Balalar jyly: ShQO-da kitap oqýǵa baýlý úshin qandaı sharalar atqarylýda
- Kitaphanadaǵy kitap qory qansha? Kitaptar qanshalyqty jıi jańartylyp turady?
- Búgingi tańda kitaphana qory 376 405 dana ártúrli baspa jáne elektrondy nusqadaǵy kitaptardan turady. Naqty aıtsaq, onyń ishindegi 239 814-i – kitap, 7 609-y – elektrondy basylym, 3 220-y – kıno-fotoqujat, 3 677-i – gazet jáne 122 028-i – jýrnal. Memlekettik tildegisi 96 245 danany nemese kitaphananyń jalpy qorynyń 25,6%-yn quraıdy. 2021 jyly qorymyz 8 782 dana jańa kitappen jáne merzimdi basylymdarmen tolyqty.
- Balalar men jasóspirimderdi kitap oqýǵa baýlý úshin qandaı sharalar atqarylýda?
- Kitap oqıtyndardyń sanyn arttyrý maqsatynda únemi jańa ıdeıalar men kreatıvti sheshimderdi izdep kelemiz. Bul turǵyda ásirese balalar men jastarǵa kóp kóńil bólingen. Sebebi el bolashaǵyn tý etken óskeleń urpaq bilimdi ári bilikti bolýy tıis. Al kitaphana – balany rýhanı turǵyda damytatyn jer.
Balalardy erte kúnnen kitap oqýǵa baýlýdyń mazyńy zor. Ol úshin bizdiń kitaphanada barlyq jaǵdaılar jasalǵan. Kitaphanaǵa jaqyn ornalasqan birneshe mekteptiń bolýyna oraı, ıaǵnı mektep jasyndaǵy oqyrmandarymyzdyń sany men suranystarynyń artýyna baılanysty bizde 2005 jyldan beri balalar bólimi jumys isteıdi. Onda jyldan-jylǵa balalar men jasóspirimderge arnalǵan kitap qory ósip keledi.
Qazirgi tańda kitaphanadaǵy balalar ádebıetiniń qory – 10 968 kitap. Sońǵy jyldary bul qor jaqsy qarqynmen tolyqtyrylýda. Ásiresi 2021 jyldyń Balalar ádebıeti jyly dep jarııalanýyna baılanysty kitap naryǵynda balaqaılarǵa arnalǵan basylymdar jıi jaryq kórdi. 2020 jylmen salystyrǵanda byltyr balalar kitaptary eki ese kóp satyp alynǵan.
Sonymen qatar óskeleń urpaqty kitap oqýǵa baýlý maqsatynda ártúrli jobalar men baǵdarlamalar uıymdastyrýdamyz. Atap aıtqanda, daýystap oqý, sham astyndaǵy ertegiler, jyl saıynǵy «Oqý kóshbasshysy» baıqaýlary, jazýshylardyń shyǵarmalary boıynsha sózjumbaqtar men kvestterdi sheshý, qalamgerlerdiń mereıtoılaryna arnalǵan jas sýyryp salma aqyndardyń saıystary, avtorlarmen jáne aýdarmashylarmen kezdesýler ótkizý.
- Jobalar jaıly tereńirek aıtyp ketseńiz?
- Máselen, «Ádebı HUB» jobasy ádebı ortadaǵy daryndy jastardy qoldaýǵa baǵyttalǵan. Joba aıasynda talantty avtorlarmen kezdesýler bolyp, onda olar ózderiniń jazýshylyq tájirıbesimen bólisedi. Shyǵarmashylyǵyn jańa bastap júrgen avtorlar óz týyndylaryn oqyp, taldaıdy.
«Sham túbindegi ertegi» beınejobasy balalardyń shyǵarmashylyqpen baıandaý, beıneli sóıleý daǵdysyn qalyptastyryp, tildi, este saqtaý qabileti men qııaldy damytady. Munda balalardy qııal-ǵajaıyp álemge jeteleý úshin túrli túske bólengen, sál kómemeskilengen bólmede shamnyń aınalasynda ertegi oqylady.
