Batys Qazaqstanda 687 áıel jatyr moıny obyrymen esepte tur
ORAL. KAZINFORM – Batys Qazaqstan oblysynda jatyr moıny obyrymen 687 áıel esepte tursa, sonyń ishinde 28-i bıylǵy alty aıda tirkelgen.
BQO Sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq baqylaý departamenti basshysynyń orynbasary Nurlybek Mustaevtyń óńirlik kommýnıkatsııalar qyzmeti alańynda ótken brıfıngte málim etkenindeı, Úkimettiń bıylǵy 20 aqpandaǵy qaýlysymen josparly profılaktıkalyq egýler tizbesine adam papıllomavırýsy týdyratyn aýrýǵa qarsy egý engizilgen.
Nurlybek Ermekulynyń sózine qaraǵanda, qaterli isik qurylymynda jatyr moıny obyry 25-44 jas aralyǵyndaǵy áıelder arasynda ekinshi orynda tur. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetine sáıkes jyl saıyn álemde 600 myńǵa jýyq jatyr moıny obyry tirkelip, osy dertten 300 myń adam qaıtys bolady. Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń málimetine qaraǵanda, elimizde jyl saıyn shamamen 1 900, kúnine 5 jatyr moıny obyry tirkeledi. Jyl saıyn bul dertten 600-den astam, kúnine 2 áıel kóz jumady.
«Oblysta ulttyq ekpe kúntizbesine engizilgen ózgeristerge sáıkes, 2024 jyldyń kúzinen bastap 11 jastaǵy qyzdardy adam papıllomavırýsyna qarsy egý josparlanyp otyr. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy 9-14 jas aralyǵyndaǵy qyzdardy ekpeden ótkizýdi usynady. Óıtkeni osy jasta ekpe alǵan tıimdi bolyp esepteledi. Ekpe 6 aılyq úzilispen 2 dozadan turady jáne qarsy kórsetilimderi bolmaǵan jaǵdaıda, dárigerdiń tekserýinen keıin, ata-anasynyń nemese qamqorshysynyń kelisimimen tegin júrgiziledi», - deıdi N.Mustaev.
Onyń aıtýynsha, adam papıllomavırýsyna qarsy vaktsınanyń quramynda tiri vırýstar joq, aǵzaǵa túskende, ımmýnıtetti kúsheıtetin jekelegen vırýs aqýyzdary ǵana bar. Vaktsına áıelderdiń reprodýktıvti densaýlyǵyna yqpal etpeıdi jáne bedeýlikke ákelip soqpaıdy.
Adam papıllomavırýsy – ártúrli organdardyń teri men shyryshty qabattaryn zaqymdaıtyn vırýs. Keıbir jaǵdaılarda ınfektsııa papıllomalardyń paıda bolýyna ákeledi (súıel tárizdi ósindiler). Adam papıllomavırýsy aýrý adamnan terimen, shyryshty qabattarmen nemese dene suıyqtyqtarymen tikeleı baılanys arqyly juǵady.
«Jatyr moıny obyry áıelderdiń ómirine qatty áser etedi. Tipti erte anyqtalǵannyń ózinde emdeýi qıyn bolyp, ólimge ákelýi múmkin. Adam papıllomavırýsyna qarsy profılaktıkalyq vaktsınatsııa jatyr moıny obyrynyń damýyn boldyrmaýǵa kómektesedi. Bul ekpe 135 memlekette ulttyq egý kúntizbesine engizilgen. Sonyń ishinde Ózbekstan, Qyrǵyzstan, Túrkmenstan, Armenııa, Grýzııa, Moldova bar. Bul onyń tıimdi ekendigin bildiredi. Qazaqstan aýmaǵynda 6,11,16 jáne 18 tıpti adam papıllomavırýsynan qorǵanysty qamtıtyn, AQSh-ta óndirilgen tórt valentti «Gardasıl» vaktsınasy qoldanylatyn bolady. Atalǵan derttiń aldyn alýdyń eń tıimdi ádisi vaktsınatsııa ekendigin atap ótkim keledi», - dedi N.Mustaev.
Eske sala keteıik, budan buryn Oralda evakýatsııalyq pýnktte jatqan 10 turǵynnan qyzylsha aýrýy anyqtalǵanyn jazǵan bolatynbyz.
