«Bárine qarsymyn»: Saılaý bıýlletenin ózgertýge qatysty maman pikiri

NUR-SULTAN. QazAqparat – «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy saılaý týraly» Konstıtýtsııalyq zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizýdi kózdeıtin jańa Konstıtýtsııalyq Zańnyń jobasy qazir Májilis qaraýynda jatyr. QazAqparat Ádilet mınıstrligi Zańnama departamenti ákimshilik zańnama basqarmasynyń basshysy Saltanat Serikbaevanyń atalmysh qujat týraly paıymyn usynady.

2021 jylǵy 15 qańtarda jetinshi saılanǵan Parlamenttiń birinshi sessııasynyń ashylýynda Memleket basshysy Májilis depýtattaryn saılaý kezinde saıası partııalardyń ótý shegin 7-den 5%-ǵa deıin tómendetip, sondaı-aq saılaý bıýlletenderine «Bárine qarsymyn» degen tarmaq engizýdi tapsyrdy.

Osyǵan baılanysty Úkimet «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy saılaý týraly» Konstıtýtsııalyq zańǵa tıisti túzetýler ázirledi.

Saıası partııalardan ótý shegin 7-den 5%-ǵa deıin tómendetý saıası básekelestikti arttyryp, memleket saıasatyn júrgizý kezinde halyqtyń pikirin kóbirek eskerýge múmkindik beredi.

Azamattardy tańdaý erkindigin barynsha qamtamasyz etý úshin «Bárine qarsymyn» degen tarmaq barlyq deńgeıdegi saılaý bıýlletenderine engiziletin boldy.

Bul túzetý azamattarǵa birde-bir kandıdatqa daýys bermeı-aq, konstıtýtsııalyq quqyǵyn iske asyrýǵa múmkindik beredi. Álemdik tájirıbede adamnyń qandaı da bir saılaýǵa nemese kandıdattardyń bárine qarsylyǵyn zańdy túrde bildirý quqyǵy keń taralǵan.

Mysaly, Reseı Federatsııasynyń jergilikti ózin-ózi basqarý saılaýynda azamattar kandıdattardyń bárine qarsy ekenin bildire alady. Osyǵan uqsas zańnamalyq erejeler Úndistan, Aýstralııa sııaqty birqatar memlekette bar. Ispanııada kandıdatýralardy maquldamaý quqyǵy ýrnaǵa bos bıýlleten salý arqyly iske asyrylady.

Qazaqstanda 1998 jyldan 2004 jylǵa deıin saılaý bıýlleteninde «Bárine qarsy daýys beremin» degen baǵan bolǵan. Keıinnen Qazaqstan Respýblıkasynyń 2004 jylǵy 14 sáýirdegi № 545 Zańymen saılaý týraly Konstıtýtsııalyq zańǵa ózgerister engizilip, bárine qarsy daýys berý múmkindigi joıyldy.

El damýynyń sol kezeńinde mundaı sheshim halyqaralyq baqylaýshylar tarapynan oń reaktsııa týdyrǵan bolatyn. Azamattarǵa bıýlletende «Bárine qarsylyǵyn» bildirýge múmkindik berý arqyly ártúrli deńgeıdegi kandıdattarǵa qatysty saılaýshylardyń kózqarasyn naqty baǵalaýǵa bolady.

Qazirgi tańda atalǵan túzetýleri bar zań jobasy Parlament Májilisiniń qaraýynda jatyr. Bul tóńirektegi qyzý tylqylaýlarǵa depýtattar men memlekettik organdardyń ókilderimen birge sarapshylar, qoǵam ókilderi de qatysýda.

Zań jobasy aýyl, kent, aýyldyq okrýg ákimderin tikeleı saılaýǵa múmkindik ashady. Qujatpen Parlament Májilisiniń saıtynda tanysýǵa bolady.