«Balapan» arnasy besigimizdi túzeıtin berekeli istiń bastaýshysy bolǵaı!

ASTANA. Qyrkúıektiń 24-i. QazAqparat /Ernur Aqanbaı/ - Búgin kópten kútken aqjoltaı habardyń kýási boldyq. Astanadaǵy «Dýman» kóńil kóterý ortalyǵynda «Balapan» Qazaqstandaǵy tuńǵysh balalar telearnasynyń tusaýy kesildi. «Qazaqstan» respýblıkalyq teleradıo korporatsııasynyń bazasynda qurylǵan jańa arna kabeldik jelide memlekettik tilde habar taratatyn bolady.

Bul kóńil kóteretin-tanymdyq telearna tili jańadan byldyrlap shyǵyp kele jatqan búldirshinderden bastap, mektep qabyrǵasynda bilim alyp júrgen jasóspirimder aýdıtorııasyna arnalǵan. Arna qyrkúıektiń 27-sinen bastap kórsetile bastaıdy.

Televızııa óskeleń urpaqtyń boıyna ulttyq tálim-tárbıe men ǵıbrat- ónegeni, salt-dástúrdi, ádet-ǵurypty tereńinen sińirýde, memlekettik ıdeologııany nasıhattaýda áldeqashan qýatty kúshke aınaldy. Biraq elimizdiń kógildir ekrandarynda ba­lalarǵa arnalǵan mándi ári mazmundy baǵdarlamalardyń azdyǵy ultymyzdyń bolashaǵy - jas urpaqtyń oı-sanasyn ózge elderdiń, ásirese batystyń eldik bolmysymyzǵa da, tilimizge de, dilimizge de jat dúnıelerine eriksiz buryp otyr. Osylaısha, bizdiń qoǵamymyzda urpaq tárbıesine qatysty kózge kórinbeıtin «urys» júrýde. Ol urysta kimniń asyǵy alshysynan túsetinin árıne ýaqyt kórseter, biraq bul maıdanda dál qazirgi ýaqytta «biz myqtymyz» dep maqtana almaıtynymyz anyq. Buǵan basty sebep - orystanýdyń az-aq aldynda qalyp, endi-endi ońalyp kele jatqan ultymyzdyń urpaqtaryna, jalpy qazaq balasyna qazaq ekendigin sezindiretin «kók jáshiktegi» kórkem dúnıelerdiń neken-saıaqtyǵy. Al, telearnalarda shyǵyp júrgen saýsaqpen sanarlyq sapaly habarlar mıllıondaǵan jetkinshekterdiń suranysyn tolyq qanaǵattandyra almaı keledi. Sonyń saldarynan qazirgi tańda qazaq balasy úshin sheteldiń «Jetix», «Nickelodeon»nemese Reseıdiń «Telenıanıa» sııaqty arnalary damýdyń kózine aınaldy. Al, ol arnalardan qazaq balasynyń kóretin mýlt­fılm­deri men baǵdarlamalary Qazaqstannyń memlekettik ıdeologııasymen múldem qabyspaıtyny aıdan anyq. Osyndaı olqylyqtarymyzdyń saldarynan búginde kishkentaı búldirshinderimiz batystyń túr-álpeti túsiniksiz, oıdan shyǵarylǵan keıipkerlerin «ıdeal» etip júr. Dúkenderge, saýda ortalyqtaryna barsa sol keıipkerleri somdalǵan oıynshyqtarǵa jata kep jarmasyp júrgeni. Bul búgin qalypty bolǵanymen, erteń ult bolashaǵy úshin qaýipti qubylys. Buǵan jol bersek, keleshekte barmaq tistegennen keler paıda bolmas. Sondyqtan da Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń tapsyrmasy boıynsha quzyrly memlekettik organdar budan jyl buryn ýaqyt tolyq qazaq tilinde habar taratatyn telearnalar ashý jumysyn bastap ketken edi. Endi mine, sonyń alǵashqy nátıjesiniń kýási boldyq. Birinshi bolyp urpaǵymyzǵa sapaly, tárbıelik taǵylymy mol tele­ónim­der usynýdy basty maqsaty retinde belgilegen «Balapan» arnasynyń tusaýy kesildi. Bul sóz joq táýelsiz Qazaqstannyń tarıhyndaǵy asa mańyzdy oqıǵa. Mańyzdy deıtin sebebimiz, bundaı ıgi istiń bastalýyna el basqaryp otyrǵan azamattar da ún qatyp jatyr. «Balapan» telearnasynyń tusaýkeserine joldaǵan quttyqtaý hatynda Premer-Mınıstr Kárim Másimov: «Ulttyq televızııa tarıhynda tuńǵysh ret ashylǵan jańa joba eń aldymen árbir ata-ana úshin, balasy bar árbir otbasy úshin mańyzdy oqıǵa. Ejelgi shyǵystyń «eń uzaq jol alǵashqy qadamnan bastalady» degen qanatty sózi bar. «Balapan» telearnasynyń alǵashqy qadamy nurly bolsyn!», dep izgi lebizin bildiripti.

