BABALAR SÓZІ: Tórtkúl jazyǵy ataýy qaıdan shyqty?

ASTANA. QazAqparat - «QazAqparat» halyqaralyq aqparattyq agenttigi Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń 2015 jyly Qazaq handyǵy qurylýynyń 550 jyldyǵyn ótkizý týraly bastamasyna oraı «Qazaq handyǵyna 550 jyl» atty arnaıy jobany iske qosty. Bul joba aıasynda «Babalar sózi», «Qazaq handary», «Ejelgi qalalar tarıhy», «Halyq qazynasy» qatarly jańa aıdarlar ashyldy. «Babalar sózi» aıdary negizine «Mádenı mura» baǵdarlamasy aıasynda shyqqan 100 tomdyq aýyz ádebıetiniń jyr-tolǵaýlary, qıssa-dastandar, sóz ustaǵan sheshender men bılerimizden qalǵan naqyldar, tarıhı jádigerler alyndy. «Qazaq handary» aıdarynda tarıhymyzda eline qorǵan bolǵan handardyń ómiri týraly derekter beriledi. Al «Ejelgi qalalar tarıhy» aıdaryna qazaq dalasyndaǵy órkenıettiń ordasy bolǵan kóne qalalardyń tarıhy týraly jazbalar jarııalanady. «Halyq qazynasy» aıdary boıynsha Qazaqstandaǵy tarıhı, mádenı eskertkishter, qazaq halqynyń salt-dástúrleri, qolóner, qarý-jaraqtary týraly maǵlumattar berilmek. Joba materıaldary qazaq tilinde (qazaqsha jáne tóte jazýmen) agenttik saıtynda jarııalanady.

***

Erterekte bul jazyqty bir baı ıemdenip, meken etipti. Baı úsh áıel alsa da, bir de biri bala kótermepti. Tórtinshi áıelin alǵanda bir qyz taýypty. Qyzdy áıelderdiń barlyǵy da jaqsy kórip, ortaq mápelep, tárbıelepti. Qyz boıjetip, sol mańdaǵy bir kedeıdiń aqyldy balasyna ǵashyq bolyp, tımek bolady. Bul jaǵdaıdy bilgen zalym ákesi: «Meniń qyzym kedeıge tıe me» dep namystanady da, qyzyn sabap óltirip qoıypty.

Keıingi kezde qyzdyń tórt sheshesi qyzdy eske túsirý maqsatynda jazyqtyń tórt buryshyna ádeıilep jemisti baqsha ornatypty. Jemis-jıdek aǵashtary jetilip, appaq qardaı bolyp gúl ashady. Bul jerdi kórgen jurtshylyq sodan bastap «Tórtgúl» dep atap ketedi. Keıin kele «Tórtkúl» bolyp ózgergen delinedi.