Bas prokýror: Aqparat quraldaryn ashyp qalsańyz, tek krımınal

ASTANA. QazAqparat - Qazaqstandyqtardyń ómiri qaýipsizdik jaǵynan jyl saıyn jaqsaryp keledi. Bul týraly búgin QR Táýelsizdigiń 25 jyldyǵy men Adam quqyqtarynyń halyqaralyq kúnine arnalǵan dóńgelek ústel barysynda elimizdiń Bas prokýrory Jaqyp Asanov aıtty, dep habarlaıdy QazAqparat.

«Keshe ǵana Májiliste Elbasynyń ózi engizgen «Raqymshylyq týraly» zańnyń jobasy qaraldy. Qoǵam bolǵan soń, árıne, pikir de kóp, raqymshylyq týraly. «Bizde raqymshylyq jıi bolyp ketken joq pa?», «Sondaı-aq qylmys azaıdy ma?», «Túrmedegilerdi jappaı erte bosatsaq, erteń ózimizge ol qaýip bolmaı ma?» degen suraqtar az emes. Aqparat quraldaryn ashyp qalsańyz, tek krımınal. Bireýdi óltiripti, balany zorlapty, bireý paramen ustalypty. Basqa jańalyq joqtaı. Sodan soń jurt jaǵdaı jyldan-jylǵa nasharlap bara jatyr eken ǵoı dep oılaıdy. Biraq, 25 jyldyń qylmys dınamıkasyna úńilip qaraıyqshy. Egemendik alǵanda qandaı aýyr jaǵdaıǵa tap bolǵanymyzdy bilesizder. Qylmysta kúrt ósip ketti. Reket, tapsyryspen adam óltirý paıda boldy. Oǵan stalındik repressııadan qalǵan kóptegen kolonııadarda búkil odaqtan 100 myń adam otyrdy. Bosaǵannan keıin kóbisi osynda qaldy. Bul da qylmystyq ahýalǵa teris áser etti», - dedi Bas prokýror.

Onyń atap ótýinshe, sol jyldary Elbasy quqyq qorǵaý qyzmetin qolǵa aldy. Sol kezden jaǵdaı jaqsara bastady. 20 jyl boıy qylmystyq ahýal jaqsarý ústinde. Kisi óltirý 3,5 ese, denege aýyr zııan keltirý 3 ese, qaraqshylyq 5 ese azaıdy.

«Qoǵam qaýipsizdigi osy qylmystarmen baǵalanady. Qazirgi jaǵdaı tek 90-shy jyldary ǵana emes, Keńestiń damyǵan sotsıalızm dáýiri kezeńimen salystyrsaq, áldeqaıda jaqsy. 80-85-shi jyldary bizde jyl saıyn 1500 kisi óltirý bolǵan. Qazir 2 ese az. Denege aýyr zııan keltirý de jartylaı kemidi. 25 jylda túrmedegiler 105 myńnan 35 myńǵa deıin azaıdy, 3 ese. 2 jylda 8 kolonııa japtyq. Álemdik túrme reıtınginde pozıtsııamyz 3-shi orynnan 62-ge deıin jaqsardy. Qazirgi statıstıka da baıaǵydaı jalǵan emes. Buryn qylmysty jasyrǵan sógispen qutylatyn. Endi zań qataıyp, 53 qyzmetker tek osy úshin sottaldy. Beıbitsúıgishtiktiń jahandyq reıtınginde Qazaqstan 2016 jyly 163 eldiń ishinde 75-shi oryn aldy. Bul TMD-daǵy eń úzdik kórsetkish. Biraq osyǵan senbeıtinder kóp. Sebebi bári ashyq. Árbir qylmysty ınternet arqyly búkil el biledi. Buryn bári jabyq bolyp, pressa tek jaǵymdy aqparat beretin. Ol kezde jurt tipti kórshi aýylda ne bolyp jatqanyn bilmeıtin. Bir sózben aıtsaq, qazaqstandyqtardyń ómiri qaýipsizdik jaǵynan jyl saıyn jaqsaryp keledi. Degenmen sheshilmegen problemalar áli kóp», - dedi Jaqyp Asanov.