Іsti bastaý ońaı bolǵanymen, ony dóńgeletip áketý qashanda qıyn. «Balapan» arnasynyń ómirsheńdigi endigi kezekte onyń basy-qasynda júrgen azamattardyń biliktiligine, bilimine, qarym-qabiletine tikeleı baılanysty bolmaq. Al, endi arna kishkentaı búldirshinderge qandaı tárbıelik-tanymdyq dúnıelerdi usynady degenge kelsek, bul suraqtyń jaýabyn «Qazaqstan» RTRK» AQ basqarma tóraǵasy Janaı Omarovtyń «Egemen Qazaqstan» gazetine bergen suhbatynan tabamyz. Suhbatynda J. Omarov bylaı deıdi: «Balapan» ar­nasynyń kórsetilimderi de negi­zi­nen tanymdyq, oqý-tanymdyq, oıyn-saýyq shoý baǵdarlamalarǵa negizdelgen. Alǵashqy maýsymǵa alty baǵdarlama, bir mýlttoptama usynyp otyrmyz. Olar, sanap bersek, mynalar: «Alaqaı, balaqaı!» - sport­tyq oıyn-saýyq shoý baǵdarlama; «Aıjuldyz» - keshkilik ta­nym­dyq baǵdarlama; «Kel, oınaıyq!» - tanymdyq oıyn-saýyq shoý baǵdarlama; «Sheberhana» - oqý-ta­nym­dyq baǵdarlama; «Álippe» - oqý-tanymdyq baǵ­darlama; «Án salaıyq!» - otbasylyq mý­zykalyq oıyn-saýyq shoý baǵdarlama; «Ǵajaıypstanǵa saıahat» - oqý-tanymdyq mýltserıal. Sonymen birge "Qazaqstan" ult­tyq telear­na­synan shyǵatyn "Aı­gólek", "To­la­ǵaı", "Erketaı" baǵ­darlamalary endi "Balapan" tele­ar­na­synan da kórsetile­tin bolady. Sondaı-aq ulttyq bolmysy­myz­ǵa saı, tárbıe­lik-tanymdyq maz­mun­daǵy balalarǵa arnalǵan sheteldik kı­nolar men mýlt­fılmder jiti su­ryp­talyp, qazaq ti­li­ne aýdarylyp be­ri­ledi. Baǵdarlamalar óte qyzyqty. Bala­lar­dyń uǵymyna tú­sinikti. Qazirgi zaman talabyna saı jasa­lý­da. Oǵan balalary­myz 27 qyrkúıekten bastap ózderi kýá bolady».

Qalaı desek te, «Balapan» telearnasynyń ómirge kelýin táýelsiz Qazaqstannyń tarıhyndaǵy, rýhanı dúnıemizdegi asa mańyzdy oqıǵa dep baǵalaǵan abzal. Telearna kishkentaı búldirshinderimizdiń jastaıynan elin-jerin súıetin, ultynyń bolmysyn, salt-dástúrin, ádet-ǵurpyn qurmetteıtin kórkem minezdi ári tárbıeli bolyp qalyptasýyna, ósýine teńizge túsken tamshydaı bolsa da úles qossa, onda eńbektiń aqtalǵany. Sóz sońynda mynaǵan nazar aýdartqymyz keledi: bul arnanyń tek kabeldi jeli arqyly ǵana shyǵatyny. Qazaqstandyqtardyń teń jarymyna jýyǵy aýyldyq jerlerde turady, onyń ishinde basym bóligi qarakóz qandastarymyz. Osyny eskersek, «Balapan» arnasynyń shalǵaıdaǵy eldi mekenderge jol tartýyna, árbir qazaqtyń, árbir qazaqstandyqtyń balasynyń kórýine jaǵdaı jasaý qajet. Bul máseleni búgingi quttyqtaý hatynda Úkimet basshysy da eskeripti. «Biz memlekettik tilimizdi qoldaımyz. «Balapan» tek qazaq tilinde efırge shyǵady. Endi bizdiń aldymyzda «Balapandy» ǵaryshtyq baılanys arqyly ár eldi mekenge, ár aýylǵa taratý maqsaty tur. Buǵan tez arada qol jetkizýimiz kerek. Aýyldaǵy ár otbasy «Balapandy» kórip, qaladaǵydaı aýyldaǵy árbir bala bilim, tárbıe alýy tıis. Memleket buǵan árdaıym qamqor bolyp otyrady», deıdi Premer-Mınıstr.

Budan «baıaǵy jartas sol jartas» emestigin, «seń ornynan qozǵalǵanyn» baıqaımyz. Olaı bolsa, bul mindetke de taıaý ýaqytta qol jetkizemiz degen úmit mol. Bul úshin Qazaqstannyń tehnologııalyq ta, tehnıkalyq ta múmkindigi jetedi. Al «Balapan» telearnasyna, onyń ujymyna shyǵarmashylyq tabystar tileımiz! Eldiń besigin túzeý, urpaq tárbıesi, ult bolashaǵy úshin istep jatqan isteri jemisti bolsyn!