Baqsha ónimderin qalaı tańdaý kerek - sanıtarııalyq dáriger keńesi
Mamandardyń paıymynsha, kez-kelgen kókónisterdi, jemis-jıdekterdi pisý maýsymyna sáıkes satyp alý kerek. Qaýyn men qarbyz úshin shilde-qyrkúıek aılary pisý ýaqyty bolyp esepteledi.
«Baqsha daqyldarynyń aınalymy (tasymaldaý, saqtaý jáne ótkizý) olardyń sorty, sapasy men qaýipsizdigin rastaıtyn qajetti ilespe qujattar bolǵan kezde ǵana ruqsat etiledi.
Qarbyz-qaýyndy saqtaý úshin jabdyqtalǵan baqsha pavılondarynda jáne sýpermarketterde arnaıy sórelerden satyp alý durys, sebebi onda baqsha daqyldaryn saqtaýdyń sanıtarııalyq sharttary áldeqaıda joǵary.
Qaýyn, qarbyzdardy sórelerde, arbalarda jáne osyndaı maqsatta arnaıy jabdyqtalǵan ashyq alańdarda satýǵa bolady. Bundaı jaǵdaıda baqsha daqyldarynyń jemisterin jerde saqtaýǵa bolmaıd», - delingen sanıtarııalyq dárigerler taratqan habarlamada.
Tutynýshynyń satylatyn ónimniń sapasy men qaýipsizdigin rastaıtyn qujattardy (deklaratsııany) suratýǵa quqyǵy bar.
«Kesilgen qarbyzdy nemese qaýyndy satyp almańyzdar jáne satýshydan olardy kesýdi suramańyzdar, bul sanıtarııalyq erejelermen tyıym salynǵan. Kesilgen qarbyz bakterııalyq lastanýmen qaýipti.
Jaqsy qaýyndy qanyq sary nemese qyzǵylt sary túsimen jáne hosh, qanyq jáne jaǵymdy ıisimen tańdaýǵa bolady. Qatty pisken qaýynnan qantty jemisterdiń ıisi sezilýi múmkin. Sondaı-aq, qabyǵy buzylǵan nemese janshylǵan bolsa, qaýyndy satyp almaǵan jón, sebebi olardyń asty bylpyldaq jáne aşy bolýy múmkin.
Tátti qarbyzdy anyqtaý úshin basqa da amal – syrtqy qabyǵyn tyrnap kórý. Eger tek joǵarǵy epıdermıs alynsa, onda ol pisken. Bul durys satyp alýdyń eń qarapaıym ári tıimdi ádisi», - deıdi mamandar.
Qarbyzdy tańdaǵanda ony shertip, dybysynan pisip-pispegenin bilýge bolady. Dybys qarbyzdyń ishindegi máıektiń jumsarǵanyna nemese jumsarmaǵanyna baılanysty. Jas jemis syńǵyrlaıdy, al pisken qarbyzdyń dybysy sańyraý bolady. Qarbyzdyń qurǵaq túınegi onyń piskendiginiń belgisi emes, tek jemistiń qansha ýaqyt buryn julynǵanyn kórsetedi.
Qarbyz ben qaýyndy tutynar aldynda sabynmen muqııat jýyp, qaınaǵan sýmen shaıý kerek. Qarbyz, qaýyn jáne basqa da daqyldar sııaqty quramynda talshyqtary men glıýkozasy kóp ónimderdi tamaqtanǵannan keıin ǵana tutyný kerek.
«Sonymen qatar, qaýyn máıeginde temir, kalıı, kaltsıı, magnıı, V, S jáne A dárýmender toby, karotın jáne pektınder kóp ekenin bilý paıdaly. Osy mıkroelementterdiń arqasynda qaýyn júrek-tamyr aýrýlarynyń aldyn alý quraly bolyp tabylady, qandaǵy holesterındi tómendetedi jáne aterosklerozdyń damýyna jol bermeıdi, júıke júıesin tynyshtandyrady, asqazan jumysyn qalypqa keltiredi, sonymen qatar organızmdi toksınderden tazartady.
Qarbyz ystyqta sergitip qana qoımaıdy, sonymen qatar quramyndaǵy kóptegen zattarmen paıdaly. Qarbyzdaǵy folıı qyshqyly (V9 dárýmeni) baýyrdyń maıly ınfıltratsııasyna jol bermeıdi, ımmýndyq júıeni qorǵaıdy, aq qan kletkalarynyń – leıkotsıtterdiń qalypty qurylýy men jumys isteýine yqpal etedi, júktilikte mańyzdy ról atqarady – embrıonnyń júıke jasýshalarynyń qalyptasýyn retteıdi, bul onyń qalypty damýy úshin asa mańyzdy», - deıdi sanıtarııalyq dárigerler.
