BAÁ neke aldynda mindetti genetıkalyq testileýdi engizedi
ASTANA. KAZINFORM – Qabyldanǵan sharalar ulttyq genetıkalyq derekqordy qurýmen birge genetıkalyq aýrýlardy aldyn ala anyqtaýǵa múmkindik beredi, dep habarlaıdy Kazinform tilshisi.
2025 jyldyń 1 qańtarynan bastap Birikken Arab Ámirlikteriniń barlyq azamaty úshin neke aldyndaǵy genetıkalyq testileý mindetti boldy. Mundaı sheshim el turǵyndarynyń arasynda genetıkalyq aýytqýlardyń keń taralýyna baılanysty qabyldanǵan. Bul ári aımaqtyń tarıhı-mádenı erekshelikterine baılanysty bolyp otyr.
Buryn nekege turar aldynda genetıkalyq testileý mindetti emes edi, ol tek azamattar úshin de, sheteldikter úshin de neke aldyndaǵy medıtsınalyq tekserýden ótýi qajet bolatyn. Endi genetıkalyq testileý nekege turýǵa nıet bildirgen BAÁ azamattary úshin mindetti nekege deıingi skrınıng baǵdarlamasynyń bir bóligi bolady. Bul sheshimdi BAÁ úkimetiniń qarasha aıynda ótken jyl saıynǵy otyrystarynda maquldaǵan Ámirlikterdiń genomdyq keńesi qabyldady.
- Genetıkalyq testileý kardıomıopatııa, genetıkalyq epılepsııa, omyrtqa bulshyqetiniń atrofııasy, estý qabiletiniń joǵalýy, mýkovıstsıdoz jáne «emdelýi qıyn basqa da aýyr jáne sozylmaly aýrýlar» sııaqty 840-qa jýyq tuqym qýalaıtyn aýrýlardy týdyrýy múmkin 570-ten astam genetıkalyq mýtatsııalardy anyqtaıdy, - dedi WAM.
Testileý erli-zaıyptylarǵa otbasyn josparlaý kezinde densaýlyqtary týraly negizdelgen sheshim qabyldaýǵa múmkindik beredi.
Strategııa erte medıtsınalyq aralasýdy jeńildetip, Emırattar arasynda genetıkalyq aýrýlardy erte anyqtaýǵa kómektesetin biriktirilgen ulttyq genetıkalyq derekqordy qurýǵa baǵyttalǵan.
Densaýlyq saqtaý jáne aldyn alý mınıstrligi bul sheshim BAÁ 2071 Centennial Vision baǵdarlamasyna sáıkes turaqty damýǵa qol jetkizý jáne ómir sapasyn jaqsartý úshin bolashaq tehnologııalardy qoldana otyryp, densaýlyq saqtaý salasyndaǵy transformatsııalyq ózgeristerge yqpal etetinin atap ótti.
Basqarma genetıkalyq testileýdi engizý boıynsha basqa da memlekettik organdarmen birlesip jumys isteıtin bolady.
Genetıkalyq úılesimdilik
2022 jyly Ábý-Dabıde 800-den astam jup qatysqan Emırat genom baǵdarlamasynyń pılottyq kezeńi bastaldy. Osy zertteýge sáıkes, genetıkalyq úılesimdilikke 86% jaǵdaıda qol jetkizildi. Al genetıkalyq nátıjelerge negizdelgen 14% jaǵdaıda qosymsha aralasý jáne otbasyn josparlaý qajet boldy.
Medıtsınalyq sarapshylar sol kezde skrınıngtik strategııa BAÁ azamattarynyń densaýlyǵy men ál-aýqatyn qorǵaýdyń kilti ekenin aıtty. Keıinnen Ábý-Dabı densaýlyq saqtaý departamenti genetıkalyq testileýdi nekege deıingi skrınıng baǵdarlamasynyń negizgi elementi retinde engizdi.
Ábý-Dabıdegi M42 medıtsınalyq tehnologııalyq kompanııasynyń bas operatsııalyq dırektorynyń orynbasary doktor Fahed ál-Marzýkı The National News-ke genetıkalyq testileý ámirlik turǵyndary arasynda eń kóp taralǵan aýrýlardy anyqtaý úshin mańyzdy ekenin aıtty.
- Bul BAÁ-de ámirlik turǵyndary arasynda genetıkalyq buzylýlardyń joǵary taralýyna baılanysty óte mańyzdy, bul ishinara aımaqtaǵy qandas nekeler tarıhymen túsindiriledi. Genetıkalyq qaýipterdi túsiný medıtsına qyzmetkerlerine belsendi sharalar qabyldaýǵa, patsıentterdiń nátıjelerin jaqsartýǵa jáne júrek-tamyr aýrýlary men qant dıabeti sııaqty sozylmaly aýrýlardyń uzaq merzimdi aýyrtpalyǵyn azaıtýǵa múmkindik beredi, - deıdi Fahed ál-Marzýkı.
Neke qurýdy josparlaǵan barlyq jup 2025 jyldan bastap mindetti genetıkalyq testileýden ótedi, al test nátıjelerin óńdeý shamamen 14 kúndi alady.