«Balaly bolǵan...balalar» - Baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, jyl saıyn Qazaqstanda 3 myń ul men qyz nekege turady eken. «Onyń ózi áli bala. Boıjetip te úlgermegen. Áli jasóspirim. Biraq, soǵan qaramastan, bul «balanyń» balasy bar.Osy jerde máseleniń basyn birden ashyp alaıyqshy. Jas degen uǵymǵa ózin jas sezinetinderdiń barlyǵyn jatqyza berýge bolmaıdy. Jasóspirim dep neshe jastaǵylardy aıtamyz?» deı kele 12-19 aralyǵyndaǵy qyz bala bolsyn, er bala bolsyn jetkinshek ekenin jazady «Balaly bolǵan...balalar» atty maqalada. Osyǵan oraı, jylyna 3 myńǵa jýyq jetkinshek nekege turady degen málimetti taldaǵan avtor osy erte nekege turý nemese erte júktilik saldaryna keńinen toqtalady. Maqalada dál osy balaly bolǵan jasóspirimniń basyndaǵy oqıǵa baıandalyp, oqyrmanǵa oı salar máselege qozǵaý beredi. «Qarap otyrsaq, kámeletke jetpeı júkti bolyp qalǵan, boıjetpeı jatyp túsik jasatqan oqıǵalarǵa qatysty túrli statıstıka jarııalanyp jatady. Alaıda, onyń dáldigine eshkim kepildik bere almaıdy. Onyń ishinde jabýly qazan jabýly kúıinde qalyp jatqan jaǵdaıattardyń bar ekendigin eskersek, bul kórsetkishterdiń eshqaısysy da mańyzdy emes. Eń bastysy biz balalarymyzdy, urpaǵymyzdy osyndaı qasiretterden qorǵap, álimjettik pen zorlyqqa qarsy turý uıat emes, óz quqyǵyn bilmeý qorlyq ekendigine úıretý. Bul jalǵyz bizdi alańdatatyn jaǵdaı emes. Máselen, jyl saıyn 11 shilde kúni búkil álem Dúnıejúzilik halyq sany kúnin atap ótedi. Bıyl bul kún «Jasóspirim qyzdardyń damýyna úles qosý» taqyrybyna arnalǵany da beker emes» dep jazady avtor.
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń beısenbilik sanynda «Buqtyrma kópiri qashan salynady» atty maqala jaryq kórdi. «Buqtyrma elimizdegi eń iri sý qoımalarynyń biri. Kúrshim aýdanynyń oblys ortalyǵy jáne basqa aýdandarmen bólip turǵandyqtan, jergilikti jurtshylyq jazda parommen, qysta muz ústimen qatynaýǵa májbúr. Qazir munda kúndelikti eki parom qyzmet kórsetedi» deı kele avtor buǵan deıik kópir týraly áńgime bolǵanyn, alaıda onyń sońy sıyrquıymshaqtalyp ketkenin alǵa tartady. Jazýynsha, Buqtyrmada kópir salý kúrshimdikter úshin nómiri birinshi másele. Problemany oblys ákiminiń ózi biletinine qaramastan, kópir týraly áńgimeniń aýyly áli de alysta sekildi.
* * *
«Aıqyn» gazetiniń beısenbi kúngi sanynda «Toraıǵyrdyń etegi» atty maqala jarııalandy. Maqala avtory onda Kólsaı kóline barar joldaǵy tabıǵattyń tamashasyn tamsana sýretteıdi. Ondaǵy kórkem peızajdardy birinen soń birin ala jaza kele, aqyry Toraıǵyrdyń etegindegi «jyndy jel» áńgimesine toqtalady. «Joq, jyndy jel emes, daýyl! Kók pen jerdiń arasyn tutastyryp, aınalany sap-sary shańǵa tunshyqtyryp, osy daýyl 40-45 mınýt, álde 1 saǵat soǵady da, joq bolady. Qudaı saqtasyn, jolyna tura kórmeńiz! Terezesi shaǵylyp, syrtyndaǵy boıaýy túgeldeı sypyrylyp túsken kólikter kóp. Tipti ıýtýbta sol daýyldyń dál ortasynda kele jatyp, Jaratýshyǵa jalbarynǵan tizginshiniń vıdeosy da bar» dep jazady avtor. Sondaı-aq osy basylymnyń búgingi nómirinde jaryq kórgen maqalanyń biri «Memlekettik shekara táýelsizdigimizdiń negizi» dep atalady. Avtor TMD keńistiginde halyqaralyq quqyq normalarymen zańdy túrde bekitilgen memlekettik shekaraǵa Qazaqstan ǵana ıe ekenin jaza kele, Táýelsizdik alǵanǵa deıingi, ásirese Keńes Odaǵy ornaǵan, Alash qaıratkerleri tusyndaǵy shekara taǵdyryna úńiledi. «Eń bastysy, alash arystary ıisi qazaq jeriniń tutastyǵyn saqtap qalý úshin jan berip, jan alysty. 1920 jyldyń 26 tamyzy kúni Qazaq avtonomııasyn qurý jáne onyń jer kólemin belgileý jóninde dekret dúnıege keldi. Bul aıtýǵa jeńil bolǵanymen, qazaq jurtynyń qylyshynan qan tamǵan qyzyl ımperııany moıyndatyp, óz aldyna irge kóterýi ońaı bolǵan joq. Kremlde ótken uzaq tartystan soń, qyzyl proletarıattyń kósemi Lenın arnaıy qaýlyǵa qol qoıdy. Bul jeke azat el bolýdy ańsaǵan Alash arystarynyń janqııarlyq eńbeginiń arqasy edi» dep jazady avtor.
***
«Ekspress K» gazetindegi «Ýı vmesto alımentov» atty maqalada ońtústikoraldyq azamattyń Qazaqstan-Reseı shekarasyn Úı ózeni arqyly kesip ótpek bolǵany aıtylady. Álgi reseılikti qyraǵy shekarashylar baıqap qalyp, sýdan súırep alyp shyǵypty. «Er azamattyń kórshi memleketke qashýyna basty sebep alımentten jaltarý eken. RF sot prıstavtary federaldyq qyzmeti basqarmasynyń habarlaýynsha, onyń alıment boıynsha qaryzy 92 myń rýbl quraǵan. Chelıabi oblysy Oktıabr aýdany Qaraqul aýylynyń 35 jastaǵy turǵynyna shetelge shyǵýǵa tyıym salynǵan. Sondyqtan da, resmı jolmen shetelge óte almaıtynyn bilgen bezbúırek áke memlekettik shekarany ózen arqyly zańsyz kesip ótpek bolǵan», dep jazady «Ekspress K» .
