Bala qaýipsizdigi: Taraz mektepterine «aqyldy» júıeler ornatylýda
Oblys ákimi Berdibek Saparbaev atalǵan mektepke arnaıy baryp, jańa joba aıasynda ornatylǵan qondyrǵynyń jumys isteý protsesimen tanysty.
Damyǵan memleketterde iske qosylǵan qaýipsizdik júıesi óńirler arasynda alǵashqylardyń biri bolyp Tarazda iske qosylyp otyr.
Tsıfrlyq tehnologııalar basqarmasynyń basshysy Arhat Baıqazaqovtyń aıtýynsha, balanyń mektepke baryp-qaıtýyn qadaǵalaıtyn bul jańa joba ata-ana men oqýshy úshin óte tıimdi bolmaq. Oqýshynyń qoǵamdyq kólikpen júrýge arnalǵan arnaıy «Tulpar sard» kartasyna birneshe júıe biriktirilgen. Máselen bala úıden shyǵyp, avtobýsqa minip, kartasyn valıdatorǵa basqannan keıin birden anasyna nemese ákesine avtobýsqa mingendigi týraly habarlama kelip túsedi. Onda bala qaı avtobýsqa mingendigi, ol kóliktiń nómiri kórsetiledi. Budan bólek, mektep týrnıketteriniń derekter bazasy «Tulpar sard» kompanııasymen ıntegratsııalanǵan. Oqýshy týrnıket arqyly bet-álpetiniń bıometrııalyq parametri nemese kartamen kire alady.
«Tulpar» men «Balapey» kompanııalary biriktirilip, mektep ashanasyna arnaıy júıemen jabdyqtalǵan. Bul júıe arqyly bala ózine kerekti tamaq mázirin tańdap, «Tulpar» kartasy arqyly tóleıdi. Bala neni tańdaı alatynyn, qansha aqsha jumsaýǵa bolatynyn ata-ana qadaǵalap otyrady. Eń bastysy, balanyń qaltasyna aqsha salyp júrmeýiniń ózi qaýipsizdikti barynsha arttyratyny sózsiz.
Júıe qalaı jumys isteıdi? Qansha mınýtta ata-anaǵa habarlama kelip túsedi? Qysqasy, tsıfrlyq basqarýmen balanyń is-áreketin baqylaýǵa bolatynyn Dılnaz esimdi 9-synyp oqýshysy oblys ákimine anasymen birge júrip, is-júzinde kórsetti.
Joǵarydaǵy atalǵan protsesterdiń barlyǵyn bala qalaı jasaǵanyn – ata-anasy smartfonyna kelgen SMS habarlamalar arqyly kórip, baqylap otyrady. Munyń bári ázirshe Telegram-bot arqyly júzege asyrylýda. Aldaǵy ýaqytta arnaıy qosymsha iske qosylyp, mektepterdegi kameralar tsıfrlyq júıege aýysady. Oblystyq polıtsııa departamentiniń aqparattandyrý jáne baılanys basqarmasy tikeleı baqylaı alady. Eger mektepte tótenshe jaǵdaı oryn ala qalsa, birden elektrondyq dabyl iske qosylyp, jedel jasaq jiberiledi.
«Ornatylǵan júıelerde barlyq sıstemamen, ıaǵnı polıtsııa, tótenshe jaǵdaı, bilim basqarmalary jáne taǵy da basqa múddeli organdarmen ıntegratsııa bolýy kerek. Eń aldymen bul júıe Taraz qalasyndaǵy mektepterde iske qosylady. Sodan keıin aýdan ortalyǵyndaǵy bilim oshaqtary da qamtylady. Árbir mektepte elektrondy dabyl qońyraýyn qoıýdy oılastyryńdar. Oqýshylardy, muǵalimderdi, qyzmetkerlerdi jazǵy demalys kezinde osy júıege oqytý qajet. Jańa oqý jylyna deıin muny tolyǵymen júzege asyrýǵa tıispiz», - degen oblys ákimi tıisti basqarma basshylaryna júıeniń tıimdiligi men jumsalatyn qarjy kólemin naqty eseptep, jumysty keshendi túrde oılastyrýdy tapsyrdy.
Alǵashqy pılottyq joba retinde Taraz qalasyndaǵy 10 mektepke osy júıe ornatylatyn bolady. Óńir basshysy Berdibek Saparbaev ózine mindetteme alǵan kompanııa ókilderine atqaratyn jumystaryna jaýapkershilikpen qaraýdy qatań eskertti.
«Mekteptiń kireberisine ornatylǵan metalizdegishten jáne týrnıketten bir ýaqytta qansha bala kirip úlgeredi? Kezek kútip turyp qalmaı ma? Osy jaǵyn da oılastyryp, balalardyń barlyǵy birdeı kelgende eshqandaı kedergi týyndamaıtyn joldy qarastyrý qajet. Bizge keregi – áke-sheshesi balasynyń mektepke kelip-ketkenin habardar bolyp, alańsyz otyrýy. ID karta tek qana mektep ashanasynyń júıesine ǵana qosylǵan bolýy kerek, syrttan eshteńe almaǵany durys», - dedi Berdibek Saparbaev.
Aıta keteıik, mekteptegi barlyq kameralar oblystyq polıtsııa departamentinde ornatylǵan arnaıy «Mergen» ıntelektýaldy avtomattandyrylǵan júıesine qosylǵan. Barlyǵy onlaıyn júıede baqylaýda bolady. Oblys ákimi jaýapty mamandarǵa barlyq mektepterdegi kameralardy jáne elektrondy dabyl tetiktirin de osy júıege qosýdyń jolyn qarastyrýdy júktedi.
