Bala kútiminde otyrǵan jumyssyz ákelerge eńbek ótili esepteledi
ASTANA. KAZINFORM — Búgin Májilistiń jalpy otyrysynda «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn jetildirý jáne jumyskerlerdiń eńbek quqyqtaryn qorǵaý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy birinshi oqylymda maquldandy.
- Atap aıtqanda, biz bul zań arqyly ákelerdiń de quqyǵyn qorǵap otyrmyz. Qazirgi qoldanystaǵy júıege toqtalsaq, eger jumyssyz ana úsh jasqa deıingi bala kútimimen úıde otyrsa, bul kezeń onyń eńbek ótiline esepteledi. Alaıda, dál osy quqyq ákelerge berilmegen. Biz bul teńsizdikti joıýdy usyndyq. Endi zań qabyldansa, eger bala kútimine áke shyqsa, bul kezeń onyń da eńbek ótiline qosylady. Bul – tek áleýmettik ádilettilik emes, sonymen qatar qoǵamdaǵy otbasylyq rólder men ata-analyq jaýapkershiliktiń teńdigin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan qadam, - dedi Májilis depýtaty Ashat Aımaǵambetov.
Sonymen qatar bul zań jobasynda áleýmettik kepildikterdi qorǵaý maqsatynda azamattyq-quqyqtyq shart jasaýǵa tyıym salatyn norma engizildi.
- Birinshiden, azamattyq-quqyqtyq sharttar problemasy bar. Másele nede? Elimizde kóptegen jumys berýshiler qarjysyn únemdeý jáne áleýmettik kepildikterden jaltarý úshin, eńbek shartynyń ornyna azamattyq-quqyqtyq shart jasasýdy ábden ádetke aınaldyrdy. Jumysker jumys tártibine baǵynady, jumys kestesine sáıkes jumys isteıdi, bastyǵy bar, biraq qaǵaz júzinde ol – «qyzmetker» emes, «merdiger» sanalady. Bul nege qaýipti? Óıtkeni bul azamattyq-quqyqtyq shartta otyrǵan jumysker áleýmettik kepildikterden aıyrylady. Ol eńbek demalysyna shyǵa almaıdy. Áıelder de júktilikke baılanysty demalysqa shyǵa almaıdy. Zeınetaqy jarnasy aýdarylmaıdy, medıtsınalyq saqtandyrýy bolmaıdy. Endi biz buǵan naqty tosqaýyl qoıamyz. Eger qarym-qatynasta eńbek shartynyń kem degende bir belgisi bolsa, onda azamattyq-quqyqtyq shart jasasýǵa tyıym salynady, - dedi depýtat.
Sonymen qatar, shetel jáne jergilikti mamandardyń jalaqy boıynsha aıyrmashylyq joıylady.
- Bir laýazym men bir mamandyq boıynsha jumys isteıtinderdiń jalaqysyndaǵy alshaqtyq máselesi bar. Bir kásiporynda, birdeı laýazymda, birdeı fýnktsııany atqaratyn qyzmetkerlerdiń jalaqysynda birneshe ese aıyrmashylyq bolmaýy tıis. Alaıda, qazirgi zańnamada bul másele rettemegen. Sondyqtan osyndaı ádiletsizdik jıi kezdesedi. Mysaly, birdeı jumysty atqaryp, birdeı talaptarǵa saı keletin shetel mamandary men jergilikti mamandar arasyndaǵy jalaqylary boıynsha alshaqtyq problemasy bar. Sondyqtan da, biz Ujymdyq shartqa bir laýazym ishindegi eń joǵary jáne eń tómengi jalaqynyń ara qatynasyn mindetti túrde belgileý týraly normany usyndyq, - dedi A. Aımaǵambetov.
Munymen qosa, óndiristegi jazataıym oqıǵany tergeıtin komıssııanyń quramyna táýelsiz taraptar tartylady.
- Eńbek daýlary kezindegi jumyskerdiń múddesin qorǵaý taqyrybyna toqtalsaq, qazir óndiriste jazataıym oqıǵa bolsa, ony tergeıtin komıssııany jumys berýshiniń ózi qurady, basqarady. Sondyqtan kóp jaǵdaıda tergeý sýbektıvti ótip, jumysshy nemese onyń otbasy ádildik tappaı, senimsizdik paıda bolady. Sondyqtan biz tergeý protsesin obektıvti etý maqsatynda komıssııanyń quramyna táýelsiz taraptardy – medıatorlardy jáne onyń týystaryn nemese advokatyn qosýǵa múmkindik beremiz, - dedi depýtat.