýysady. Sóıtip júgimiz jeńildeıdi dep oılaımyz. Jalpy, mektep kadrlarmen jetkilikti túrde qamtamasyz etilgen», dedi A.Súıinǵalıeva.
Úısiz qalǵan turǵyn máselesin kim sheshedi?
Oral qalasynda kóktemgi sý tasqynynan keıin máselem sheshilmedi dep, ákimdiktiń esigin kúzetip, tabaldyryǵyn tozdyryp júrgender de bar.
Solardyń biri Qaıyrly Bekqalıev «Energetık» baý-baqsha seriktestiginde 2016 jyldan beri turǵan. Úıi sýǵa ketkennen keıin múlkine baılanysty bir jolǵy áleýmettik kómek berilgen. Alaıda úıdiń jaǵdaıyn qaraıtyn komıssııa kelmegen.
Mundaǵy kiltıpan — kezinde Bókeı ordasy aýdany Bısen aýyldyq okrýgi Kókterek eldi mekeninde turǵan úıi óziniń ataǵynda qalyp qoıǵan.
«Men ol úıdi 2021 jyldyń qyrkúıek aıynda týǵan inim Abaı Bekqalıevke satyp edim. Biraq ýaqytynda resimdelmeı qalǵan. Sol sebepti Bókeı ordasy aýdandyq sotyna júginýime týra keldi. Sot taraptardy tyńdaı kelip, atalmysh turǵyn úıdi satyp alý-satý mámilesi 2021 jyldyń qyrkúıek aıynda jasaldy dep tanydy. Sot sheshimin Oral qalasy ákimdigine tapsyrdym. Endi qorytyndysyn kútýdemin. Aı jarym sýda turǵan úıim jaramsyz, sodan beri týysymnyń páterin panalap júrmin», dedi Q.Bekqalıev.
Eger túrli sebeptermen úısiz qalǵandar sottyń oń sheshimimen júginetin bolsa, onda komıssııa qarap, tıisti qorytyndysyn shyǵarady.
«Sottyń oń sheshimi shyqpaǵan jaǵdaıda sol kúıinde qalady. Degenmen sonyń ózinde otbasylyq jaǵdaıy óte qıyn azamattardyń tizimin qaıyrymdylyq qorlarynyń qaraýyna beremiz. Olar demeýshi izdep, komıssııamen úıdi qarap, sheshetin bolady», dedi qala ákiminiń orynbasary J.Dúısenǵalıev.
Eske sala keteıik, budan buryn Oralda tasqynnan japa shekkenderge arnalǵan úıler qalaı salynyp jatqanyn jazǵan bolatynbyz.
Oralda Derkól kentinde 100-den astam úıdiń kilti berildi.
Oral qalasynda taǵy 200-ge jýyq otbasyna jańa baspana berildi.
