«Balabek» jýrnalynyń balǵyn oqyrmany kóbeıse degen armanymyz bar - B.Batyquly (FOTO)
- Jańa balalar jýrnaly shyǵa bastady degenge eleń ete qalǵanymyz ras. «Balabektiń» táı-táı basqan alǵashqy qadamdary qutty bolsyn! Basylymnyń balalarǵa bazarlyǵy qandaı? Taralymy qansha?
- Qazir «Balabek» jańa týǵan sábıdeı. Alǵashqy sany 1000 danamen jaryq kórdi. Qudaıǵa shúkir deımiz, jurtshylyq jýrnaldy jyly qabyldady. Áriptester oń baǵasyn berýde. Osynyń ózi kóńilge medet. «Sábıimiz» aýnap-qýnap, eńbekteýge jarady degen sóz. Endigisi ýaqyt tóreshiniń enshisinde. Eger kúni erteń myń san ata-ana: «Myna jýrnal qazaq balasyna kerek eken!» dep jatsa, myń san balǵyn oqyrman: «Balabektiń» keler sany úıimizge qashan keler eken» dep eleńdep otyrsa, maqsat-muratymyzǵa jetkenimiz. Sonda ǵana «Balabekti aıaǵynan tik turǵyzdyq» dep nyq senimmen aıtatyn bolamyz.
Bazarlyǵyna kelsek, jýrnalda balalardyń bilimine bilim qosatyn, tanym kókjıegin keńeıtetin, olardyń otanshyl, rýhty, zııatker bolyp ósýine yqpal etetin taǵylymdy aıdarlar az emes.
- Balalar ádebıeti búgingi tańda kenjelep jatqany ras. «Balabektiń» jaryq kórýin osy saladaǵy olqylyqtardyń ornyn toltyrýǵa baǵyttalǵan keleli istiń biri degen pikirdemiz. Basylymnyń avtorlary jaıly aıta ketseńiz?
- «Ádebıet ólse de, balalar ádebıeti ólmeıdi» degen qanatty sóz bar emes pe? Osyǵan kámil senemin. Esimderi elge máshhúr aǵa býyn ókilderin aıtpaǵannyń ózinde, keıingi tolqynnan Eseı Jeńisuly, Beıbit Sarybaı, Ádına Júsip, Nurlan Qumar, Qanat Ábilqaıyr, Serikbol Hasan syndy qalamgerler balalarǵa arnap jap-jaqsy shyǵarmalar jazyp júr. Bir sózben aıtqanda, bizde balalar ádebıeti bar. Biraq onyń baǵyn jandyratyn baspager tabylmaı otyr. Qazir ózi qyzyq. Kóshede júrgen paqyrdy «juldyz» bol dep shaqyratyn prodıýser bar da, talantty jazýshyny izdep taýyp, elge tanytatyn baspager nemese agent joq. Balalar ádebıetiniń «bir kem dúnıesi» osy.
«Balabekke» kim avtor bola alady degenge kelsek, kim jaqsy týyndy usyna alsa, sonymen jumys isteýge ázirmiz. Bul oraıda bizge de zor jaýapkershilik júkteledi. Jýrnaldy barynsha jaqsy shyǵarýymyz kerek. Óıtkeni, naǵyz talant ıesi - talǵampaz. «Ádebıet - ardyń isi» degen qaǵıdany berik ustanady. Qalamaqysyn qansha jaqsy tólegenińmen, jaman jýrnalǵa shyǵarmasyn usyna qoımaıdy.
- Osyǵan deıin jaryq kórgen, shyǵyp jatqan balalarǵa arnalǵan basylymdardan «Balabektiń» nendeı jańashyldyqtary, ózindik erekshelikteri bar? «Myna baǵytta biz tyńnan túren saldyq nemese salmaq oıymyz bar» dep aıta alasyz ba?
- Mynadaı ózgesheligi, mynadaı artyqshylyǵy bar dep maqtanǵym kelmeıdi. Elimizde «Baldyrǵannan» bastap, oqyrmany qalyptasqan, baǵyt-baǵdary aıqyndalǵan birqatar tanymal balalar basylymdary bar. Bizdiń maqsat - solardyń qatarynan oryn alý. «Balalar basylymdary» degen baqshaǵa talshybyq qadaldy. Oqyrmanymyz kóbeıip, jaıqalyp ósken máýeli aǵashqa aınalsaq degen armanymyz bar.
