Bas sýdıa «eski-qusqy nárseden qutylýdy» usyndy
Bas sýdıanyń aıtýynsha, búginde bıznesti basqarý tehnologııalaryn memlekettik organdarǵa engizýge ábden bolady. Sóıtip, jumystyń tıimdiligin arttyrýǵa múmkindik bar. Máselen, Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna múshe elderde «New Public Management» paradıgmasy 80-shi jyldary engizildi. «Braıan Treısı top menedjerler arasyndaǵy bir saýalnamanyń nátıjesin jarııalady. Onda bir ǵana suraq boldy. Tabysty jumystyń basty qupııasy nede? Barlyǵy birdeı jaýap berdi. Tabysty jumystyń qupııasy - naqty ári nátıjesi bar ónimderge basymdyq berý. Sol sııaqty tanymal Stıv Djobs 1996 jyly «Apple» kompanııasyna qaıtyp kelgende, eń aldymen, qajetsiz ónimderdiń 70 protsentin qysqartyp tastady. Sóıtip, qalǵan 30 protsentke kúsh saldy. Sonyń nátıjesinde brendke aınalǵan ónimder shyqty. Sol kezde Stıv Djobstyń aıtqan bir sózi bar, «Sizder daryndy mamansyzdar, bos nársege ýaqyt ketirýdiń qajeti joq!». Osydan keıin 4-aq ónimdi qaldyryp, sonyń negizinde jahandyq kompanııa quryp aldy», - dedi J.Asanov.
Osy oraıda Joǵarǵy sot tóraǵasy tanymal bıznes keńesshi Djım Kollınzdiń bir sózin de eske aldy. Amerıkandyq jazýshynyń sózine qaraǵanda, tabysty kompanııalar der kezinde qajetsiz nárseden bas tarta bildi. Al ondaı protsesti «eski-qusqy nárseden qutylý» dep ataıdy. «Biz sot júıesinde de artyq jumyspen aınalysamyz. Sýdıalardyń júktemesi tym kóp. Sotqa kez kelgen materıaldy ala beremiz. Sot tóreligine jata ma, joq pa, oǵan kóńil bólmeımiz», - dep atap kórsetti J.Asanov.
Bas sýdıanyń aıtýynsha, sýdıalar tek daý-damaılary bar isterdi ǵana qaraýy qajet. Áıtpese, búginde barlyq materıaldardyń 70 protsentinde daý-damaı joq, ıaǵnı jaýapqa tartylatyndar aryz berýshilerdiń shaǵymyna qarsylyq bildirmeıdi. Máselen, turǵyn úı kommýnaldyq qaryzdardy óndirýge qatysty eshqandaı daý-damaı týyndamaıdy. Sebebi qaryz bolyp qalǵan adam óz kinásin biledi. Ondaı isterdiń sheshimi anyq. Al oǵan sýdıalardyń biraz ýaqyty da, kúsh-jigeri de ketedi. «Máselen, Astana qalasy Saryarqa aýdandyq sotynda árbir sýdıa kúnine tórt isti qaraıdy. Árbir is boıynsha otyrys ótkizý kerek. Oǵan qosa, keńesý bólmesinde otyryp, tórt sheshimdi jazyp shyǵý qajet. Biraq jumys onymen bitpeıdi. Bir kúnde 150 sanktsııany berý kerek. Ony keıinge qaldyrýǵa bolmaıdy. Sebebi sanktsııalar birden berilýi shart. Al ondaı qarbalasta jumystyń sapasy bola ma? Árıne, bolmaıdy», - deıdi J.Asanov.
Joǵarǵy sot tóraǵasy sýdıalardy artyq jumystan bosatý qajet dep sanaıdy. Daý-damaılary joq isterdi qysqartýdan bólek sanktsııalardyń sanyn da azaıtqan jón. Máselen, bank esepshottaryna qatysty sanktsııalardy prokýratýra bere alady. Sondaı-aq, barlyq qylmystyq ister sotqa tek prokýratýra organdary arqyly ǵana túsýi tıis. Búginde Joǵarǵy sottyń bastamasyn quziretti memlekettik organdar qoldap otyr. Osynyń arqasynda sýdıalardyń qazirgi júktemesin aıtarlyqtaı azaıtýǵa bolady.
QR Joǵarǵy sot tóraǵasy osyǵan deıin sýdıalardyń júktemeleriniń kóptigine baılanysty bir kúnde 16 sheshim shyǵarýǵa májbúr ekendigin aıtqan bolatyn.
Aıta keteıik, búgin Astanada ınvestıtsııalyq jáne kommertsııalyq daýlardy sheshý máselesine arnalǵan halyqaralyq semınar bastaldy. Otandyq jáne sheteldik sarapshylar Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń osy saladaǵy tájirıbesin zerdelep, ony Qazaqstanda engizý jaıyn qarastyrýda.
