Batys Qazaqstanda biregeı alma baǵy joıylyp ketýi múmkin
ORAL. KAZINFORM – Bıyl Batys Qazaqstan oblysynda belgili baǵban Qaırat Kárimov ósirip otyrǵan Sergeı Isaev atyndaǵy eksperımentaldyq kollektsııalyq tálimbaq sýǵa ketken bolatyn. Qazirgi tańda atalmysh biregeı alma baǵyn qalaı saqtap qalý máselesi ǵalymdar men janashyr adamdardy alańdatyp otyr. Bul týraly BQO kásipkerler palatasynda ótkizilgen jıynda aıtyldy.
BQO kásipkerler palatasy óńirlik keńesiniń tóraǵasy Murat Jákibaev Qaırat Kárimovtiń jaı ǵana kásipker emestigin, baqty ósirý úshin qarjy, qyrýar eńbek óz aldyna, on jyldaı ýaqyt boıy ǵylymı jumystarmen aınalysqandyǵyn atap ótti.
Báıterek aýdany Mıchýrın aýyldyq okrýgi aýmaǵynda Shaǵan ózeni jaǵasynda ornalasqan 7,6 gektar baqta almanyń 200 sorty, 80 túrli alma teltúbiri (podvoı), júzimniń 200 sorty, sondaı-aq qylqan japyraqty, dekoratıvtik aǵashtar men butalar ósirilgen edi. Qaırat Kárimovtiń aıtýynsha, atalmysh baqta jemis aǵashtarynyń tektik qory jınaqtalǵan.
«Biz jyldar boıy sorttar men teltúbirlerdi zertteı otyryp, olardyń qalaı órken jaıatynyn zerdeledik. Mundaı ǵylymı jumystar tek Batys Qazaqstan ǵana emes, klımat jaǵdaılary qatal bolyp keletin basqa da óńirlerde baqtardy qalpyna keltirý men damytý úshin kerek. Munyń memleket úshin de strategııalyq mańyzy bar der edim. Eger bizdegi keıbir sorttar joıylatyn bolsa, birjola álemde quryp ketedi. Sondyqtan muny tektik (genetıkalyq) baq dep baǵalaýdy ótinemin. Aldyn ala málimet boıynsha baq túgeldeı sýǵa ketkendikten, 80 paıyzy joıyldy deýge bolady. Kóptegen terekterdiń tamyryna zaqym keldi. Muny qalpyna keltirý úshin búrshik arqyly ósirýge bolady. Zaıybym Roza ekeýmiz úmitimizdi úzbeı, keıbir aǵashtardy qazirdiń ózinde býdandastyryp qoıdyq. Aldaǵy ýaqytta sý baspaıtyn basqa da jerden qosymsha baq ósirgim keledi. Bizderdi Vladıvostoktan Eýropadaǵy ǵalymdarǵa deıin habarlasyp, qolushyn sozǵysy kelip otyr. Osyndaı qoldaý óz elimizdiń tarapynan da bolsa deımin», - deıdi Q.Kárimov.
BQO aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń basshysy mindetin atqarýshy Rústem Zulqashev ótemaqy mal jáne ósimdik sharýashylyǵy boıynsha beriletinin jetkizdi. Ótemaqy tóleý erejesi 17 mamyrda bekitilgen. Ony arnaıy qurylǵan komıssııalar anyqtaıtyn bolady.
«Qazirgi tańda oblys boıynsha sý tasqynynan 29 ósimdik sharýashylyǵy nysany zııan shekken, sonyń ishinde kúzdik bıdaı alqaptary, bir-eki jylyjaı, 1 gektar qulpynaı, 25 tonna mıneraldyq tyńaıtqysh bar. Biz baqtar boıynsha da tehnologııalyq kartalar jasap, ǵylymı-zertteý ınstıtýttaryna jiberemiz. Sonyń qorytyndysy negizinde aýdandyq komıssııalar keltirilgen zııandy eseptep shyǵarady. Biz Qaırat Kárimovtiń tájirıbe baǵynyń mártebesi erekshe ekendigin túsinemiz. Shyǵyn tek terekter boıynsha esepteletin bolady. Al ǵylymı zertteýler men baqtyń biregeıligine qatysty erejede eshteńe aıtylmaǵan. Biz baqta bolyp, aldyn ala esepterdi shyǵardyq», - dedi R. Zulqashev.
Jıynda Qaırat Kárimovtiń baǵyna qatysty ǵalymdar da óz pikir-usynystaryn bildirdi.
«Qaırat Kárimovtiń mańdaı terimen ósirilgen bul baq bizdiń keleshek urpaǵymyz úshin kerek. Ony osyndaı dárejege jetkizýge kóptegen sheteldik, sonyń ishinde reseılik ǵalymdar atsalysty. Eger bul tektik qorymyzdy saqtap qala almasaq, onda basqa memleketterge táýeldi bolamyz. Qazaqstandy almanyń otany desek, sol ataqtan aıyrylyp qalmaý kerek. Osyndaı alma baǵy arqyly azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etip, kóptegen ekologııalyq máselelerdi sheshe alamyz. Sondyqtan Qaırat pen Rozadaı adamdardy bárimiz qoldaýymyz kerek», - dedi aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń kandıdaty, professor, «Intensıvti baq» qazaqstandyq-nıderlandylyq ortalyǵynyń jetekshisi Gúlfarıdat Kámpıtova.
