Balasyn arqalaı júrip jaýǵa oq jaýdyrǵan partızan áıel
QYZYLORDA. KAZINFORM — Ekinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde jaý tylynda qalǵan óńirlerde partızandyq kúreske qatysqandardyń biri — syrboıylyq Turǵash (shyn esimi — Turǵanbıke) Jumabaeva.
Maıdangerdiń shyrǵalańǵa toly ómir joly týraly soǵys taqyrybynda birneshe kitap jazǵan Qazaqstan Jýrnalıster odaǵynyń múshesi Rysbaı Kárimov aıtyp berdi.
Bıografııasyna úńilsek, Turǵash Jumabaeva 1922 jyly Jalaǵash qystaǵynda týyp, osyndaǵy mektepte oqyǵan. Alaıda otbasylyq jaǵdaıǵa baılanysty joǵary bilim alý múmkin bolmady.
Esesine sol jyly Belorýssııadaǵy áskerı qyzmetinen demalysqa elge kelgen Batyrhan Qarajigitovpen tanysyp, tabysty.
Úılený toıyn ótkizgesin kúıeýi qyzmet atqaratyn Belorýssııanyń Batys áskerı okrýgine attanyp, sonda ornyǵyp, 1940 jyly uldy boldy. Tek bul qýanyshty soǵys bulty seıiltti.
— 1941 jylǵy 22 maýsym kúni tańǵy saǵat 4-te áskerı dabylmen jumysqa ketken Batyrhan kóp uzamaı Turǵashtyń tez arada elge qaıtýyn ótingen. Biraq sol kezdiń ózinde olar jaý qorshaýynda qalyp qoıǵan edi. Adam túsinip bolmaıtyn alasapyrannan áskerı qalashyqty tastaı qashqan turǵyndar Lýgaısk ormanyn panalaýǵa májbúr boldy. Olardyń arasynda áskerıler, shendi komandırler, serjanttar men qyzyl áskerler, óz bólimshelerinen qalyp qoıǵan nemese adasyp ketken saıası qyzmetkerler de az emes. Sol qatardaǵy № 2 atqyshtar dıvızııasynyń kóshpeli baspahana bastyǵy, aǵa saıası jetekshi Ýálı Orazbaev bosqyndardy jınap, jasyryn qarýly topqa qosady. Kúıeýinen habar ala almaı alańdaýly kúıge túsken Turǵash ulyn birese arqalap, birese qolyna ustap buıryq boıynsha qımyldaıdy. Turǵash Jumabaeva — Belorýssııadaǵy partızan qozǵalysyna qatysqan 1500 otandasymyzdyń biri. Ol azǵantaı ýaqytta radıotehnıka men nemis tilin jetik meńgerip alǵan. Komandırine qupııa málimetterdi shıfrlap, óte mańyzdy ári qajet aqparatty jetkizip otyrǵan, — deıdi Rysbaı Kárimov.
Ulyn arqasyna baılap alyp, jaýǵa oq jaýdyrǵan qazaq qyzynyń aýyldastaryna arnap jazǵan myna haty júrek tebirentpeı qoımady.
— Jan alyp, jan berisken shaıqas. Boraǵan oqtan tasalaı sheginip kelemiz. Bir kezde arqamdaǵy bala birden aýyrlap ketti. Ne bolǵanyn túsine almadym. Júregim bir jamandyqty sezgendeı týlaı jóneldi. Biraq oǵan qaraıtyn shama joq. Іzimizde óksheleı qýǵan ıt ertken nemis avtomatshylary, tek qutylýdy oılap kelemiz. Jantalasa soǵysyp júrip jaýdan qara úzdik. Otrıadqa kelgesin qarýlastaryma «arqamdaǵy bala qımyldamaıtyn sııaqty, sheship alyp, kórińizdershi» dedim. Sóıtsem, jaý oǵy tıip, o dúnıelik bolyp ketken eken, — delingen jazbada.
Rysbaı Kárimovtiń aıtýynsha, erli-zaıypty maıdanger 1945 jyly týǵan jerine oralǵan.
Alaıda Turǵash Jumabaevanyń densaýlyǵy syr berip, 1947 jyly nebári 25 jasqa qaraǵan shaǵynda dúnıeden ozdy.
Ol jeti márte iri shaıqasqa qatysyp, sonyń bárinde batyldyǵymen kózge túsip, «Erligi úshin», «І dárejeli partızan», «ІІ dárejeli Uly otan soǵysynyń partızany» medaldarymen marapattalǵan.
Aıta keteıik, Qyzylorda oblysynyń arhıvinde 1941-1945 jyldar aralyǵynda dala poshtasynan kelgen hattar saqtaýly.