«Great Books» beınejobasy balalar men jasóspirimderge arnalǵan qyzyqty kitaptar men avtorlar týraly maǵlumat beredi. Aqparat beınerolıkter, oqyrmandar jáne avtorlarmen suhbat túrinde usynylady. Memlekettik tilde YouTube-kanal da júrgiziledi.
Urpaqtan-urpaqqa berilip kele jatqan ólkemizdiń halyqtyq dástúrinde saqtalǵan aýyz ádebıeti jaýharlarymen tanystyratyn «Shyǵys Qazaqstan halqynyń ańyz, ertegileri» jobasy bar. Ol ertegiler jelisi boıynsha beınerolıkter jasaý túrinde júzege asyrylady.
«Oqý kóshbasshysy», «Oqy jáne jeńiske jet!», «Ádebı shyǵarma jelisimen salynǵan eń úzdik sýret» syndy oqyrmandar saıystary balalar men jasóspirimderdi oqýǵa yntalandyrady, olardyń ádebı-shyǵarmashylyq qabiletterin damytady jáne klassıkalyq, zamanaýı kórkem ádebıetterdi nasıhattaıdy.
Bir baıqaǵanymyz, qazirgi balalar men jastar óz oılaryn ashyp aıta almaıdy. Bul olardyń sóıleý qabiletteriniń tómendeýinen. Osyny eskerip kitaphanada psıholog keńesin, Orator klýbyn, Kitap oqý jáne Mektepke daıyndyq klýbtarynyń jumysyn uıymdastyrdyq.
- Kitaphanada balalarǵa arnalǵan qandaı úıirmeler men klýbtar bar?
- Zamanaýı kitaphanalarda tek kitap oqytyp qana qoımaı, balanyń qabileti men ereksheligine saı ár túrli úıirmeler de jumys isteıdi. Kez-kelgen kitaphanada ashylǵan úıirmelerdiń alýan túrliligine qaramastan olardyń barlyǵynyń túpki maqsaty – balalardyń kitapqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Bizde 5-6 jasar balany oqýǵa yntalandyryp, oı-órisin, sóıleýin, oqý men jazýdyń bastapqy daǵdylaryn úıretip, matematıka, logıka men qol motorıkasyn damytatyn «Men mektepke daıynmyn» úıirmesi bar. 8-12 jastaǵy balalarǵa arnalǵan - «Biz qazaqsha sóıleımiz» úıirmesi, «Kel, balalar, oqylyq» atty daýystap oqý úıirmesi, «Vallı» robototehnıka úıirmesi, baǵdarlamalaý, anımatsııalyq áńgimeler men oıyndar qurastyrýdy úıretetin «Scratch» jáne aǵylshyn tilin oqytatyn «English for kids» úıirmesi jumys istep tur.
Ata-analarǵa balalarmen qalaı jumys isteý kerektigi, osy jastaǵy balalarǵa qalaı jáne qandaı ádebıetterdi oqýǵa bolatyny jaıly únemi usynystar men aqyl-keńester berilip otyrady. Osy rette kitaphanamyzdyń volonterlary Marına Ismaıylova men Aıgúl Djanııarova úlken qolǵabys tıgizýde. Olar kishkentaı oqyrmandarǵa «Tyńda balam, ertegi» atty oqý seanstaryn ótkizip keledi.
Zaman aǵymyna saı balalardy tehnologııamen baılanysty jańashyldyqtar erekshe qyzyqtyrady. Osyny eskerip, kitaphanada Kompıýterlik grafıka, CorelDraw, Paint, Adobe, 3D modeldeý, Comic Making grafıkalyq planshetinde komıkster jasaý, Beınemontaj jasaý jáne LEGO qurastyrý úıirmeleri uıymdastyrylǵan.
- Áńgimeńizge kóp rahmet!