- Jýrnaldyń balabaqshada, mektepke deıingi tárbıede berer kómegi qanshalyqty? Asqan baıyptylyq pen baıqampazdyqty talap etetin balalar psıhologııasyn zerttep-zerdeleýge onyń qosar úlesi qandaı bolmaq?
- «Balabek» - 6-11 jastaǵy balǵyndarǵa arnalǵan basylym. Sondyqtan munda oınaı júrip oılandyratyn materıaldarǵa basymdyq beriledi. Oıyn-taqpaq, jumbaqtar, shaǵyn áńimeler, qyzyqty esepter kóptep jarııalanady. Osynyń bári, túptep kelgende, muǵalimge de kómekshi qural bolady degen oıdamyz.
- Múmkin, balalar basylymdarynyń taralýyna ustazdar tarapynan qamqorlyq ta qajet shyǵar?
- Kerek dep oılamyn. Balalar basylymynyń basshysy retinde ǵana emes, bala ósirip otyrǵan adam retinde osy pikirdemin. Bala kezimizde «Ulandy», «Baldyrǵandy» oqymaıtyn bala joqtyń qasy edi. Ustazdarymyz «mynaǵan jazyl, mynany oqy» dep keńes beretin. Qazir jaǵdaı múldem basqasha. Balalar basylymdarynyń bar-joǵynan beıhabar, bilse de olar jaıly shákirtterine, ata-analarǵa aıtýdy qajet sanamaıtyn muǵalimder barshylyq. «Balalar basylymyna jazdyrý aqsha jınaýdyń bir túri» degen túsinik qalyptasty. Menińshe, bul durys emes. Muǵalim balaǵa tárbıeshi de, tálimger de bolýy kerek. Eger «mektepte sabaǵyńdy oqy, al úıińe barǵan soń kitap oqısyń ba, gazet-jýrnal oqısyń ba, rok tyńdaısyń ba, óziń bil» dep qarap otyrsa, onyń nesi tálimger bolmaq?!
- Básekelestik joq jerde ilgerileý de bolmaıtyny belgili. Qazirgi tańda ázirge saýsaqpen sanarlyq bolsa da, balalarǵa arnalǵan saıttar bar. Ras, olardyń ishinde «Balapan» telearnasynyń saıtynan basqasynyń turaqty jumys istep turǵany shamaly. Desek te, «Balabektiń» elektrondy nusqasy shyǵa ma jáne ol basqa balalar basylymdarymen (elektrondy da, baspa basylym túrindegi de) qanshalyqty básekeles bola alady?
- Taıaýda «Balabektiń» óz saıty ashylady. Biz ony reseılik, sheteldik balalar saıttarynyń úlgisimen zamanaýı etip jasasaq dep josparlap otyrmyz. Biraq shynymdy aıtaıyn, óz basym bastaýysh synypta oqıtyn balanyń ǵalamtorǵa úńilgenin qalamaımyn. Sebebi, monıtordyń balanyń kóz janaryna zııany tıetinin jaqsy bilemin.
- Aldaǵy ýaqytta jýrnal balbóbekterdi qandaı shyǵarmalarmen baýrap alýdy kózdep otyr?
- Jýrnalda qyzyqty aıdarlar barshylyq. Mysaly, «Astana - Otanymyzdyń júregi» - patrıottyq taqyryp. «Meniń elim» - aımaqtar shejiresi. «Qoryqshy ataıdyń áńgimesi» - týǵan jerdiń tabıǵaty jaıly. «Balabektiń» saıahaty» - jer-jahandy aralatady. «Osy ras pa?», «Tórt túlik», «Sen bilesiń be?», «Jerimizdegi jeti keremet» sekildi toptamalar balanyń qııalyn shalqytady, oı-órisin damytady. Jýrnalymyzdy aı sanap, jańartyp, túrlendirip, bala talǵamyna saı dúnıelermen tolyqtyryp otyratyn bolamyz.
- Áńgimeńizge rahmet.
Suhbattasqan: Gúlnar Jomartova
